معرفی و دانلود کتاب آثار، تبار و تاریخ بیهقی

معرفی کتاب آثار، تبار و تاریخ بیهقی

کتاب "آثار، تبار و تاریخ بیهقی"، پژوهش و تحلیلی است در قالب یک دیالوگ و نه منولوگ. اما دیالوگی نوشتاری و نه گزارشی از مباحث یک یا چند میزگرد یا جلسه پرسش و پاسخ با چند کارشناس و تحلیلگر، بلکه پیش از هر چیز "یک اثر" حاوی "دیالوگی نوشتاری" است، حاصل شده از بارها تجدیدنظر که دیالوگ موتور محرکه آن است، نه تمام آن.

عصر تاریخ‌نگاری ایرانیان از چه زمانی آغاز می‌شود؟ این همان پرسشی است که پس از یک بررسی اجمالی بر تاریخ نگاری مستند در سرزمین ایران، ما را به قرون سوم و چهارم هجری و دوران غزنویان رهنمون می‌سازد. اگر بخواهیم نگاه خویش را دقیق‌تر معطوف سازیم، تاریخ بیهقی است که به طرز اعجاب‌آوری جلوه‌افشانی می‌کند. سندی تاریخی از تاریخ‌نگاری که توسط یک ایرانی، تاریخ سرزمین‌مان را روایت کند، اکنون زنده و گویا سخن می‌گوید. تا پیش از تاریخ بیهقی و زین‌الاخبار گردیزی، تاریخ ایران به وسیله افسانه، اسطوره یا حماسه رقم می‌خورد و از این روی این شاعران، اسطوره‌سازان یا حماسه‌پردازان (ایرانی) و نقالان بودند که به جای مورخان تاریخ سرزمین ایران را روایت می‌کردند.

تاریخ بیهقی را نمی‌توان شناخت مگر بر بستر جامعه و تطور تاریخی عصری که بیهقی در آن می‌زیسته است؛ حتی از منظر ادبی و به خصوص زبانی نیز به این قرون منتهی به بیهقی و غزنویان محتاجیم.

کتاب حاضر صرفاً اثری حاصل از در کنار هم چینش نظریات موافق و متعارض نیست، که تحقیقی است با طی فرآیندی که از میان آن نظریات متفاوت و متعارض می‌گذرد و همزمان پازلی را نیز پیرامون تاریخ بیهقی و غزنوی و تاریخ نگاری ایرانی و اسلامی کامل می‌کند که حاصل نتایج یگانه دیالوگ این متن است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
مقدمه
فصل اول: کلیات
جنس منابع پژوهش
بیان مسئله
پرسش‌های پژوهش
اهداف پژوهش
فصل دوم: خصایص و ارزش تاریخ بیهقی
الف اهمیت تاریخ بیهقی
ب ارزش تاریخ بیهقی از منظر دیگران
ت منابع و مآخذ تاریخ بیهقی
ث نسخه‌های خطی تاریخ بیهقی
ج چاپ‌های مختلف تاریخ بیهقی
ح معرفی مهمترین آثار و پژوهش‌های تاریخ بیهقی
فصل سوم: زادگاه و عصر بیهقی
الف موقعیت جغرافیایی بیهق
ب جغرافیای تاریخی بیهق
پ اقلیم و اقوام منطقه
ت مواهب طبیعی
ج اوضاع مذهبی
چ وقایع تاریخی-سیاسی عصر بیهقی
ح خاندان بیهقی
س بیهقی از تولد تا مرگ
ش مذهب بیهقی
فصل چهارم: آثار و تواریخ گمشده بیهقی
1 جامع التواریخ
الف تاریخ مسعودی یا تاریخ بیهقی
ب تاریخ ناصری یا تاریخ آل سبکتگین
پ مقامات محمودی یا تاریخ یمینی
ت مقامات بونصر مشکان
2 زینة الکتاب
فصل پنجم: سلسله غزنویان
قبایل ترک در مسیر ایران زمین
غزنین از آغاز تاکنون
خاستگاه و ظهور غزنویان
سلسله غزنویان پیش از پادشاهی
اسحق بن آلبتگین «355 - 352 ه.ق./ 966 - 963 م.»
بلگاتگین «362 - 355 ه.ق./ 972 - 966 م.»
پیری تگین «366 - 362 ه.ق./ 977 - 972 م.»
سبکتگین «387 - 366 ه.ق./ 997 - 977 م.»
اسماعیل پسر سبکتگین «389 - 387 ه.ق./ 999 - 997 م.»
رئوس وقایع سیاسی از محمود تا مسعود غزنوی؛
وقایع پس از مسعود تا انقراض سلسله غزنویان
مودود بن مسعود غزنوی «432 - 428 ه.ق / 1041 - 1037 م.»
مسعود بن مودود و علی بن مسعود «441 ه.ق / 1050 م.»
عبدالرشید بن محمود «443 - 441 ه.ق / 1052 - 1050 م.»
فرخزاد پسر مسعود غزنوی «451 - 443 ه.ق / 1059 - 1052 م.»
ابراهیم پسر مسعود غزنوی «492 - 451 ه.ق / 1099 - 1059 م.»
مسعود پسر ابراهیم غزنوی «492 - 509 ه.ق / 1099 - 1115 م.»
ارسلان پسر مسعود غزنوی «511 - 509 ه.ق / 1117 - 1115 م.»
بهرامشاه غزنوی «552 -511 ه.ق / 1157-1117 م.»
خسرو شاه غزنوی «559 -552 ه.ق / 1164- 1157 م.»
خسرو ملک غزنوی «583 - 559 ه.ق /1188- 1164 م.»
افول و اضمحلال غزنویان
نوآوری‌های سیاسی و حکومتی غزنویان
دولت غزنوی و طبقات اجتماعی در عصر بیهقی
فصل ششم: اوضاع در دوران غزنویان
شرایط سیاسی و حکومتی منتهی به غزنویان
تعلیم و تربیت سلاطین و درباریان غزنوی بر اساس تاریخ بیهقی
فضای دیوانی و اداری حکومت‌های مستقل، به خصوص غزنویان
3-اوضاع و تحولات پس از فتوحات غزنویان
الف-اوضاع مذهبی و تحقیقات مذهبی در دوره غزنویان
ب-وضعیت شعر و ادب در نزد حاکمان مستقل ایرانی، از جمله غزنویان
پ-اوضاع علمی در دوران حاکمان مستقل ایرانی، از جمله غزنویان
فصل هفتم: بیهقی و دیوان رسالت
الف-اهمیت دیوان رسالت در عصر غزنوی
ب-بیهقی و شغل دیوانی
پ-آغاز نگارش تاریخ بیهقی
ت-بیهقی و استادش، بونصر مشکان
فصل هشتم: تحلیل‌هایی بر عصر و تاریخ بیهقی
الف. وضع ادب فارسی در قرون چهارم و پنجم
ب. آرای مختلف پیرامون زبان و ادب تاریخ بیهقی
پ روش تاریخ‌نگاری در تاریخ بیهقی از زبان وی
ت. تحلیل‌های متعارض پیرامون تاریخ بیهقی
عصاره مبحث تاریخ بیهقی از منظر ادبی، زبانی و نمایشی
فصل نهم: مناسک، آیین‌ها و آداب و رسوم در تاریخ بیهقی
آداب دیوانی و انواع دبیران
محل تشکیل دیوان رسالت
اعضای دیوان رسالت
شرایط دبیر
مشاهره دبیران
بنیان دبیری
دبیر نوبتی
دبیر خزانه
دوات‌دار
شیوه‌نگارش نامه‌ها
فصل دهم: ارزیابی جایگاه تطبیقی تاریخ بیهقی در تاریخ و تاریخ نگاری
خصوصیات تاریخ‌نگاری اسلامی –به شکلی تطبیقی، از منظر مستشرقین
تحلیل جایگاه تطبیقی اثر بیهقی (تاریخ بیهقی) با سایر آثار اسلامی و ایرانی
شاهنامه‌ها و گرشاسب نامه‌های منثور و منظوم
شاهنامه فردوسی
آغاز تواریخ اسلام
الف. روایت ابن اسحق و  سیره ابن هشام
ب. فتوح البلدان بلاذری
پ. اخبار الطوال دینوری
ت. تاریخ یعقوبی
ث. مروج الذّهب مسعودی
ج. «تجارب الامم و تعاقب الهمم» و «آداب العرب و الفُرس» از ابن مسکویه
ح. تاریخ طبری
خ. تاریخ بلعمی
ج. «الآثار الباقیة عن القرون الخالیه» و «ماللهند» از ابوریحان بیرونی
چ. التاریخ الیمینی یا تاریخ عتبی
د. تاریخ سیستان
ذ. زین الاخبار گردیزی
ر. فارس نامه ابن بلخی
ز. عجایب البلدان
ژ. حدود العالم من المشرق الی المغرب
س. تاریخ بیهق از ابن فندوق
ش. تاریخ یا مزارات بخارا
ص. تاریخ اعثم کوفی
ض. تاج القصص
ط. طبقات ناصری
ظ. مجمع الانساب
تاریخنگاری اسلامی-عربی و ایرانی پس از اسلام
فصل یازدهم: از روایات اسطوره‌ای و حماسی به سوی تاریخ و تاریخ نگاری
الف. از افسانه و اسطوره تا تاریخ و تاریخ‌نگاری
ب. تاریخ و تاریخ نگاری ایرانی
پ. شاهنامه در جوار بزرگترین منظومه‌های حماسی جهان
ت. مقایسه‌ای گذرا بر اساطیر و حماسه‌های بزرگ ملل
فصل دوازدهم: تجزیه و تحلیلی پیرامون تاریخ بیهقی
الف-ارزیابی جایگاه تاریخ بیهقی در تاریخ‌نگاری ایرانی و اسلامی
ب- تاریخ بیهقی آینه تحولات جامعه ایرانی
پ-وجوه تاریخی و علمی تاریخ بیهقی
نتیجه‌گیری
منابع و مآخذ
منابع فارسی و عربی
منابع لاتین و سایت‌ها
فهرست جداول
فهرست نقشه‌ها
فهرست تصاویر