معرفی و دانلود کتاب نظام‌نامه‌ حرب: یکصد و ده فرمان آیت‌الله بلادی بوشهری برای مبارزان تنگستانی در جنگ جهانی اول

معرفی کتاب نظام‌نامه‌ حرب: یکصد و ده فرمان آیت‌الله بلادی بوشهری برای مبارزان تنگستانی در جنگ جهانی اول

کتاب نظام‌نامه‌ حرب: یکصد و ده فرمان آیت‌الله بلادی بوشهری برای مبارزان تنگستانی در جنگ جهانی اول نوشته مرتضی سرهنگی واحد گودرزیانی، در برابر ما تصویری از بوشهر قرار می‌دهد که به اشغال کامل انگلیسی‌ها درآمده و آتش جنگ و گریز مدافعان ایرانی با نیروهای اشغالگر شعله‌ور است.

آیت‌الله سید عبدالله بلادی بوشهری در لابه‌‌لای کتاب لوایح و سوانح خود متن «نظام‌نامه حرب» را آورده است که از فصول درخشان و ماندگار این کتاب است.

در همین متن کوتاه متوجه می‌شویم رئیس‌ علی دلواری به شهادت رسیده ولی به روحیه تهاجمی نیروهای ایرانی صدمه‌ای وارد نشده است. در شیراز هم وضعیت فوق‌العاده برای آموزش نظامی و دفاع همه‌ جانبه علیه انگلیس حاکم است.

آیت‌الله بلادی در دو سطر آخر شرح وضعیت بوشهر در جنگ جهانی اول (1915 میلادی) درباره علت تألیف نظام‌نامه حرب می‌نویسد: «از مرکز مجاهدین [در تنگستان] خواهش نظام‌نامه اساسی و اصول حربی برای عملیات ملی شد. لذا فورا یکصد و ده ماده اصول حرب نوشتم و برای آن‌ها فرستادم.»

همین صراحت لهجه و روشن‌گویی در یکصد و ده ماده نظام‌نامه حرب دیده می‌شود. ممکن است برخی گفته‌های آیت‌الله بلادی ساده و بدیهی دانسته شود، اما همین بدیهیات در نظام اهمیت دارد. این نظم که از اطاعت باطنی سرچشمه می‌گیرد اگر از آشپزخانه تا توپخانه حاکم باشد، رسیدن به نتیجه دلخواه برای فرمانده یا یک قشون دشوار نیست.

کتاب لوایح و سوانح مجموعه‌ای از نامه‌ها، اعلامیه‌ها، تلگراف‌ها، مقالات و خاطرات سیاسی آیت‌الله بلادی است که در سال 1338 هجری قمری در شیراز آن را نوشته و کامل کرده است. با اینکه حدود یکصد سال از جنگ جهانی اول و اشغال جنوب ایران می‌گذرد هنوز اسناد و مدارک عیان‌ نشده چه در ایران و چه در خارج وجود دارد که هر یک اطلاعات و رازهایی در دل‌شان پنهان کرده‌اند.

این کتاب از اسناد تازه به‌ دست‌ آمده است که حدود بیست سال پیش جناب آقای زین‌العابدین بلادی نوه ایشان متن دستنویس این کتاب را در اختیار هیئت علمی کنگره بزرگداشت هشتادمین سال شهادت رئیس‌علی دلواری قرار می‌دهد و جناب آقای سید قاسم یاحسینی، از محققین حوزه تاریخ جنوب و ادبیات پایداری، مقدمه و توضیح برای کتاب می‌نویسد و سال 1373 کتاب لوایح و سوانح در بوشهر منتشر می‌شود.

بعدها متن کامل نظام‌نامه حرب در دو هفته‌ نامه کمان، نشریه تخصصی ادب و هنر پایداری، منتشر می‌شود. همین‌جا نشان می‌دهد که این متن آن‌‌قدر استحکام محتوایی و ادبی دارد که بیرون از کتاب لوایح و سوانح هم می‌تواند روی پای خود بایستد و امروز هم در این کتاب کم‌ حجم که برخاسته و در واقع عصاره‌ای از اصول حرب بر اساس آیات و روایات و سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت امیر علیه‌السلام در جنگ سه‌ گانه‌ مشهورشان (جنگ جمل، جنگ صفین، جنگ نهروان) است همچنان با قامت افراشته ایستاده است. هر کدام از بندهای یکصد و ده ماده‌ای نظام‌نامه حرب در محافل نظامی و علمی قابل بحث و بررسی است، به‌ خصوص اینکه متن بر مدار دفاع نوشته شده است و نه تهاجم و اشغال و نگارنده آن یک مجتهد طراز اول است که در این متن به وحدت ملی و حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی ایران نگاه عمیق و جدی دارد.

در بخشی از کتاب نظام‌نامه‌ حرب می‌خوانید:

ماده اول: باید روحانیون به ریاست یک نفر که فی‌مابین خودشان انتخاب خواهد شد، حاضر باشند و باید در محلی مخصوص در عقب لشکر تشویق احزاب نمایند و ناظر بر افعال و اقوال فرمانفرمای کل باشند که اجرایی بر خلاف قوانین شرع اسلامی به عمل نیاید.
2. کلیه نظر امرا و افراد جُند [سپاه] قبل از اوان فرصت باید به اصول مدافعه باشد نه مهاجمه.
3. فرمانفرمای کل باید شخصی خبیر و بصیر باشد، به اوضاع حرب [جنگ] حاضر و اهل تجربه باشد.
4. فرمانفرمای کل باید دو نفر با علم، اطلاع و مجرب به نیابت خود معرفی نماید.
5. فرمانفرمای کل و دو نفر نایبش باید با اسم و رسم معرفی کلیه جنود شوند.
6. در هنگام خیانت یا فرار یا اسارت یا تلف [شدن] فرمانفرمای کل، تعیین فرمانفرما به عهده باقی با نظارت علماء خواهد بود.
7. در هنگام فقدان یکی از دو نایب یا هر دو، تعیین نایب به عهده شخص فرمانفرما خواهد بود.