معرفی و دانلود کتاب مکتب‌های ادبی در تئاتر

معرفی کتاب مکتب‌های ادبی در تئاتر

کتاب مکتب‌های ادبی در تئاتر نوشته‌ی ایرج افشاری اصل، به یکی از مباحث مهم ادبیات نمایشی یعنی همان مکتب‌های ادبی پرداخته است. تنوع مکاتب ادبی باعث تنوع آثار نمایشی شده و شناخت افراد از این مبحث گسترده، سبب شناخت بیشتر و تحلیل مناسب نمایشنامه‌ها خواهد شد.

البته روشن است که مکتب‌های ادبی شکل‌های دیگر ادبیات را نیز دربرمی‌گیرد و صرفاً مختص به نمایشنامه نخواهد بود. به همین خاطر مطالعه‌ی نمونه‌های دیگر مانند داستان، رمان، شعر و... و بررسی مؤلفه‌های مکتب آن اثر شما را در شناخت بیشتر مکاتب یاری خواهد کرد. همچنین سبک نویسنده مبین چگونگی رابطه‌ی او با زندگی است؛ و برای فهم بیشتر سبک یک نویسنده، نیاز به شناخت بیشتر این رابطه است. از نظر فنی، سبک یک نویسنده، نحوه‌ی کنار هم قرار دادن کلمات در عبارات، جملات، پاراگراف‌ها، صحنه‌ها، پرده‌ها، با توجه به شفافیت یا ابهام، ایجاز یا اطناب، انرژی یا رخوت، صراحت یا طنز و استفاده‌ی آن‌ها از تضاد، تشبیه و استعاره است.

متون نمایشی را می‌توان از جهات مختلفی با هم قیاس کرد، اما یکی از مدخل‌هایی که از اهمیت خاص و ویژه‌ای برخوردار است و نمایشنامه‌ها را از هم متمایز می‌کند، مکتب و سبک ادبی آن‌هاست.

تفاوت بین انواع نمایشنامه در طول بیش از 2500 سال تاریخ آن، در این است که در هر دوره‌ای یا بعضی از این عناصر با ویژگی‌های منحصر به فردی مورد استفاده‌ی نویسنده قرار گرفته‌اند و یا در درون یک اثر، بر بعضی از این عناصر بیشتر تکیه شده و در دوره‌ی دیگر، این تکیه بر روی عناصر دیگری بوده است. مثلاً از زمان ایبسن تا حوالی سال‌های 1960 تکیه‌ی اصلی بر شرایط محیطی خاص و رویدادهای قبلی بوده است، در حالیکه نمایشنامه‌های دوران الیزابت، این عناصر را تقریباً به طور کامل نادیده گرفته‌اند.

مکتب‌های بسیاری تا به حال به‌ وجود آمده و در قالب آن‌ها آثار قابل توجهی خلق شده است که در این کتاب به مهم‌ترین آنان اشاراتی خواهد شد. یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این اثر بیشتر در مورد آن بررسی شده است، دو واژه‌ی مکتب و سبک است که به اشتباه در جاهای مختلف این دو را یکی می‌دانند در حالیکه این دو واژه با هم اختلاف ریشه‌ای و اساسی دارند.

مکتب یا school در حقیقت مربوط به قلمرو متن است و حیطه‌ی مطالعاتی آن نمایشنامه و متون نمایشی و ادبی است در صورتی که سبک یا style علاوه بر بررسی شخصی و شیوه‌ی خاص نویسنده، در قلمرو اجرای متون نمایشی روی صحنه و طراحی و کارگردانی شیوه‌ی اجرایی اعلام حضور کرده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این پژوهش سعی شده است ابتدا این دو مقوله به طور مناسب تشریح شده و در نهایت مکتب‌های ادبی در قلمرو تئاتر ارائه شود.

در بخشی از کتاب مکتب‌های ادبی در تئاتر می‌خوانیم:

ابزورد که در ادبیات نمایشی به تئاتر پوچی معروف است. اصطلاح پوچی را به معنی بیان هستی بی‌معنی و کوشش‌های بیهوده‌ی انسان برای نخستین بار آلبر کامو در مقاله‌اش به نام اسطوره‌ی سیزیف در سال 1942 برای شرح موقعیت انسان معاصر با استفاده از اسطوره‌ی کهن به کار برد؛ و بعدها معانی ناهماهنگ، ناسازگار با عقل و ادب، آشکارا نامعقول، مسخره و احمقانه را به خود گرفت.

ابزورد در واقع نوعی اکسپرسیونیسم است که در دهه‌ی پنجاه میلادی مطرح شد و به تدریج به عنوان سبکی مستقل کاربرد پیدا کرد. ابزورد در واقع آینه‌ی تمام قد انسان دهه‌ی 50 میلادی است. در این زمینه آندره مالرو چنین ابراز می‌کند که در نهاد انسان اروپایی یک پوچی ذاتی نهفته است که بر همه‌ی لحظه‌های زندگی‌اش سایه می‌افکند.

«تئاتر ابزورد اصطلاحی بود که برای اولین بار مارتین اسلین در کتابش با همین عنوان آن را به کار برد. این اصطلاح به گروه غیررسمی نمایشنامه‌نویسان همفکری اشاره دارد که ساموئل بکت و اوژن یونسکو جزء آن هستند. ابزوردیسم بیشتر به نوعی رویکرد مربوط است تا به یک نظام زیبایی‌شناختی منسجم. اصطلاح آن نه لزوماً به مسخرگی کمیک بلکه به بی‌منطقی عقل‌بنیاد اشاره دارد. عالم از این دیدگاه به صورت بی‌منطق (ابزورد) ادراک می‌شود، زیرا ثابت شده است تمامی باورهای فلسفی و اخلاقی دوران گذشته بیهوده بوده‌اند و نژاد بشر جایگزینی برای آن‌ها ندارد. ابزوردیسم آن تشویش مابعدالطبیعی‌ای را نمایشی می‌کند که آدمی در رویارویی با چنین عالم بی‌منطقی گرفتارش می‌شود.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
مقدمه
فصل اول: سبک و معانی آن
هنر چیست؟
هنرمند کیست؟
سبک
معانی متفاوت سبک و شیوه
سبک و شیوه در ادبیات و هنر
سبک در تئاتر
تقسیم‌بندی سبک‌ها بر اساس زمینه‌ی تاریخی
منابع شناخت سبک نویسنده
تقسیم‌بندی سبک‌ها
طبقه‌بندی سبک‌ها
فصل دوم: سبک‌شناسی و مسائل آن
مسائل سبک‌شناسی
واقع‌گرایی Realism
واقع‌گرایی گزینشی یا اصلاح‌شده Modified or Selective Realism
اکسپرسیونیسم Expressionism
تئاترگرایی Theatricalism
ارزش‌های نمادین Symbolic Values
سبک جذاب و مناسب
عوامل سبک
سبک و ارتباط آن با زبان
موضوعات اصلی در تحلیل سبک
فصل سوم: سبک‌ها و مکتب‌های ادبی
مکتب‌های ادبی
ویژگی‌های مکاتب ادبی
مراحل شکل‌گیری مکتب
کلاسیسم
مؤلفه‌های کلاسیک
منریسم
نئوکلاسیسم
وحدت‌ها
باروک
پیکارسک
رمانتیسم
مؤلفه‌های رمانتیسم
تفاوت‌های ادبیات نمایشی کلاسیک با ادبیات نمایشی رمانتیک
گروتسک
مؤلفه‌های گروتسک
رئالیسم
مؤلفه‌های آثار رئالیستی
انواع رئالیسم
ناتورالیسم
مؤلفه‌ها و شاخص‌های ناتورالیست
پارناس
اصول بنیادین پارناسین‌ها
ناتوریسم
سمبولیسم
مؤلفه‌های سمبولیسم
مکتب‌هایی که از سمبولیسم جدا شدند یا با آن مقابله کردند
اکسپرسیونیسم
مؤلفه‌های نمایشنامه‌های اکسپرسیونیسم
کوبیسم
اورفیسم
دادائیسم
مؤلفه‌های دادائیسم
سوررئالیسم
فنون سوررئالیسم
اگزیستانسیالیسم
امپرسیونیسم
گروتسک
عملکرد و اهداف گروتسک
آوانگاردیسم
فوتوریسم
بیانیه‌ی نمایشنامه‌نویسان فوتوریست (1911) در دفاع از تئاتر فوتوریستی
سوپره‌ماتیسم
کنستروکتیویسم
اپیک
وُرتی‌سیسم
ابزورد یا عبث‌نما
تقسیم‌بندی نویسندگان ابزورد
پاپ آرت
ویژگی‌های هنر پاپ‌آرت
مینیمال آرت
هیپر رئالیسم
مدرنیسم
ابداعات مدرنیسم
کانسپچوآل آرت
پست‌مدرنیسم
مؤلفه‌های پست مدرن
نظریه‌ی پسا استعماری
تکمله
فهرست منابع و مآخذ