معرفی و دانلود کتاب روانشناسی و معمای هویت نوجوانان

معرفی کتاب روانشناسی و معمای هویت نوجوانان

کتاب روانشناسی و معمای هویت نوجوانان به قلم علی حیدری، مفاهیم موجود درباره نوجوانی و ابعاد گوناگون هویت نوجوانان را شرح داده و سپس نیازهای بنیادین آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌هد.

محققان به نقش خانواده در سلامت روانی و رفتاری کودکان و نوجوانان اهمیت ویژه‌ای داده‌اند، در مرور متون مربوط به نقش خانواده چهار زمینه خانوادگی یعنی از هم گسیختگی خانوادگی، تعارض خانوادگی، غفلت خانوادگی و انحرافات خانوادگی اهمیت زیادی دارند.

به دلیل اینکه نوجوانان در دوره نوجوانی تغییرات عمده جسمانی، روانشناختی و اجتماعی را تجربه می‌کنند، بعضی از روانشناسان معمولاً نوجوانی را دوره‌ای بحرانی برای رشد خود و هویت‌یابی می‌دانند.

علی حیدری در کتاب روانشناسی و معمای هویت نوجوانان (psychology and the identity of adolescents) نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین ویژگی‌های انسان که موجب تمایز او در رشد بهنجار از دیگران گردیده است، خلاقیت می‌باشد. اندیشه‌ی خلاق، قابلیتی است که تجلی و آفرینش توانمندی‌ها و استعدادها را برای انسان ممکن می‌سازد، و به انسان کمک می‌کند مسائلش را حل کند و در مسیر کمال پیش برود، ولی میزان بروز آن بستگی به زمینه‌ی بروز، که تعلیم و تربیت اعم از رسمی و غیر رسمی نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا می‌کند، دارد. از این رو محیط خانوادگی و شیوه‌ی فرزندپروری والدین به عنوان عوامل موثر در تربیت کودکان خلاق مورد توجه قرار گرفته است.

یکی از مباحث مهم دوره نوجوانی "هویت یک نوجوان" است. جستجوی هویت، پیش نیاز رشد بهینه شخصی در طول زندگی است. گرچه بذرهای تشکیل هویت قبلا کاشته شده‌اند افراد تا نوجوانی مجذوب این تکلیف نمی‌شوند. بر همین اساس اریکسون شکل‌گیری هویت را یکی از تکالیف اساسی و مهم خاص دوره نوجوانی می‌داند؛ محققان بسیاری سعی بر آن داشتند تا به بررسی دقیق این سازه مهم بپردازند.

در بخشی از کتاب روانشناسی و معمای هویت نوجوانان می‌خوانیم:

نوجوان نیازمند آن است که شخصیت یک پارچه‌اش را در رابطه با تغییرات مختلفی که در او اتفاق افتاده، و در رابطه با تفاوت‌هایی که با دوران کودکی پیدا کرده، و در ارتباط با دنیای بزرگسالان بنا سازد تا مجموعه تفکرات، هیجانات، و رفتار او با دیگران سازگار گردد.

نوجوان در فرایند تلاش برای یافتن «خود حقیقی»، ممکن است خودهای متعددی را تجربه کند؛ یعنی در موقعیت‌های مختلف، خودهای متفاوتی برای نوجوان وجود داشته باشد لذا رفتارهای او ممکن است با هم متضاد باشند؛ مانند: همکاری مخالفت و دوستانه غیر دوستانه؛ پی‌آمد این وضع ممکن است این باشد که نوجوان به طور دایم این سوال را از خود بپرسد که من واقعا کدام یک از این خودها هستم.

گاهی نیز ممکن است از «خود کاذب» استفاده کند، یعنی به گونه‌ای رفتار کند که همانگونه احساس یا فکر نمی‌کند. در رابطه با تعریف خود و شکل‌گیری هویت در نوجوانان، والدین و گروه همسالان بیش از عوامل اجتماعی دیگر نقش ایفا می‌کنند. والدینی که در عین اقتدار و برقراری محدودیت‌ها برای نوجوانان، با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنند، در ایجاد عزت نفس و تعریف خود و شکل‌گیری هویت در نوجوانان موفق‌ترند.

فراهانی و همکاران، (1382) گروه همسالان و دوستان نیز به عنوان منبع اطلاعات مهمی در تعریف خود و شکل‌گیری هویت به شمار می‌روند، زیرا آن‌ها نیز در جستجوی تعریف خود و هویت برای خود می‌باشند بنابراین انتخاب دوست از تصمیم‌گیری‌های مهم دوره‌ی نوجوانی بشمار می‌رود، گروه‌های همسالان فشارهای گروهی خاصی را در جهت مثبت یا منفی بر نوجوانان تحمیل می‌کنند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
مقدمه
مفاهیم موجود درباره نوجوانی و تاریخچه ابعاد هویت نوجوانان و خانواده
بلوغ و نوجوانی
مفهوم نوجوانی
تصویری کلی از نوجوانی
مراحل رشد دوره‌ی نوجوانی
مرحله‌ی اول: فاصله گرفتن (12 تا 14 سالگی)
مرحله‌ی دوم: جدایی تدارکاتی (15 تا 17 سالگی)
مرحله‌ی سوم: ورود مجدد به مناسبت‌های اجتماعی (18 تا 20 سالگی)
ویژگی‌های متمایز کننده‌ی نوجوانی از سایر دوره‌ها
1-نوجوانی یک دوره‌ی مهم به شمار می‌رود
2- نوجوانی یک دوره‌ی انتقال است
3- نوجوانی یک دوره‌ی تغییراست
4-ورودبه دوران نوجوانی (بالخصوص زودرس) مسئله آفرین است
5- نوجوانی زمان جستجوی هویت است
6- نوجوانی یک سن هراس می‌باشد
7- نوجوانی زمان آرمان‌گرایی است
8- نوجوانی آستانه‌ی بزرگسالی است
نیازهای بنیادین نوجوانانی
کارشناسان و روانشناسان به طور کلی نیازهای اساسی بشر را به دو دسته تقسیم کرده‌اند
الف) نیازهای بدنی یا زیستی
ب) نیازهای روانی یا ثانویه
1- نیاز به مهربانی و محبت
2- نیاز به امنیت و آسایش خاطر
3- نیاز به احساس تعلق داشتن و مورد قبول گروه همسالان واقع شدن
4- نیاز به قابلیت واحترام
5-نیاز به استقلال
6-نیاز به تشخیص و قدردانی
7- نیاز به مذهب و فلسفه‌ی حیات
8- نیاز به داشتن هدفی مشخص در زندگی
9- نیاز به احساس هویت و شناخت خود
10- نیاز به احساس رشد، کمال و خود شکوفایی
مراحل رفتار اجتماعی در نوجوان
مرحله تقلید
مرحله‌ی افتخار به شخصیت
مرحله‌ی تعادل اجتماعی
رفتار اجتماعی در نوجوانان دختر نیز از مراحلی تشکیل می‌شود که عبارتند از
مرحله‌ی اطاعت
مر حله‌ی اضطراب
مرحله‌ی تقلید از پسران
مرحله‌ی تعادل اجتماعی
مختصه‌های رفتاری نوجوانان
روحیه‌ی حادثه جویی
مسئولیت پذیری
مناسبات با زندگی
روابط با مراجع قدرت
ویژگی‌های رشد نوجوانان
ویژگی‌های جسمانی دوره‌ی نوجوانی
رشد در دختران نوجوان
رشد نوجوانی درپسران
مقیاس رشد براساس واحدهای بین اللملی
گستره‌های سنی نوجوانان
عوامل زیستی در نوجوانان
تفاوت مراحل زیستی-روانی نوجوانی
مراحل کلی در تبیین شاخص رشد در نوجوانان (با تلفیق سایر علوم)
ابعاد بلوغ نوجوان
بلوغ جسمی
تغییرات رشد جنسیتی
رشد و بلوغ زودرس و دیررس براثر شاخص‌های کلی (به عبارتی شاخص‌های ثانی)
رشد و بلوغ جنسی براساس شاخص کل در نوجوان
تحلیلی بر ابعاد هویت دختر و پسر نوجوان
متغیراتی بر سطح آگاهی والدین
تغییرات نایکسان و متفاوت رشد
تکامل زیستی رشد فرزند نوجوان (نظریات بعضی دانشمندان و روانشناسان)
ابعاد هویت در امیال جنسی در فرزند نوجوان
بحران هویت در فرزندان نوجوان
تاثیر سبک‌های فرزند پروری (اولیاء) بر ابعاد هویت نوجوانان
تاثیر ژن‌ها بر ابعاد هویت و تغییرات فیزیکی
مقیاسی زیستی - روانی بر والدین
نقش والدین درهویت یابی فرزندان
بافت و زمینه شکل گیری هویت فرزندان نوجوان
اعتماد بنیادین گیدنز
تعریفی کلی بر شاخص هویت و انواع آن
هویت ایستاست یا پویا
یک تعریف از هویت ملی
تاثیر نظام‌ها بر هویت
تاثیر رسانه‌های جهانی بر هویت فرهنگی جوانان و نقش ارتباط جمعی بر هویت نوجوانان
نقش اینترنت بر هویت جامعه‌ی نوجوان
نقش فضای مجازی و اینترنت برهویت نوجوانان
آگاهی والدین از نقش ماهواره‌ها بر هویت نوجوانان
تاثیراین مولفه‌ها بر نظریه رشد روانی - اجتماعی
نظریه رشد روانی-اجتماعی بر ابعاد هویتی
نظریه رشد شناختی در نوجوانان
نظریه عاطفی – اجتماعی
ویژگی‌های عاطفی - اجتماعی دوره‌ی نوجوانی
حیطه دینی و ویژگی‌هایی از آن در نوجوانی
سخن پایانی
پیشنهاداتی به والدین ومربیان وبزرگسالان برای نحوه رفتار با نوجوانان
ب) پیشنهادات کاربردی
منابع