معرفی و دانلود کتاب بر اساس دوشس ملفی

معرفی کتاب بر اساس دوشس ملفی

کتاب بر اساس دوشس ملفی نوشته‌ی محمد رضایی راد و نغمه ثمینی اقتباسی از نمایشنامه‌ای تراژدی و جذاب به همین نام، نوشته‌ی جان وبستر بریتانیایی است.

درباره‌ی نمایشنامه‌ی دوشس ملفی:

جان وبستر نویسنده، نمایشنامه‌نویس و شاعر بریتانیایی است که آثار او حتی در تاریخ ادبیات اروپا به دلیل هم عصر بودن با شکسپیر نویسنده‌ی پرآوازه، مهجور مانده و در زیر سایه نام او قرار گرفته‌ است. متن دوشس ملفی که به اوایل قرن هفده تعلق دارد، می‌تواند با هر زمانه‌ای به خصوص زمان معاصر منطبق باشد و به نمایشنامه‌ای امروزی تبدیل شود. این ویژگی بسیاری از نویسندگان هم‌دوره‌ی وبستر است.

اقتضای سبک و سیاق باروک در نمایشنامه‌های آن دوران پیرنگ‌های بسیار پُرشاخه با شخصیت‌های بسیار است که همه جان دارند و همه قرار است همراه با رنسانس در آفرینشِ دوبارۀ انسان هم‌نوا شوند؛ این لایه‌های داستانی و این شخصیت‌های تودرتو با انگیزه‌های انسانی و پیچیده، بیشتر نمایشنامه‌های انگلیسی قرن شانزدهم و هفدهم را مستعد تفسیر و بازخوانی می‌کنند. تا پیش از ابداع رئالیسم و کشف انسانِ جزئی در تئاتر، قهرمان‌های درام را آدم‌های تاریخی و یا اساطیری‌ای تشکیل می‌دادند که مسائل‌ و جدل‌هایشان عواطف و انگیزه‌های کلی انسان بود، این جدل‌ها در متن خودِ تاریخ رخ می‌داد و بی‌تردید همین است که درام‌های پیشین را چنین مستعد بازخوانی و تفسیر مجدد می‌کند. دوشس ملفی در زمرۀ چنین درام‌هایی است. جووانا د آراگونا و برادرانش چون در متن تاریخ قرار دارند، می‌توانند از آن جدا شوند و در گسترۀ بسیط درام بشری قرار بگیرند. بدین‌ترتیب، دوشس ملفی می‌تواند نمونه‌ای باشد از قهرمانی عاشق و تراژیک که تا به انتها بر سر خواستش می‌ایستد و پس موضوع شقاوتی هولناک قرار می‌گیرد.

این نمایشنامه با داستان‌هایی متعدد و موقعیت‌هایی قرینه که گاه متوازن و گاه معکوس هستند، یک تراژدی است. کاراکترهای دوشس ملفی رازهایی با خود دارند که بعضاً هیچ ‌وقت بر زبان نمی‌آورند. نمایش هرگز آشکارا به شما نمی‌گوید که آیا فردیناند عاشق دوشس هست یا نه. با این ‌همه، داستان دوشس و فردیناند قرینه‌های معکوس‌اند؛ هر دو عاشق‌اند، اما با دو سویۀ کاملاً متفاوت؛ بوزولا و کاردینال هم قرینه‌های همانند‌ند که در دو سوی محور قدرت ایستاده‌اند: محور فرادست و فرودست و در بازخوانی کتاب «بر اساس دوشس ملفی» نبرد نهایی نیز میان این دو رخ می‌دهد.

درباره‌ی کتاب بر اساس دوشس ملفی:

در بازنویسی این اثر محمد رضایی راد و نغمه ثمینی کوشیده‌اند تا در عین حفظ طرح اصلی و سه تماتیک اصلی داستان یعنی عشق، انتقام و قدرت، لایه‌های پنهان متن ‌و شخصیت‌ها را در این بازخوانی آشکار ‌کنند. شخصیت‌های نمایشنامه از صفر ساخته نشدند، اما ظرفیت‌های پنهانشان با توجه به مناسبات پیچیدۀ انسانِ معاصر آشکارتر شده‌اند و شاید بیش از همه دلیو، بوزولا و فردیناند از این امکان بازخوانی بهره‌مند شدند.

نمایشنامه بر اساس دوشس ملفی اثری امروزی و مدرن است. مقایسه‌ی میان متن اصلی و این اقتباس به  خوبی بر شکل اجرایی و مدرن‌شدگی آن گواهی می‌دهد. اما این نمایشنامه چیزی بیش از اقتباس است و یک متن دراماتورژی شدۀ اجرایی، یک اقتباس و از همه مهم‌تر یک بازخوانی به شمار می‌آید. اگرچه در خط درام وابسته به درام جان وبستر است، اما حاصل آن نمایشی متفاوت از دوشس ملفی اصلی است.

تئاتر بر اساس دوشس ‌ملفی در سال 1395 به کارگردانی محمد رضایی راد، تهیه کنندگی باران کوثری و با بازیگرانی چون احمد ساعتچیان، باران کوثری، میلاد رحیمی و... در سال 1395 در تئاتر مستقل تهران به روی صحنه رفت.

محمد رضایی راد را بیشتر بشناسیم:

او متولد سال 1345 نویسنده، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر، فیلنامه‌نویس و پژوهشگر ایرانی است. رضایی راد با فیلمنامه‌هایش توانسته جوایز متعددی از جشنواره‌های آسیا پاسیفیک، فیلم فجر و جشن خانه سینما را به خود اختصاص دهد. فیلم کودک و سرباز با فیلمنامه‌ای از او نیز برندۀ جایزه‌ی بالن نقره‌ای جشنواره سه قاره نانت فرانسه شده است.

در بخشی از کتاب بر اساس دوشس ملفی می‌خوانیم:

لیو: اینجا و این لحظه که من در آنم نمی‌توانم به تو بگویم کاریولا، کاریولای بینوا، من به تو که حامل ابدی پیغام‌هایی توجهی نمی‌کنم، چون چند صحنۀ بعد را می‌بینم، روشن و آشکار. و می‌دانم چه بر تو خواهد رفت. اما افسوس این لحظه که با تو سخن می‌گویم، توان بازگفتن عاقبت کارت را ندارم، چون من یک مورخم نه یک پیشگو و نمی‌توانم به تو بگویم حمل پیغام‌ها را رها کن و این عمارت نفرین‌شدۀ ملفی را رها کن! به جایی دوردست برو! به صومعه‌ای شاید! بگریز، پنهان شو، برو کاریولای بینوای من! برو!

کاریولا: همیشه هر وقت می‌خواهید خودتان را به نشنیدن می‌زنید...

کاریولا ناامید می‌رود. اما درست در آستانه می‌ماند، انگار می‌خواهد چیزی را به یاد ‌آورد. دلیو ازدست‌رفته نگاهش می‌کند.

دلیو: بارها و بارها این لحظه‌ها را مرور کرده‌ام و می‌دانم کدام لحظه‌ها بود که این تاریخ لعنت‌زده را رقم زد. تاریخ همان چیزی‌ست که رخ داده و منطق این تاریخ را حامل هیچ پیغامی نمی‌تواند تغییر دهد، و من اینجا ایستاده‌ام به رغم میلم. چون تنها منم که باید به هیئت ناظری شوربخت سر جایم بمانم تا تاریخ سر جایش بمانَد که کاش نمی‌ماند؛ کاش نمی‌ماند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه: بر اساس خودبودگی
بر اساس دوشس ملفی
صحنۀ نخست: منظر دربار
صحنۀ دوم: منظر شهر
صحنۀ سوم: منظر رُمی
صحنۀ چهارم: منظر جشن
صحنۀ پنجم: منظر وداع
صحنۀ ششم: منظر بازار
صحنۀ هفتم: منظر حصر
صحنۀ هشتم: منظر دیوانگان
صحنۀ نهم: منظر فرجام