معرفی و دانلود کتاب حقوق غیر ایرانیان در جمهوری اسلامی ایران

معرفی کتاب حقوق غیر ایرانیان در جمهوری اسلامی ایران

کتاب حقوق غیر ایرانیان در جمهوری اسلامی ایران اثر فرج‌الله هدایت‌ نیا با هدف بررسی مختصر قوانین و مقررات حاکم بر خارجیان در ایران به نگارش در آمده است. این کتاب در پنج بخش تنظیم شده که در فصل اول به بیان کلیاتی در باب مفهوم شناسی موضوع مد نظرش و جایگاه حقوقی حقوق خارجیان پرداخته است.

رفت‌وآمد اتباع بیگانه در کشورها، معمول است. مأموران و نمایندگان نهادهای بین‌المللی (مانند سازمان ملل متحد، نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل، سازمان عفو بین‌الملل و...)، مأموران سیاسی و کنسولی کشورهای دیگر، جهان‌گردان و بازرگانان، گروه‌هایی هستند که همیشه در کشورها حضور دارند. جمهوری اسلامی ایران، به دلایلی همواره میزبان جمع زیادی از خارجیان بوده است. از جمله این دلایل، قوانین داخلی ایران است. قوانین موضوعه ما که برگرفته از احکام نورانی اسلام است، ایران را مأمن مناسبی برای پناه‌جویان قرار داده است.

خلق‌و‌خوی مردم ایران و روحیه مهمان‌نوازی آنان نیز زمینه ورود و اقامت خارجیان را به کشور فراهم کرده است، به‌گونه‌ای که همواره جمع زیادی از مردم مسلمان و ستمدیده کشورهای اسلامی، به ایران مهاجرت کرده و سال‌های زیادی را در ایران به سر برده‌اند. آمار خارجیان مقیم ایران و مقایسه آن با خارجیان مقیم در کشورهای دیگر، درستی این ادعا را ثابت می‌کند.

گرمی و رونق بازار علم و دانش در حوزه‌های علمیه نیز یکی دیگر از دلایل حضور اتباع کشورهای دیگر در جمهوری اسلامی ایران است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و حمایت ویژه دولت اسلامی از حوزه‌های علمیه دینی، فضایی فراهم شده است که جویندگان علوم دینی به ایران سفر کنند و از محضر استادان بزرگ حوزه علمیه قم بهره‌مند شوند. دلایل فوق و امور دیگری نظیر بازار کار گسترده جمهوری اسلامی ایران، که یکی از محورهای اساسی حضور و اقامت طولانی مدت بعضی خارجیان در کشور ماست، موجب شده تعداد خارجیان مقیم در ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی افزایش پیدا کند.

جمعیت خارجیان مقیم ایران، تابع قوانین خاصی هستند که با قوانین عمومی ایران متفاوت است. قوانین و مقررات حاکم بر خارجیان در ایران، حقوق آنان را در ابعاد اداری، خصوصی و عمومی و نیز تکالیف آنان را در بخش‌های فوق معین کرده است. آگاهی از این قوانین برای خارجیانی که مخاطبان اصلی این قوانین به شمار می‌آیند ضروری است. آنان باید بدانند در کشور میزبان، چه حقوقی دارند و در مقابل، چه تکالیفی بر عهده آن‌ها است. دانستن این قوانین برای ایرانیان نیز مفید است؛ زیرا خارجیان در یک مکان محدود و محصور زندگی نمی‌کنند. آنان در اجتماعات ایرانیان حضور دارند و با آنان معاشرت و مراوده دارند. بنابراین، برای تنظیم و تعدیل روابط خارجیان و ایرانیان با یکدیگر، مطالعه این بخش از قوانین کشور مفید به نظر می‌رسد.

در بخشی از کتاب حقوق غیر ایرانیان در جمهوری اسلامی ایران می‌خوانید:

حقوق عمومی، حقوقی است که یک طرف آن دولت به عنوان قدرت عمومی قرار دارد و طرف دیگر، اشخاصی هستند که تحت سیطره حکومت قرار دارند؛ اعم از اشخاص حقیقی (شهروندان) و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی داخلی (سازمان‌ها و مؤسسات). وظیفه حقوق عمومی، تنظیم روابط ارگان‌های حکومت و ساختار سیاسی و اداری جامعه و تعیین و ترتیب حقوق اساسی و آزادی‌های فردی و استقرار نظم و امنیت در جامعه است. حقوق اساسی، حقوق اداری، حقوق مالی، حقوق جزا، حقوق کار و حقوق آیین دادرسی مدنی و کیفری، از شعبه‌های حقوق عمومی هستند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
1. کلیات
1. مفهوم شناسی
الف) حقوق
ب) قانون
ج) تابعیت
د) اشخاص
ه‌) بیگانه، خارجی
یکم. مفهوم بیگانه در حقوق اسلام
دوم. بیگانه در حقوق موضوعه
و) پناهنده
ز) احوال شخصیه
2. جایگاه حقوقی حقوق خارجیان
الف) تقسیم حقوق بر اساس عامل حکومت
یکم. حقوق عمومی
دوم. حقوق خصوصی
ب) تقسیم حقوق با توجه به عامل مرز
یکم. حقوق بین‌الملل عمومی
دوم. حقوق بین‌الملل خصوصی
3. منابع حقوق خارجیان
الف) منابع داخلی
یکم. قانون
دوم. منابع و آرای معتبر فقهی
سوم. رویه قضایی
چهارم. اندیشه‌های حقوقی
ب) منابع بین‌المللی
یکم. معاهدات
دوم. عرف بین‌المللی
تقسیم مباحث حقوق خارجیان
2. حقوق اداری خارجیان
گفتار اول: ورود، خروج و اقامت
بند اول: ورود و خروج
1. گذرنامه
2. روادید (ویزا)
الف) روادید عبور از ایران
ب) روادید خروج از ایران
ج) روادید ورود و اقامت در ایران
3. معافیت‌ها
بند دوم: اقامت
1. اقامت موقت
2. اقامت دائم
بند سوم: ورود غیر مجاز، اخراج
1. ورود غیر مجاز
2. اخراج
گفتار دوم: پروانه کار
3. حقوق خصوصی خارجیان
گفتار اول: اموال و مالکیت
بند اول: تملک اموال در ایران
1. ممنوعیت تملک املاک زراعی
2. تملک سایر اموال غیرمنقول
بند دوم: انتقال اموال از ایران
بند سوم: مالکیت ادبی و هنری
1. ثبت آثار
2. اثرهای مورد حمایت
3. حقوق مادی و معنوی آثار
گفتار دوم: احوال شخصیه
بند اول: قانون حاکم بر احوال شخصیه
1. دلایل طرفداران نظام اقامتگاه
2. دلایل طرفداران نظام ملی
بند دوم: قانون حاکم بر احوال شخصیه در ایران
1. اهلیت بیگانگان
2. تابعیت
الف) ایرانی چه کسی است؟
ب) نحوه کسب تابعیت ایران
ج) تابعیت تبعی
3. ازدواج و آثار آن
الف) ازدواج
یکم. ازدواج زن و مرد غیر ایرانی در ایران
دوم. ازدواج بیگانه با ایرانی در ایران
ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی
ازدواج زن ایرانی با مرد بیگانه
ب) آثار ازدواج
یکم. آثار ازدواج در مورد زوجین
دوم. آثار ازدواج در مورد اولاد
4. انحلال نکاح
بند سوم: استثنائات اعمال قانون ملی
1. اهلیت برای انجام معامله
2. اهلیت برای تبدیل تابعیت
3. نظم عمومی و اخلاق حسنه
4. احاله
5. عهود بین‌المللی
6. عدم وجود قانون ملی
4. حقوق عمومی خارجیان
گفتار اول: حق امتیاز تشکیل شرکت‌ها و مؤسسات
گفتار دوم: حق استخدام در مشاغل دولتی
گفتار سوم: حق اشتغال
بند اول: امور پزشکی
بند دوم: تجارت خارجی
بند سوم: کارگزاری بورس
گفتار چهارم: حق انتخاب
بند اول: حق انتخاب شدن
1. مقام رهبری
2. ریاست جمهوری
3. سایر مسئولیت‌ها
بند دوم: حق انتخاب کردن
گفتار پنجم: حق ترافع به محاکم قضایی
گفتار ششم: حق برخورداری از آموزش عمومی
گفتار هفتم: حقوق کیفری خارجیان
بند اول: اصل سرزمینی بودن قوانین کیفری
بند دوم: اصل صلاحیت واقعی بودن قوانین جزایی
بند سوم: اصل برخورداری از حق مجازات جهانی
گفتار هشتم: وضعیت خارجیان از حیث خدمت وظیفه و مالیات بر درآمد
بند اول: خدمت وظیفه عمومی
بند دوم: مالیات بر درآمد
گفتار نهم: سایر حقوق
1. ‌حفظ حیثت بیگانه
2. حمایت از جان، مال و مسکن
5. حقوق اسناد
گفتار اول: حاکمیت قانون محل تنظیم سند
گفتار دوم: مقررات مربوط به اسناد اموال و احوال
بند اول: اسناد اموال
بند دوم: اسناد احوال
کتابنامه
الف) کتب و نشریات
ب) قوانین و آیین‌نامه‌ها