معرفی و دانلود کتاب ترویج علم: چشم اندازها، فرصت‌ها، چالش‌ها

معرفی کتاب ترویج علم: چشم اندازها، فرصت‌ها، چالش‌ها

کتاب ترویج علم: چشم اندازها، فرصت‌ها، چالش‌ها نوشتۀ سعید رضایی شریف آبادی و زهرا شاملو، دربردارندۀ مجموعه مقالات دومین همایش سراسری اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران (ادکا) است که در سال ۱۳۸۷ برگزار شد.

مفهوم ترویج علم تلاش برای انعکاس اندیشه‌های علمی به روشی است که تمام افراد بتوانند مفاهیم اساسی یک علم را درک کنند و دربارۀ ماهیت آن عقیده‌ای به‌دست آورند. به ‌طور کل، فهم عامه از علم را ترویج علم می‌نامند. مقصود از علم معرفتی است که به وسیلۀ جامعۀ علمی تولید شده و یا مورد تأیید آن است و منظور از عامه تمام آحاد جامعه به استثنای افرادی است که در مقام متخصصان یک حوزه در زمینۀ تخصص خود اظهار نظر می‌کنند. اگر قرار است تمام حوزه‌هاى خرد و کلان در یک جامعه پیشرفت کنند، قطعاً دسترسى همگان به اطلاعات و گسترش علم در میان همۀ اقشار جامعه ضرورى است. این مهم زمانی حاصل خواهد شد که علم همگانی و باور و اعتماد عمومی به علم تقویت شود.

رویکرد ترویج علم این است که علم باید در خدمت همه قرار گیرد و همگان قادر باشند از تفکر علمی به عنوان ابزار شناخت حقیقت و مسائل سادۀ زندگی بهره گیرند. متون و منابع متعددى در زمینۀ تولید علم و دانش و چگونگى دستیابى به آن در دسترس است؛ ولى محافل علمى درجهت ترویج علم و گسترش آن به طور عمومى فعالیت کمتری داشته‌اند.

در این راستا، اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران (ادکا) در تاریخ 14 و 15 اسفند ماه سال 1387، همایشی سراسری تحت عنوان «ترویج علم: چشم‌اندازها، فرصت‌ها و چالش‌ها» با اهدافی همچون مطالعه و پژوهش بنیادی برای شناخت دقیق مفهوم ترویج علم، اطلاع‌رسانی و شناساندن اهمیت و روش‌های ترویج علم، پژوهش بنیادی برای مطالعۀ نقش ترویج علم در توسعۀ دانش‌محور برگزار کرد.

در بخشی از کتاب ترویج علم می‌خوانیم:

در قلمرو اطلاع‌رسانی، در خصوص تعیین هدف (یا اهداف) مولفه‌هایی مدنظر قرار می‌گیرند که عمدتاً ناشی از سرشت منابع اطلاعاتی هستند. اطلاعات چند وجهی است و با قلمروهای زیادی سر و کار دارد: هم وجه اقتصادی دارد و هم وجه اجتماعی. از این رو سیاست اطلاع‌رسانی نیز چند وجهی است و می‌تواند اهداف مختلفی را دنبال کند که برخی با یکدیگر در تعارض هستند، مانند تعارض اصل حریم خصوصی افراد در برابر اصل آزادی دسترسی به اطلاعات و تعارض حق پدید آورنده با حق بهره‌برداری از اندیشه‌ها.

سیاست اطلاع‌رسانی دو تاثیر عمده بر اقتصاد ملی یا فراملی دارد. نخست بر رشد و توسعه منابع اطلاع‌رسانی تاثیر می‌گذارد و دیگر آنکه در بعد گسترده، صنایع اطلاع‌رسانی شامل نیمه‌رساناها، سخت‌افزار رایانه و صنعت‌های جنبی آن، نرم‌افزار نشر (چه سنتی و چه الکترونیکی)، خدمات اطلاع‌رسانی، ارتباطات راه دور و تولید و پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی می‌شود که این موارد عامل درآمد ناخالص ملی کشور به شمار می‌آیند.

سیاست‌هایی که به کار بسته می‌شوند، می‌توانند حدود استفاده از منابع اطلاعاتی را برای همه بخش‌های اقتصادی و اجتماعی تعیین کنند. این وضع در نتیجه تصمیم دولت برای استفاده از محصولات و خدمات خاص به وجود می‌آید. بهره‌برداری موثر از اطلاعات، چه در بخش عمومی و چه در بخش خصوصی به صورت تصاعدی بر کل اقتصاد تاثیر می‌گذارد. گزارش نهایی 1993 کمیسیون اروپا که می‌گوید: "ثروت کشورها بیش از پیش بر شالوده آفرینش و بهره‌گیری از دانش استوار می‌شود" نشان وقوف بر این نکته است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
سخن دبیر همایش
بخش اول: مجموعه مقالات بخش ارائه شفاهی
بررسی تعامل سمن‌ها با کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی
در رابطه با ترویج علم در ایران
تأثیر سیاست‌های دولتی برخدمات اطلاع‌رسانی و مصرف‌کنندگان اطلاعات علمی
"ترویج علم" گامی به سوی احراز جایگاه نخست علمی در منطقه
چارچوب تحقق ترویج علم در نظام آموزش عالی ایران
چشم‌اندازی بر روند ‌ترویج علم در راستای تولد و تکامل کتابخانه‌های دیجیتال
سنجش و ارزیابی مطالب علمی برگرفته از اینترنت
کانون‌ها و بسترهای ترویج علم در جامعه اطلاعاتی
نقش پارک‌های تحقیقاتی در روند تولید علم و توسعه تحقیقات دانشگاهی
نقش داستان درعلم‌گرایی نوجوانان
نقش فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICTs) در پرکردن شکاف دیجیتالی
نقش مدیریت دانش در توسعه علم با تأکید بر تعداد و شدت روابط بین‌فردی در سازمان
نقشه‌های علمی ابزاری برای سیاست‌گذاری علم
بخش دوم: مقالات منتخب برای چاپ در مجموعه مقالات
شکوفایی نگرش: آموزه‌هایی از سنت تبلیغ
علم و دانش دربینش جامعه‌شناختی ابن خلدون
نقش رسانه‌های جمعی در ارتقای سطح علمی عموم مردم در عصر ارتباطات
نقش و جایگاه کتابخانه‌های عمومی در ترویج علم