معرفی و دانلود کتاب مجموعه مقالات سومین هم‌اندیشی معنی‌شناسی

معرفی کتاب مجموعه مقالات سومین هم‌اندیشی معنی‌شناسی

کتاب مجموعه مقالات سومین هم‌اندیشی معنی‌شناسی نوشته سپیده عبدالکریمی، شامل ده مقاله در حوزه‌ی تخصصی معنی‌شناسی است که برای ارائه در سومین هم‌اندیشی تخصصی معنی‌شناسی انجمن زبان‌شناسی ایران تدوین شده‌اند.

این هم‌اندیشی روز پنجشنبه، 28 اردیبهشت ماه 1391 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج برگزار شد. مقاله‌های این مجموعه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در حوزه‌ی معنی‌شناسی واژگانی تدوین شده‌اند و هر یک از منظری به دنبال آن‌اند تا ویژگی‌های مطالعه‌ی معنی را در محدوده‌ی مفهوم واژه مورد بحث و بررسی قرار دهند و امتیازها و نیز نارسایی‌های چنین رویکردی را به مطالعه‌ی معنی نشان دهند.

زبان رفتاری است بشری که از دیرباز مورد توجه روان‌شناسان بوده‌ است. آنان رفتارهای زبانی را بر اساس نوع دیدگاه، به گونه‌هایی متفاوت تعبیر و تفسیر می‌کردند. با پیدایش علم زبان‌شناسی، این رفتار به ‌گونه‌ای تخصصی مورد بررسی قرار گرفت و زبان‌شناسان با اتخاذ دیدگاه‌هایی مبتنی بر نظریات روان‌شناسی به توصیف این رفتار پیچیدۀ بشری پرداختند. در نوشتۀ حاضر روند شکل‌گیری دو دیدگاه غالب روان‌شناسی؛ یعنی روان‌شناسی رفتارگرا و روان‌شناسی شناختی، توصیف شده است و تأثیر هر یک در نظریه‌های زبان‌شناختی مرتبط مورد بررسی قرار گرفته است. برای دستیابی به‌ این هدف، ابتدا گزارشی اجمالی از روان‌شناسی رفتار‌گرا که خود پایه‌ای برای زبان‌شناسی تجربه‌گر است، ارائه می‌شود. سپس، تأثیرات این دیدگاه بر نظریه‌های زبانی مرتبط مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ادامه، روان‌شناسی شناختی به‌ عنوان دیدگاهی که در واکنش به نظریه‌های رفتار‌گرایی پدید آمد، مورد بررسی قرار می‌گیرد و نظریه‌های زبانی وابسته به آن توصیف می‌گردند. در پایان، تفاوت‌های بنیادین این دو دیدگاه با هم مقایسه می‌شوند.

در بخشی از کتاب مجموعه مقالات سومین هم‌اندیشی معنی‌شناسی می‌خوانید:

زبان‌شناسی شناختی از جمله رویکردهای نوین به مطالعۀ زبان است و با این که تنها نزدیک به سه دهه از عمر آن می‌گذرد، توانسته است جایگاه خود را به‌ عنوان مکتبی جدید و در حال رشد در مقابل دو رویکرد مطرح دیگر؛ یعنی زبان‌شناسی صورت‌گرا و زبان‌شناسی نقش‌گرا تثبیت کند. نگرش شناختی به مطالعۀ زبان به دنبال ناکارآمدی رویکردهای گوناگون، به‌ ویژه دستور زایشی چامسکی در مطالعۀ معنی شکل گرفت و بنیان‌گذاران آن را می‌توان افرادی چون لیکاف و لانگاکر دانست. به عقیدۀ این دو و دیگر شناخت‌گرایان، مشخصۀ تمایز‌ دهندۀ زبان‌شناسی شناختی از دستور زایشی، جایگاه معنی در نظریات زبانی است. شناخت‌گرایان بر این باورند که ساختار زبانی بازتابی است مستقیم از قوۀ شناخت انسان به گونه‌ای که یک عبارت زبانی با شیوۀ خاصی از مفهوم‌سازی یک موقعیت زبانی در ارتباط است. توجه به معنی و نقد دستور زایشی منجر به پیدایش دو حوزۀ عمده در زبان‌شناسی شناختی شده است که عبارتند از: رویکردهای شناختی به مطالعۀ دستور و معنی‌شناسی شناختی.

فهرست مطالب کتاب

خاستگاه روان‌شناختی برخی از نظریه‌های زبانی
معنابافی عصر ما
کاربرد استعاره در زبان فارسی: اندام‌های بدن، ظروفی برای احساس
ذهن، مغز، شناخت
نگاهی به استعاره‌ی سگ در اصطلاحات زبان فارسی بر پایه‌ی مدل شناختی لیکاف
تحول زبان از دیدگاه معنی‌شناسی شناختی: بررسی بسط استعاری در دستوری‌ شدگی با تمرکز بر واژه‌های مرکب زبان فارسی
بررسی عملکرد معنایی زمان دستوری و وجه فعل: رویکردی شناختی
تاریخچه‌ی معنی‌شناسی؛ بستر فلسفی و منطقی معنی‌شناسی امروز
رویکردی شناختی به چندمعنایی: مطالعه‌ی موردی فعل حرکتی «آوردن»
جایگاه معنی‌شناسی واژگانی در وب معنایی