معرفی و دانلود کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته؟

معرفی کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته؟

کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته؟ شش مقاله از نویسندگانی همچون غلامحسین مقدم حیدری، علیرضا منجمی، مهدی معین زاده، علیرضا منصوری،‌ سید محمدرضا امیری طهرانی و سید محمد تقی موحد ابطحی را در بر می‌گیرد که هر کدام از منظری فلسفی به تأمل در باب تکنولوژی پرداخته‌اند. مهم‌ترین مسأله‌ی بررسی‌شده در این اثر این است که آیا می‌توان بر پیامدهای منفی تکنولوژی غلبه کرد و به چیزی جز اسیران آن بدل شد؟

درباره کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته؟

تکنولوژی یکی از پربحث‌ترین و مهم‌ترین مفاهیم زمان ماست که می‌توان آن را از جنبه‌های گوناگونی مورد بحث قرار داد و با رویکردهای متفاوتی به آن نگریست. امروزه دامنه‌ی توجه به جنبه‌های مختلف فلسفی، اجتماعی، علمی، فرهنگی، اخلاقی و سیاسی تکنولوژی روزبه‌روز افزایش یافته است. نویسندگان کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته با رویکردی فلسفی به تکنولوژی پرداخته‌ و همانطور که از نام کتاب برمی‌آید، عمدتاً دو دیدگاه متقابل را بررسی کرده‌اند. این که آیا رواست تکنولوژی را هیولایی همچون فرانکشتاین بنامیم که در نهایت منجر به نابودی می‌شود و یا این که چون پرومته، خدای یونانی، نجات‌بخش است؟

کامپیوتر،‌ عکس‌های سی‌تی‌اسکن، ماهواره، هواپیما و هزاران نمونه‌ی دیگر... عمدتاً زمانی که نام تکنولوژی را می‌شنویم چیزهایی به ذهنمان متبادر می‌شوند که نمی‌توان آن‌ها را به به شیوه‌ای طبیعی یافت و ساخت دست بشر هستند. با این حال امروزه تعریفی گسترده‌تر از تکنولوژی ارائه می‎‌کنند که تمامی فعالیت‌های انسان مدرن از آن متأثر می‌شود. ازاین‌روی،‌ تکنولوژی را مجموعه‌ روش‌هایی می‌نامند که به شیوه‌ای عقلانی ما را به مرحله‌‌ی معینی از توسعه می‌رساند؛ توسعه،‌ در هر حوزه‌ای از قلمرو بشری...

اگر بخواهیم از میان فلاسفه یک فیلسوف را نام ببریم که نگاهی بس ژرف و عمیق به موضوع تکنولوژی داشته، بی‌شک باید به مارتین هایدگر اشاره کنیم. نگاه پدیدارشناسانه‌ی او به این موضوع اهمیتی فلسفی به تکنولوژی بخشیده و او به مبتکرانه‌ترین شکل ممکن مسئله‌ی تکنولوژی را به یکی از مسائل اصلی فلسفه تبدیل کرده است. او «تکنولوژی» را از «ماهیت تکنولوژی» متمایز می‌سازد و همانطور که خود می‌گوید: «مراد از ماهیت تکنولوژی، هیچ چیز تکنولوژیک نیست.»

در کتابی که اکنون مشغول مطالعه‌ی معرفی آن هستید،‌ اولین مقاله که «فلسفۀ تکنولوژیِ ریاضی» نام دارد، با بهره‌گیری از دیدگاه مارتین هایدگر‌ (Martin Heidegger) و کارل مارکس (Karl Marx)‌ به بررسی دقیق و موشکافانه‌ی این موضوع می‌پردازد. به‌عبارتی، مباحث این کتاب از نظری‌ترین بحث ممکن آغاز می‌شوند و ادامه می‌یابند. برخی از دیگر عناوین مقالات کتاب پیش‌رو عبارتند از: «طبی‌سازی به‌مثابه تکنولوژی»، «برنامۀ توسعه به‌مثابه تکنولوژی اجتماعی» و «تجارت الکترونیک از دیدگاه فلسفۀ تکنولوژی». به عنوان مثال در مقاله‌ی طبی‌سازی، از ورود پزشکی به حوزه‌‌هایی می‌خوانیم که اساساً به آن مرتبط نیستند؛ از زیبایی و جوان شدن گرفته تا اعتیاد.

خوب است بدانید نویسندگان کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته جملگی از چهره‌های برجسته‌ی علمی هستند و به‌شیوه‌ی تخصصی در حوزه‌ی فلسفه‌ی علم و تکنولوژی به پژوهش پرداخته‌اند.

کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته مناسب چه کسانی است؟

اگر به حوزه‌ی فلسفه‌ی علم و فناوری علاقه دارید، کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته مناسب شماست.

با نویسندگان کتاب کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته بیشتر آشنا شویم:

سیدمحمدتقی موحد ابطحی کارشناس ارشد و دکترای تخصصی فلسفۀ علم و فناوری است. او در حوزه‌ی فلسفه‌ی تکنولوژی، روش‌شناسی علم و علم‌و‌دین پژوهش می‌کند.

علیرضا منصوری مدرک کارشناسی خود را در رشته‌ی مهندسی مخابرات دریافت کرد و سپس در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به فلسفه‌ی علم و فناوری پرداخت. او هم اکنون عضو هیأت علمی گروه فلسفه‌ی علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است.

علیرضا منجمی پزشک است و دکترای تخصصی علوم شناختی و دکترای تخصصی فلسفه‌ی علم و تکنولوژی دارد. فلسفه‌ی پزشکی، فلسفه‌ی تکنولوژی و هرمنوتیک علم از جمله حوزه‌های پژوهشی اوست.

غلامحسین مقدم حیدری کارشناسی ریاضی محض، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی فلسفه علم و فناوری دارد. حوزه‌های پژوهشی وی را می‌توان فلسفه‌ علم، جامعه‌شناسی معرفت علمی، فلسفه‌ی علم قاره‌ای دانست.

مهدی معین‌زاده هم اکنون عضو هیأت علمی گروه فلسفۀ علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. . فلسفه‌ی علوم انسانی و اجتماعی و فلسفه‌ی قاره‌ای از جمله حوزه‌هایی‌ست که او در آن‌ها به پژوهش می‌پردازد.

سید محمدرضا امیری تهرانی کارشناسی ارشد اقتصاد، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی فلسفۀ علم و فناوری دارد. وی هم اکنون عضو هیأت علمی پژوهشکدۀ اقتصاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. فلسفه‌ی اقتصاد، مسئله‌ی اجتماعی و فردگرایی روش‌شناختی و متافیزیک علوم انسانی و اجتماعی از جمله علائق پژوهشی وی است.

در بخشی از کتاب تکنولوژی: فرانکنشتاین یا پرومته می‌خوانیم:

هر جامعه‌ای بنابر کاری که انجام می‌دهد ابزار تولید خود را دارد. ابزاری که ریاضی‌دانان با به‌کارگیری آن به تولید ریاضیات می‌پردازند مداد و کاغذ است. یعنی آن‌ها برای اثبات قضیه‌ای ریاضی آن را بر روی کاغذ می‌نویسند و با انجام عملیات هندسی یا جبری نتایجی را به دست می‌آوردند. این شیوۀ تولید ریاضی دارای این ویژگی است که مراحل حل یک مسئلۀ ریاضی همواره متناهی است و بنابراین ریاضی‌دان می‌تواند همواره مراحل اثبات خود را مرحله‌به‌مرحله بررسی نماید. به‌عبارت دیگر اثبات‌های ریاضی «بررسی پذیرند.» اما در سال 1972 دو ریاضی‌دان همکار با نام‌های کننث اپل و ولفگانگ هیکن روش حلی برای مسئلۀ مشهور چهار رنگ ارائه دادند که به‌سبب طولانی‌بودن امکان نداشت که یک ریاضی‌دان در مدت عمرش تمام مراحل و حالات آن را بررسی کند. آن‌ها ناگزیر بودند که از کامپیوتر‌ها کمک بگیرند. سرانجام پس از 6 ماه و 1200 ساعت کار با کامپیوتر، در جولای 1976 اثبات کامل شد. حل این مسئله دو پیامد مهم داشت:

اولا، ریاضی‌دانان قادر نبودند تمام مراحل اثبات این مسئله را گام‌به‌گام بررسی کنند. این کار تنها از عهدۀ کامپیوترهایی با سرعت بالا بر می‌آمد. جامعۀ ریاضی‌دانان تا کنون با چنین اثباتی روبه‌رو نشده بود.

ثانیا، اثبات این قضیه با مراجعه به یک آزمایش به‌وسیلۀ کامپیوترها انجام شده بود. به‌عبارت دیگر اثبات این قضیه بر بستری قرار می‌گرفت که تا اندازه‌ای تجربی بود. در حالی که تصور رایج در ریاضیات تصوری کانتی بود. گرچه تمام ریاضی‌دانان پس از کانت کاملا با این تصور موافق نبوده‌اند اما علی‌الاغلب با این نظر موافق‌اند که گزاره‌های ریاضی گزاره‌های تجربی نیستند و بر خلاف علوم طبیعی، صدق آن‌ها بر مبنای اثبات‌هایشان قرار دارند نه بر مبنای آزمایشات تجربی. همین ویژگی علوم ریاضی را از علوم طبیعی جدا می‌سازد و بدان قطعیت می‌بخشد.

فهرست مطالب کتاب

معرفی نویسندگان
مقدمه
فلسفۀ تکنولوژیِ ریاضی از دیدگاه هایدگر و مارکس: غلامحسین مقدم حیدری
تحقیق در باب ذاتگرایی تکنولوژی: مطالعۀ موردی تکنولوژی پزشکی: مهدی معین زاده
طبی‌سازی به‌مثابه تکنولوژی: علیرضا منجمی
در باب خودمختاری تکنولوژی: مطالعۀ موردی صنعت رسانه و تبلیغات: علیرضا منصوری
تجارت الکترونیک از دیدگاه فلسفۀ تکنولوژی: سید‌محمدرضا امیری طهرانی
برنامۀ توسعه به‌مثابه تکنولوژی اجتماعی: رویکردی فلسفی - اخلاقی: سید محمد تقی موحد ابطحی
نمایه
واژه‌نامه