معرفی و دانلود کتاب شکست هژمونی: چهار مقاله درباره‌ی اسلام، انقلاب ایران و تسخیر سفارت آمریکا در رسانه‌های آمریکایی

معرفی کتاب شکست هژمونی: چهار مقاله درباره‌ی اسلام، انقلاب ایران و تسخیر سفارت آمریکا در رسانه‌های آمریکایی

کتاب شکست هژمونی مجموعه‌ای از چهار مقاله به قلم ادوارد سعید، محقق و اندیشمند شناخته شده است. این اثر به بازنمایی انقلاب اسلامی ایران توسط رسانه‌های آمریکایی می‌پردازد و آن را نقطه شروعی برای سقوط هژمونی قدرت غرب قلمداد می‌کند.

درباره کتاب شکست هژمونی

انقلاب سال 1357 ایران علاوه بر تغییرات بنیادین داخلی، انعکاسی جهانی هم داشت که مهم‌ترین و نمایان‌ترین آن بر هم زدن معادله قدرت جهانی بود. در دوران جنگ سرد که شوروی و آمریکا غول‌های سیاسی و مالی دنیا بودند و هر کدام برای نفوذ در خاورمیانه تلاش می‌کردند ایران پایگاه امنی برای نیروهای ایالات متحده آمریکا بود. هیچ شک و شبهه‌ای نسبت به حمایت دولت این کشور از نظام پهلوی وجود نداشت و سلطنت موروثی ایران نیز هر نگرانی برای تغییر وضعیت را از بین می‌برد، تا زمانی که اولین زمزمه‌های انقلابی مردمی به گوش رسید. در آن شرایط هر تماشاگر آگاهی با رصد شعارها و وقایع متوجه می‌شد یکی از محکم‌ترین پایه‌های قدرت آمریکا در خاورمیانه در حال فروپاشی است و ادوارد سعید، نویسنده کتاب شکست هژمونی هم یکی از این افراد بود.

سعید که خود در خاک پرتنش فلسطین به دنیا آمده و کودکی خود را در آن جا گذرانده بود، شناخت دقیقی از ماهیت استکبارستیز اسلام داشت. او در فاصله سال‌های 1358 تا 1360 در چهار مقاله نحوه پوشش اخبار مربوط به انقلاب اسلامی ایران توسط رسانه‌های آمریکایی را تحلیل کرد. ویژگی متمایز دیدگاه او توجه به نفوذ دولت آمریکا در عملکرد رژیم پهلوی، اهمیت استراتژیک ایران از لحاظ جغرافیایی و تامین انرژی و همینطور کاپیتولاسیون بود. او در این مقالات که در مطبوعات آمریکا چاپ شدند، توجه خوانندگان را به تغییرات جهان اسلام جلب کرد و نگاهی جدید به چیزی که آمریکاستیزی مردم ایران خوانده می شد انداخت. ادوارد سعید با اشاره به سایر اتفاقات در جریان، مدعی شد گفتمان غربی نه تنها در ایران، بلکه حتی در رسانه‌های این کشور نیز شکست خورده و هژمونی ایالات متحده آمریکا (به معنی تسلط یک ایده، سیاست و فرهنگ این کشور بر جهان) در سراشیبی سقوط است.

با استناد به این ادعا، کتاب پیش رو که ترجمه حسین نظری از چهار مقاله مذکور است شکست هژمونی نام گرفته است. مقالات به ترتیب «اسلام، شرق‌شناسی و غرب: هجوم به جهل عالمانه»، «اسلام از منظر غرب»، «ایران» و «درون اسلام» نام دارند. ادوارد سعید در این مقالات ابتدا نظریات خود را درباره نظام قدرت جهانی و رابطه خاص آن با دانش بیان می‌کند و سپس به بررسی هر کدام از موضوعات مطرح شده می‌پردازد.

کتاب شکست هژمونی مناسب چه کسانی است؟

مطالعه‌ی این کتاب را به افرادی که در جستجوی آثاری با محوریت رابطه ایران و آمریکا هستند پیشنهاد می‌کنیم.

با ادوارد سعید بیشتر آشنا شویم

ادوارد سعید (Edward Said) استاد دانشگاه، نویسنده و فعال سیاسی بود. او در اورشلیم به دنیا آمد و سال‌های ابتدایی زندگی‌اش را در رفت‌وآمد میان فلسطین و مصر گذراند. آن‌ها در نهایت به مصر کوچانده شدند و ادوارد دوران تحصیلش را در مدارس بریتانیایی گذراند. او که به واسطه پدر آمریکایی خود از شهروندی این کشور برخوردار بود، در دانشگاه‌های پرینستون و هاروارد تحصیل کرده و مدرک دکترای ادبیات انگلیسی را به دست آورد.

ادوارد سعید در کنار فعالیت علمی، ‌از مدافعان کشور مستقل و آزاد فلسطین بود و به دلیل هواداری از حقوق فلسطینیان بارها مورد تهدید و آزار قرار گرفت. زمانی که سعید در سال 2003 درگذشت، نزدیک به 200 مقاله منتشر کرده و کتاب‌های متعددی را به چاپ رسانده بود که آن‌ها نیز مانند سبک زندگی منحصربه‌فردش، نماینده عقاید سیاسی انسان‌دوستانه او بودند. اگر تصمیم دارید آثار بیشتری از این نویسنده بخوانید، کتاب «نقش روشنفکر»، «روز بازپسین دولت‌های سرکش» و «شرق‌شناسی» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب شکست هژمونی می‌خوانیم

رسانه‌ها تمام توجه خود را معطوف به چیزی به نام اسلام کرده‌اند، که در ادبیات مرسوم آن‌ها تنها شامل دو معنی می‌شود، که هر دو آن‌ها غیرقابل‌قبول و بی‌خاصیت‌اند. از طرفی، «اسلام» معرف خطر بدویت احیاشده‌ای است که نه‌تنها تهدید بازگشت به قرون وسطا را تداعی می‌کند بلکه حکایت از نابودی آنچه دارد که سناتور دانیِل پاتریک موینیهان آن را نظم دموکراتیک دنیای غرب می‌نامد.

از دیگر سوی، «اسلام» به‌عنوان پاسخ دفاعی متقابل به تعریف نخست به‌عنوان یک خطر معرفی می‌شود، به‌ویژه زمانی که، به دلایل ژئوپولیتیک، سخن از مسلمانان «خوب» مانند سعودی‌ها و «آزادی‌خواهان» مسلمان افغان است که علیه اتحاد جماهیر شوروی می‌جنگند. هر آنچه در دفاع از اسلام گفته می‌شود به‌اجبار تا حدی شکل تقاضایی توجیه‌آمیز به خود می‌گیرد برای توجه به‌جایگاه انسان در اسلام، مشارکت اسلام در تمدن‌سازی، توسعه، و چه‌بسا مطلوبیت دموکراتیک.

در کنار چنین پاسخ متقابلی، گاه از سر نادانی تلاش می‌شود تا اسلام معادل با شرایط معاصر کشور اسلامی خاصی معرفی شود که شاید این نگاه در مورد ایران به هنگام برکناری شاه تاکتیک معقولی بود. اما، پس از آن دوره پرنشاط و در زمان بحران گروگان‌گیری، این تاکتیک با چالش‌های بیشتری روبه‌روست. مدافعین اسلام‌گرا، در مواجهه با شمارش روزانه آمار اعدامیان توسط کمیته اسلامی و یا این سخن آیت‌الله روح‌الله خمینی -آن‌طور که در نوزدهم سپتامبر 1979 [28 شهریور 1358] توسط خبرگزاری رویتِرز گزارش شده است- که دشمنان انقلاب اسلامی باید نابود شوند، چه برای گفتن دارند؟

نکته اینجاست که هر دو معنی رسانه‌ای «اسلام» به هم وابسته‌اند و از آن رو که هر دو باعث تداوم‌بخشیدن به این بن‌بست دوسویه می‌شوند باید به‌طور یکسانی کنار گذاشته شوند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمۀ مترجم
[مقالۀ اول] اسلام، شرق‌شناسی و غرب: هجوم به جهل عالمانه
[مقالۀ دوم] اسلام از منظر غرب
[مقالۀ سوم] ایران
[مقالۀ چهارم] درون اسلام
پی‌نوشت‌ها
منابع مقدمه
عکس‌ها