معرفی و دانلود کتاب مجموعه مقالات نخستین هم‌اندیشی آواشناسی فیزیکی

معرفی کتاب مجموعه مقالات نخستین هم‌اندیشی آواشناسی فیزیکی

کتاب مجموعه مقالات نخستین هم‌اندیشی آواشناسی فیزیکی نوشتۀ گلناز مدرسی قوامی، شامل شش مقاله در حوزه آواشناسی فیزیکی یا آکوستیکی است؛ برخی از این مقاله‌ها به مسائل زنجیری مطرح در فارسی معیار پرداخته‌اند و برخی نیز توجه خود را به ویژگی‌های زبر زنجیری گفتار معطوف داشته‌اند.

اولین هم‌اندیشی آواشناسی فیزیکی در 27 مهر 1391 برگزار شد. این شاخه از علم آواشناسی در جهان و در ایران از سابقه نسبتاً خوبی برخوردار است، اما در سال‌های اخیر به علت فراهم آمدن امکان استفاده نسبتاً آسان از نرم‌افزارهای تحلیل صوت، تحقیق و پژوهش در این حوزه سرعت و غنای قابل‌ توجهی یافته است.

انگیزه برگزاری نخستین هم‌اندیشی آواشناسی فیزیکی کلاس درس سمیناری با موضوع آواشناسی آزمایشگاهی در دانشگاه علامه طباطبائی بود که با نظر دست اندرکاران محترم انجمن زبان‌شناسی ایران قرار شد دستاوردهای آن کلاس به صورت یک هم‌اندیشی در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد. همکاران و دانشجویان گرانقدر دیگری نیز از دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی دیگر با مقاله‌ها و سخنرانی‌های خود به غنای کار افزودند.

یافته‌های این مقاله‌ها، در کنار پاسخ‌گویی به پرسش اصلی پژوهش، حاکی از نبود یک همبسته آکوستیکی واحد و ثابت برای یک مقوله زبانی است. این نکته به خصوص در دو مقاله‌ای که به ر-آواهای زبان فارسی و همخوان انسدادی چاکنایی در زبان فارسی پرداخته‌اند مشهود است. تنوعی که در سیگنال آکوستیکی مشاهده می‌شود، ممکن است این شبهه را به‌ وجود آورد که مطالعات آکوستیکی به این دلیل که پاسخی صریح به پرسش مطرح‌ شده نمی‌دهد از اعتبار چندانی برخوردار نیستند.

مقاله آخر در این مجموعه تلاشی است برای توضیح علت وجود تنوع در سیگنال آکوستیکی و تلاش‌هایی که در سال‌های اخیر برای حل این مشکل در حوزه ادراک گفتار صورت گرفته است.

در بخشی از متن کتاب مجموعه مقالات نخستین هم‌اندیشی آواشناسی فیزیکی می‌خوانیم:

محققان امروزه می‌دانند که یک آوای واحد تحت تأثیر عوامل زبانی و غیر زبانی متعدد ویژگی‌های آکوستیکی متنوعی دارد و کوشیده‌اند به این پرسش پاسخ دهند که شنوندگان زبان چگونه می‌توانند این تنوعات را نادیده بگیرند و به درک یک آوای واحد برسند. این پرسش یکی از مهم‌ترین چالش‌های مباحث ادراک گفتار بوده و هست. اندیشمندان بسیاری به جستجوی منشاء ثبات آکوستیکی در خود سیگنال پرداخته‌اند و نشان داده‌اند که می‌توان از دل تنوعات ثبات را استخراج کرد. معادله‌های کانونی ثبات نسبی سیگنال آکوستیکی را در حوزه همخوان‌های انسدادی نشان می‌دهند، به این معنی که هر همخوان انسدادی در بازنمایی آوایی خود فضای آکوستیکی خاص خود را با تنوعات درونی دارد و شنوندگان زبان در درک گفتار این فضای آکوستیکی را با واحد انتزاعی زبان انطباق می‌دهند. این ویژگی در مورد کلیۀ آواهای زبانی صادق است؛ یعنی هر واج بازنمایی‌های آوایی متعددی دارد، اما فضای آکوستیکی که این بازنمایی‌ها اشغال می‌کنند با فضای آکوستیکی دیگر واجها هم پوشی ندارد.

تنوع سیگنال آکوستیکی نه تنها یکی از نواقص گفتار نیست، بلکه یکی از نقاط قوت آن است. ژست‌های تولیدی آواهای متوالی در زنجیره گفتار به لحاظ زمانی هم پوشی دارند. گرچه این هم‌پوشی باعث می‌شود که یک آوای واحد بنا بر بافت زبانی ویژگی‌های آکوستیکی متفاوتی داشته باشد، اما از طرف دیگر، اطلاعات مربوط به هر آوا نه تنها در خود آن آوا بلکه در آواهای مجاور نیز وجود دارد و همین امر باعث فوت سیگنال آکوستیکی می‌شود، به این معنی که اگر به بخشی از سینگال خدشه‌ای وارد شود باز هم امکان بازیابی اطلاعات از مابقی آن هست

فهرست مطالب کتاب

تحلیل آکوستیکی جایگاه تولید همخوان «خ» در زبان فارسی
بررسی صوت شناختی ر-آواهای زبان فارسی
هم‌خوان انسدادی چاکنایی در تلاقی واکه‌ها: یک تحلیل آکوستیکی
بررسی آکوستیکی تکیه فعل در فارسی
بررسی آکوستیکی الگوی زبرزنجیری گفتار کنایه‌ای در زبان فارسی
سیگنال آکوستیکی: تنوع یا ثبات؟