معرفی و دانلود کتاب از ماست که بر ماست؛ نقدی بر رفتارهای اجتماعی ما ایرانیان

معرفی کتاب از ماست که بر ماست؛ نقدی بر رفتارهای اجتماعی ما ایرانیان

کتاب از ماست که بر ماست؛ نقدی بر رفتارهای اجتماعی ما ایرانیان نوشته‌ی رضا بهرام پور به بررسی سهم خود ما «ایرانیان» به‌عنوان یک تمدن، یک جامعه و یک ملت در به وجود آمدن معضلات و مصائب متعددی است که به آن‌ها دچاریم، می‌پردازد.

بعضی از ما «ایرانیان» همواره عادت داریم بلافاصله پس از مواجهه و روبه‌رو شدن با معضلات، کمبودها، مشکلات و ضعف‌های مبتلا به جامعه‌مان، سریع انگشت اتهام خود را به سمت حاکمیت موجود بگیریم و حتی سهمی هر چند اندک و ناچیز برای کردار، پندار، عملکرد و گفتارمان قائل نباشیم.

در اینکه حاکمیت‌ها و قدرت‌های موجود تاثیر و سهم به سزایی در بهبود یا وخامت اوضاع و شرایط جامعه دارند، هیچ‌ شک و تردیدی وجود ندارد؛ اما نکته‌ی اصلی این است که همین افراد و اشخاصی که بر منصب‌های مختلف و متنوع حکومتی تکیه زده‌اند، خود از بطن همین جامعه ظهور، رشد و ترقی کرده و مجال تأثیرگذاری و حکومت‌داری یافته‌اند. علاوه بر آن اینکه اصولاً حاکمیت و ملت در یک جامعه همواره بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و رابطه‌شان دو طرفه است؛ پس بررسی و شناخت یکی از این دو مفهوم [حاکمیت- ملت] می‌تواند کلید شناخت دیگری تلقی شود.

در هر جامعه و در میان هر ملتی با توجه به تاریخ، عقاید، فرهنگ و آداب و سنن مختص به آن می‌توان شخصیت‌های مهم، محبوب و تأثیرگذاری یافت که به واسطه‌ی عملکرد درخشان و موفقیت‌ در زمینه‌های مختلف و میادین حساس، پندار، رفتار و گفتارشان به شدت مورد قبول و تأیید افکار عمومی قرار گرفته‌اند و به نوعی طرف علاقه و محبت خلق‌اند. تفاوتی نیز ندارد، چه این شخصیت‌ هم‌عصر و معاصر با ملت خویش سیاست‌مداری شجاع و مبارزی سلحشور باشد و چه ورزشکاری موفق یا هنرمندی ظریف و غیره و غیره. ایشان در هر عصر و زمانه‌ای و در هر کسوتی که باشند، مورد توجه عموم مردم بوده و از تأثیرگذاری خاصی نیز برخوردارند.

ما «ایرانیان» در فرهنگ شفاهی و تعاملات روزمره‌مان، اینگونه شخصیت‌های ویژه و افراد مهم را اصطلاحاً قهرمان می‌نامیم و باسبب یا بی‌سبب، بجا یا بیجا، درست یا نادرست سعی در الگوبرداری از ایشان داریم. این الگوبرداری‌ها در صورتی که ناقص، اشتباه، کورکورانه یا از روی تعصب باشد که با کمال تأسف در اکثر مواقع نیز بدین‌صورت است نه تنها دردی از درد‌هایمان دوا نکرده و گرهی از گره‌هایمان نمی‌گشاید، بلکه به نابودی و اضمحلال قهرمان‌هایمان نیز می‌انجامد! آنچه در ذیل می‌آید، تلاشی است در راستای بررسی رفتار اجتماعی‌مان در تعامل با شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار معاصر خویش یا به تعبیری ساده‌تر قهرمان‌سازی/ سوزی ما «ایرانیان»...

آنچه در خلال فصول مختلف این اثر بررسی و تشریح شده، تنها توصیفی است از وضعیت و شرایط حاکم بر روح و روان جامعه. نقدی است بر برخی از رفتارها و خلقیات ما «ایرانیان». ارزیابی کلی و نسبتاً روشنی است از ضعف‌ها و کمبودهایمان. نگارنده نه تنها ادعای ریشه‌یابی و تحلیل علمی و دقیق این خلقیات را ندارد، بلکه با توجه به نداشتن تخصص، دانش و تجربه‌ی کافی، از ورود به این حیطه [ریشه‌یابی، علت‌یابی، کالبدشکافی، آسیب‌شناسی، دلیل‌تراشی و امثالهم] به شدت ابا داشته است. هدف تنها توصیف آن چیزی است که می‌توان دید و فهمید.

در بخشی از کتاب از ماست که بر ماست؛ نقدی بر رفتارهای اجتماعی ما «ایرانیان» می‌خوانیم:

در هر جامعه و در میان هر ملتی با توجه به تاریخ، فرهنگ، عقاید و آداب و سنن مختص به آن می‌توان مواردی هر چند جزئی، موردی، موقتی و قابل‌چشم‌پوشی از کمبود، کاستی، نقصان، ضعف، ناکامی، بدفرجامی، شکست و امثالهم را در هر موضوع و زمینه‌ای پیدا کرد. آنچه مسلم است نمی‌توان جامعه‌ای [فارغ از زمان و مکان] را یافت که بری از اشکال، ایراد، عیب و اشتباه باشد؛ در نتیجه هر جامعه و ملتی با هر میزان از تمدن، پیشرفت و به‌روزبودن باز محتاج و نیازمند شناخت، درک، تحلیل و در نهایت رفع ضعف‌های خویش است. نخستین گام در رفع، بهبود و جبران یک مشکل، ضعف، ایراد و اشتباه، پذیرشِ آن از سوی شخص یا اشخاص خاطی است؛ بنابراین هر چه جسارت و توانایی افراد و اقشار مختلف یک جامعه در پذیرش اشتباه‌ها و ایرادهای احتمالی خویش بالاتر باشد، یقیناً آن جامعه خواهد توانست با سرعت و شتاب بیشتری در جهت نیل به آرمان‌هایش قدم بردارد.

ما «ایرانیان» نه تنها ایرادها، عیوب، قصورات و اشتباهات خود و جامعه‌ی خود را هرگز و تحت هیچ‌ شرایطی نمی‌بینیم و نمی‌پذیریم، بلکه در اغلب موارد با حمله و یورش همه‌جانبه به سمت فرد منتقد و ناقدِ شرایط، احوال، اعمال و عملکردمان، وی را ناگزیر به پس‌گرفتن ادعاهای واهی و احیاناً آب‌دوغ خیاری‌اش کرده و خویشتنِ خویش را بری از هرگونه خطا، اشتباه، قصور، عجز، کمبود، کاستی و شکست جلوه می‌دهیم. اصولاً ما «ایرانیان» هیچ‌ اعتقاد و اعتمادی به مقوله‌ی نقد و نقادی نداشته و نداریم. این اخلاق و ویژگی خاص ما می‌تواند ناشی از خودبزرگ‌بینی‌مان، خود بی‌عیب‌دانی‌مان [به هفتم؛ خودکُشی... مراجعه شود.] یا در نهایت خود همه چیزدان‌اِنگاری‌مان [به شانزدهم؛ همه فن حریفی! مراجعه شود.] باشد که ما اینگونه ناتوان از پذیرش انتقادات و اعتراضات دیگر کسان و آدمیان نسبت به خود و جامعه‌مان هستیم. آنچه در ذیل خواهد آمد، تلاشی است در راستای بررسی این اخلاق اجتماعی ما «ایرانیان»...

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
قهرمان‌سازی یا قهرمان‌سوزی؟!
چندکاره‌بودن یا عشقِ آچارفرانسگی؟!
این گروهِ نالان...!
برادران نابرابر...
برد و باخت...
توهم توطئه یا دشمن فرضی؟!
خودکُشی...!
عشقِ دوقطبی...
زرنگی...
نقدناپذیری...
همیشه شوخی...!
مُرده‌پرستی...!
همرنگِ جماعت شو!
بُت...!
عشقِ محاکمه!
همه‌فن‌حریفی!
مؤخره