معرفی و دانلود کتاب جنبش‌های اجتماعی: کلاسیک، مدرن، پست مدرن

معرفی کتاب جنبش‌های اجتماعی: کلاسیک، مدرن، پست مدرن

کتاب جنبش‌های اجتماعی به قلم مهدی رهبری به بررسی چگونگی و چرایی شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی در سه مقطع زمانی دوران کلاسیک و پیشاصنعتی، دوران مدرن و صنعتی و دوران پست مدرن و پسا صنعتی می‌پردازد.

درباره کتاب جنبش‌های اجتماعی:

افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش میزان نیازهای حیاتی بشر و فقدان و کمبود منابع طبیعی برای تأمین نیازها باعث شد تا میل انسان‌ها به قدرت و سلطه جویی بیشتر شود. به مرور زمان و با وجود شکل‌گیری تدریجی جوامع انسانی تعریف قدرت تغییر پیدا کرد و روابط قدرتمند بسیار پیچیده‌تر و گسترده‌تر از قبل شد. افرادی که از نظر ذهنی، جسمی، هوش اجتماعی و اقتصادی و... نسبت به دیگران برتری داشتند، مردمان ضعیف‌تر را به اطاعت از خود وا‌داشتند. طبیعی بود که در چنین شرایطی بسیاری از افرادی که به اصطلاح در طبقه ضعیف‌تر قرار داشتند، مقاومت نشان می‌دادند. پس به طور خلاصه می‌توان گفت که همواره تاریخ بشر سرشار از تعارض‌ها و اختلافات میان افراد قدرتمند و ضعیف‌تر است.

به دست آوردن قدرت برای غلبه بر دیگران و بهره بردن بیشتر از امکانات و منابع موجود و از طرف دیگر دفع نیروهای سلطه‌جو و زورگو باعث شده است تا تاریخ سیاسی بشری تنش‌ها و درگیری‌های بی‌شماری را پشت سر بگذارد که نتیجه آن‌ها شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی متعددی بود. یک جنبش اجتماعی در حقیقت اقداماتی است برای به وجود آوردن تغییرهای سازنده در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... که بیشتر توسط خود مردم و نهادهای مردمی و خصوصی حمایت می‌شود.

به طور کلی تمامی قیام‌های خارجی و داخلی، جنگ‌های سراسر دنیا، کودتاها و... چه در ابعاد وسیع و چه محدود را زیر مجموعه از یک جنبش اجتماعی می‌شمارند.

کتاب جنبش‌های اجتماعی سه فصل اصلی دارد که در هر کدام از فصول جنبش‌های اجتماعی را که ممکن است در سه سطح از جامعه شکل بگیرد، مورد بررسی قرار می‌دهد.

کتاب جنبش‌های اجتماعی مناسب چه کسانی است؟

مطالعه این کتاب را به علاقه‌مندان به علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی سیاسی پیشنهاد می‌دهیم.

جملات برگزیده کتاب جنبش‌های اجتماعی:

- به‌نظر می‌رسد که همیشه در تعداد، قدرت وجود دارد. وسعت تظاهرات‌های مخالفان به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر رژیم تأثیر می‌گذارد.

- هنگامی که افراد و ملت‌ها مفهوم انتزاعی تمام‌عیار را درک کنند، هیچ چیز مانند آن، چنین قدرت مهارناپذیری نخواهد داشت، تنها به این دلیل که این مفهوم در ذات ذهن و فعلیت آن است.

- روانشناسی انقلاب، عین را تابع ذهن می‌داند، درحالی‌که بسیاری از نظریه‌ها به بررسی مسائل ابژکتیو می‌پردازند و سوژه را تابع ابژه می‌دانند.

- یکی از موقعیت‌های تعیین‌کننده که شانس بسیاری را در اختیار مخالفان قرار می‌دهد، اختلاف میان طبقه حاکمه است. چنین موقعیتی گرچه همواره در تمام حکومت‌ها وجود دارد، اما برخی از این اختلافات اسباب سقوط حکومت را فراهم می‌سازند و ضربه‌های اساسی به حکومت وارد می‌سازند.

- جنبش‌های اجتماعی در آینده به شکلی منظم تنظیم‌کننده طرح ادّعای مردمی در کل جهان خواهند بود. درعین حال، به‌رغم برخی بین‌المللی شدن‌ها، جنبش‌های اجتماعی محلی، منطقه‌ای و ملی همچنان طی قرن بیست ویکم، اتفاق خواهند افتاد.

در بخشی از کتاب جنبش‌های اجتماعی می‌خوانیم:

سه عامل در تحلیل جنبش‌های اجتماعی مهم هستند: 1. موقعیت اجتماعی فعالان 2. حلقه‌ها و شبکه‌های همبستگی. نظام‌های سمبلیک. نمادگرایی، تظاهرات، رژه‌های شهری، همایش‌های حزبی، میتینگ‌های توده‌ای، افتتاحیه‌ها، جشن‌ها، راهپیمایی‌ها و... از اَشکال جنبش‌های اجتماعی‌اند. شکل تظاهرات، نوع شعارهایی که سر داده می‌شوند، پرچم‌ها و پلاکاردهایی که حمل می‌شوند و حتی رفتار گروه تشریفات همگی عناصری هستند که به‌طور بالقوه عمل یک جنبش را متمایز می‌سازند.

همچنین مدل‌های رفتاری، موضوعات شناسایی و روایت‌ها اغلب به‌گونه‌ای ترکیبی در صورت‌های آیینی خاصی ظاهر می‌شوند. عنصر آیینی نقش مهمی در عملِ جنبش و مهم‌تر از همه در تولید هویت‌ها ایفا می‌کند. به‌طور کلی آیین‌ها اَشکالی از بیان سمبلیک را نشان می‌دهند که به‌وسیله آن‌ها پیام‌های مربوط به روابط اجتماعی به شیوه‌ای مصنوعی و نمایشی انتقال داده می‌شوند. آیین‌ها به تقویت هویت و احساس جمعیِ تعلق کمک می‌کنند و درهمین حال، بازیگران جنبش را قادر می‌سازند که احساسات خود را تخلیه کنند.

در انقلاب‌های عصر جدید از این آیین‌ها و نظام‌های سمبلیک فراوان استفاده شده است. به‌عبارت دیگر، هیچ انقلابی بدون نمادها که می‌توانند شامل اسطوره‌ها، قهرمان‌پردازی‌ها، علائم و نشانه‌ها، شعر، موسیقی، نقاشی و... باشند، وجود نداشته است. برای مثال در انقلاب‌های از نوع فاشیستی، استفاده از نمادها برای نشان‌دادن ماهیت جنبش و ایجاد همبستگی بسیار صورت پذیرفته و کمتر انقلابی مانند آن را می‌توان نشان داد که نمادها این چنین نقش مهمی در پیروزی جنبش ایفا کرده باشند. ده‌ها نفر از هنرمندان و اسطوره شناسان مانند ویلیگاد و طالع‌بینانی چون وولف به‌کار گرفته شدند تا سمبل‌ها و آیین‌های فاشیستی را خلق کنند. نمادهایی چون رایش سوم، صلیب شکسته، خلوص نژادی، قهرمان‌پروری‌های تاریخی، خلق داستان‌ها و روایت‌های پیروزمندانه از گذشته و... که در انواع مراسم و تشریفات و تبلیغات به‌کار می‌رفتند، در پیروزی‌های پی‌درپی فاشیست‌ها نقش ایفا کردند و انقلاب‌های بزرگی را رقم زدند. این چنین نمادگرایی در همه انقلاب‌ها به‌کار رفته‌اند و سهم مهمی در پیروزی انقلابیون داشته‌اند.

فهرست مطالب کتاب

دیباچه
فصل نخست: دوران کلاسیک و پیشاصنعتی
فصل دوم: دوران مدرن و صنعتی
نگرش سیاسی
تغییرات بنیادین
انسان و جامعه توده‌ای
آنومی
نوسازی
ایدئولوژی
رهبری
سازمان
مبارزه طبقاتی
وضعیت اقتصادی
نفی استبداد
طلب آزادی
نابرابری‌ها
تأثیرات جمعیتی
غیریت‌سازی
نوستالژی
روانشناسی اعتراض و شورش
اصلاحات
انسان یا ساختار
گزینش عقلانی
نقش موقعیت‌ها و تصادف‌ها
جرقه‌های انقلاب
نظام‌های سمبلیک
اندیشمندان و انقلاب
مذهب و انقلاب
هنر و انقلاب
زنان و انقلاب
جنبش‌های دهقانی
نقش رسانه‌ها
خشونت در انقلاب‌ها
نقش سرکوب در مهار انقلاب‌ها
تأثیرپذیری‌های خارجی
جهان‌گرایی انقلاب‌ها
فصل سوم: دوران پست‌مدرن و پساصنعتی
یادداشت‌ها
منابع