معرفی و دانلود کتاب تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان (از صفویه تا دوره معاصر)

معرفی کتاب تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان (از صفویه تا دوره معاصر)

در کتاب تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان (از صفویه تا دوره معاصر) نوشته عبدالقیوم آیتی که در شش بخش تدوین شده، ابتدا به چگونگی گسترش تشیع در افغانستان و سپس به روابط شیعیان با حاکمان و وضعیت علمی و فرهنگی آنان پرداخته شده است.

بررسی آداب و رسوم شیعیان که رنگ و بوی اسلامی دارد و نهادهای مدنی، از قبیل سازمان روحانیت و کارکرد آن و نیز نظام قضایی شیعیان، دیگر موضوعات این کتاب را تشکیل می‌دهد. فصل پایانی کتاب تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان (از صفویه تا دوره معاصر) (The civilization and culture of shiites in afghanistan) نیز به موضوع هنر، در حوزه‌هایی چون خط، موسیقی، معماری و... اختصاص دارد.

درباره سرگذشت شیعیان افغانستان، نانوشته‌های بسیاری وجود دارد؛ البته دلیل آن، به این باز می‌گردد که شیعیان در گذشته‌های تاریخی این سرزمین مورد ستم حکومت‌های آن روزگار قرار گرفته‌اند و با آن‌ها برخوردهای ناعادلانه‌ای شده است. بیش از همه، تاریخ، تمدن و فرهنگ پیروان مذهب تشیع انکار می‌شود و در برخی موارد سکوت مورخان را در پی دارد؛ در حالی‌که این جامعه، دارای تمدن کهن و فرهنگ غنی بوده که به صورت آثار مکتوب گردآوری نشده است.

شگفت‌انگیزتر این‌که، هویت تاریخی و تمدنی این فرقه، آگاهانه انکار شده است؛ در حالی‌ که شیعیان افغانستان یکی از مولفه‌های مهم و تاثیرگذار در تمدن و فرهنگ این کشور به شمار می‌آیند؛ از این‌ رو، این نوشتار تاثیرات آن‌ها را در حوزه‌های علمی، اجتماعی و سیاسی تحت عنوان: «تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان، از صفویه تا دوره معاصر» بررسی می‌کند.

کشور افغانستان در جغرافیای جهان اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد و تنوع مذهبی و اقوام گوناگون آن، سبب دگرگونی‌ها و تاثیرات مهمی در این سرزمین شده است. شیعیان نیز در این‌ گونه تحولات، نقش بسزایی داشته‌اند؛ از این‌ رو، به گوشه‌هایی از مشارکت آنان در زمینه‌های فرهنگ و تمدن، همچنین حوزه‌های نقش‌آفرینی آن‌ها اشاره می‌شود.

با توجه به اهمیت موضوع، مطالبی درباره شیعیان و حوزه‌های فرهنگ و تمدن آن‌ها از منابع معتبر و متعدد گردآوری شده است تا به منظور اعتلای این فرهنگ غنی و نقش آن‌ها در این غنی‌سازی، گام‌هایی هر چند کوچک برداشته شود. برای تدوین موضوعی که بتواند تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان را برجسته کند، ضرورت دارد که از سوی دلسوزان، گام‌های جدی‌تری برداشته شود.

این امر، می‌تواند خالی‌گاه پیش آمده را تا حدودی جبران کند و دستاوردهایی، از قبیل احیای هویت شیعیان و بیان جایگاه و منزلت آن‌ها را در تمدن افغانستان به دنبال داشته باشد.

در بخشی از کتاب تمدن و فرهنگ شیعیان افغانستان (از صفویه تا دوره معاصر) می‌خوانید:

غالب مردم مسلمان افغانستان، پیرو مذهب حنفی هستند، گرچه در این زمینه، آمار دقیق رسمی ‌وجود ندارد، آمار تقریبی ارائه شده از سوی پژوهشگران، پیروان این مذهب را بین 65 تا 70 درصد از کل جمعیت افغانستان اعلام می‌کند که از اقوام پشتون، تاجیک، ترکمن، عرب، بلوچ، ایماق، قرقیز، قزاق، نورستانی، هزاره و... ترکیب یافته‌اند.

فهرست مطالب کتاب

چکیده
مقدمه
1: کلیات و مفاهیم
1. تمدن
2. فرهنگ
3. افغانستان
الف) جمعیت
ب) اقوام افغانستان
ج) ساختار مذهبی
یک) حنفی
دو) مذهب تشیع
4. شیعیان
الف) ورود تشیع
ب) جغرافیایی انسانی شیعیان
2: شیعیان و سیاست
1. سیاست دولت‌های مرکزی در قبال شیعیان
2. نقش شیعیان در حکومت‌های مرکزی افغانستان
الف) مشارکت قزلباش‌ها در حکومت‌های افغانستان
ب) مشارکت هزاره‌ها در حکومت‌های افغانستان
ج) مشارکت شیعیان درحکومت‌های مرکزی افغانستان (از قرن دهم تا دوره معاصر)
1. دوره اول دولت‌های وابسته به حزب دموکراتیک خلق افغانستان
2. دوره دوم دولت‌های وابسته به حزب دموکراتیک خلق افغانستان
3 شیعیان و حکومت مجاهدین (پس از سقوط دولت دکتر نجیب‌الله)
4 حکومت موقت و انتقالی جمهوری اسلامی افغانستان
3. مشارکت شیعیان در جنبش‌های آزادی‌بخش
الف) مقاومت شیعیان در برابر استعمارگران (از قرن دهم تا ورود کمونیست‌ها)
ب) مقاومت شیعیان در برابر ارتش سرخ شوروی تا خروج آن
قیام‌های رهایی بخش شیعیان افغانستان
4. تشکیلات و سازمان‌های سیاسی شیعیان
الف) سازمان‌های قبل از کودتا (1357)
ب) سازمان‌ها و جریان‌های پس از کودتا (1357)
ج) ائتلاف سازمان‌ها و جریان‌های شیعی
3: آداب و رسوم شیعیان
1. جشن‌ها و شادی‌ها
الف) جشن‌های مذهبی
ب) جشن‌های ملی
2. نهاد خانواده
الف) ازدواج
ب) طلاق
3. ورزش و سرگرمی
4. مراسم عزاداری
الف) ایام شهادت ائمه علیهم‌السلام
ب) ایام عمومی
5. نوع لباس
الف) لباس مردانه
ب) لباس زنانه
4: وضع فرهنگی و علمی شیعیان
1‌. وضعیت فرهنگی شیعیان
رسانه‌های همگانی
الف) تلویزیون
ب) رادیوها
ج) مطبوعات (نشریات)
د) شبکه‌های ارتباطی(تلفن همراه)
2. وضعیت تعلیم و تربیت شیعیان
شیوه تعلیم و تربیت شیعیان
1. مکتب‌خانه
2. مدارس علوم دینی
3. مدارس دولتی
4. دانشگاه‌های شیعیان افغانستان
3. وضعیت علمی شیعیان
الف) از آ‌غاز قرن دهم تا پایان قرن سیزدهم هجری
ب) از آغاز قرن چهاردهم هجری به بعد
ج) ادبیات و شعر در قرن چهاردهم هجری
یک‌) مرثیه‌ سرایی
دو) ادبیات و شعر مقاومت
5: نهاد‌های مدنی و اجتماعی شیعیان
1. سازمان روحانیت
الف) تشکیلات روحانیت
ب) اهداف و کارکردهای روحانیت
یک) رسالت مداری
دو) توسعه آموزش (تعلیم و تربیت)
سه) تحکیم و بهبود روابط اجتماعی
چهار) تبلیغات مذهبی
پنج) سیاست
شش) اجتهاد و مرجعیت
2. نظام قضایی (داوری) شیعیان
الف) نظام داوری حکومتی
ب) نظام داوری محلی
3‌. اقتصاد و درآمد شیعیان
الف) کشاورزی (زراعت)
ب) دامداری (مالداری)
ج) تجارت
6: هنر و معماری شیعیان
1. هنر
الف) موسیقی و آهنگ‌سازی
ب) هنرهای تجسمی
ج) هنرهای تزیینی
د) صنعت
2. معماری
الف) بناهای مسکونی
ب) بناهای تاریخی و مذهبی شیعیان
یک) زیارت‌گاه‌ها
دو) مناره‌ها
سه) ایجاد و توسعه بناهای تاریخی گوهرشاد
چهار) ایجاد باغستان
پنج) ایجاد مدارس علوم دینی
مهم‌ترین مدارس علمیه شیعیان در شهرهای افغانستان
کتابنامه
الف) فارسی
ب) روزنامه‌ها و مجلات
ج) منابع انگلیسی و پایگاه‌های اطلاع رسانی