معرفی و دانلود کتاب یک فیلم، یک جهان: خون آشام

معرفی کتاب یک فیلم، یک جهان: خون آشام

دیوید رادکین در کتاب یک فیلم، یک جهان: خون آشام، یکی از شاهکارهای تاریخ سینمای وحشت، ساخته‌ی «تئودور درایر» فیلمساز دانمارکی برجسته را بررسی می‌کند. او با تحلیل اجزا و صحنه‌های این فیلم درخشان، اهمیت و ارزشمندی آن را به شما یادآور می‌شود.

درباره‌‌ی کتاب یک فیلم، یک جهان: خون آشام:

این فیلم نخستین اثر سینمایی ناطق کارل تئودور درایر، با صرف هزینه‌های بسیار کم و با ایفای نقش بازیگران فرانسوی، با دکورهایی معمولی، چهار سال بعد از ساخت فیلم مصائب ژاندارک در حالی ساخته شد که نه تنها دستاوردهای فرمی خارق‌العاده‌ی اثر قبلی این کارگردان بزرگ دانمارکی را درون خود جای داده، بلکه قدم‌هایی بزرگ‌تر از آن فیلم و همه‌ی سینمای دوران خودش برداشته است.

فیلمی که نامش ژانر آن را فریاد می‌زند، اثری که قصد دارد تماشاچی خود را بترساند و آن احساس غریزی و ذاتی انسان را هدف قرار دهد. این فیلم به کمک انتخاب زیرکانه‌ی زاویه دید دوربین، نوع روایت داستان و طراحی شخصیت‌ها، اسرارآمیزترین و درونی‌ترین احساسات و میل‌ها را به نمایش گذاشته و تماشاچی خود را همراه با شخصیت‌هایش با حوادث داستان درگیر می‌کند.

دیوید رادکین (David Rudkin) در کتاب یک فیلم، یک جهان: خون آشام (Vampyr) به کندوکاو در یکی از آثار درایر پرداخته که شاید در نگاه اول کوچک و بی‌اهمیت به نظر بیاید، موضوعاتی که کارگردان به کمک آن‌ها اثری به‌یادماندنی و فوق‌العاده خلق کرده و تا به امروز بسیاری از رازورمزهای آن هنوز کشف نشده‌اند.

خون‌آشامی که می‌توان گفت در یک قرنی که گذشت و با وجود امکانات فنی و مالی پیشرفته و فراوان، همچنان یکی از پیچیده‌ترین، رمزآلودترین، بهترین و وحشتناک‌ترین آثار خون‌آشامی تاریخ سینمای جهان است، به طوری که هر زمان در اثری امروزی می‌خواهند به فیلمی ترسناک در سالیان گذشته رجوع کنند، بدون تردید فیلم خون‌آشام درایر نخستین انتخاب آن‌هاست.

فیلم خون‌آشام که از داستان‌های گوتیک شرایدن لوفانو برگرفته شده، از جمله آثار برجسته و مهم ژانر وحشت روان‌شناختی به شمار می‌رود. این اثر روایت و تصویری از خون‌آشام‌ها و تسخیر و تصاحب روح ارائه می‌دهد که بیننده را پریشان می‌کند. این فیلم ارزشمند که با هزینه‌ی شخصی و با امکانات ابتدایی صدا و گروهی از نابازیگران فرانسوی ساخته شد، به یک ویرانه شباهت دارد! چرا که هیچ نسخه‌ی معتبری از آن در دست نیست و تصویر و زیرنویس نسخه‌های انگلیسی آن کیفیت مناسبی ندارد. با این وجود، این اثر نشانگر مهارت عجیب کارگردان در به نمایش گذاشتن حالات درونی انسان است.

درباره‌ی مجموعه‌ی یک فیلم، یک جهان:

این مجموعه شامل تک‌نگاره‌هایی پیرامون فیلم‌های مشهور و تأثیرگذار تاریخ سینما است. اولویت انتخاب کتاب‌های این مجموعه که از بین چندین کتاب انگلیسی و فرانسوی برگزیده شده‌اند، بر مبنای اهمیت فیلم و کتاب مربوط به آن بوده است و تا حد امکان سعی شده تا آثار انتخاب شده به تاریخ کتاب‌های سینمایی ایران نزدیک باشند.

کتاب یک فیلم، یک جهان: خون آشام برای چه کسانی مناسب است؟

این اثر به دوستداران فیلم‌های خون‌آشامی و سینمای وحشت پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب یک فیلم، یک جهان: خون آشام می‌خوانیم:

هرچند خون‌آشام هر آن‌چه را که در فیلم روییده و به ثمر نشسته برای مقاصد تماتیک مخدوش می‌کند، اما همین مسئله نشانگر تداوم آن است. پیش‌تر گفتم که چگونه درایر در ژاندارک بعضاً حس ما از یک پیوستار عینی را، که ارتباط‌دهندۀ رویدادها و مشخصه‌ها در صحنه است، درهم می‌شکند. تأثیرش در اینجاست که درام ژاندارک را در فضایی اخلاقی قرار می‌دهد. در خون‌آشام این شکاف‌ها را بیش‌تر اعمال می‌کند و در اینجا هم می‌توانیم یک نیت اخلاقی را شاهد باشیم.

اما خون‌آشام بعد از یک وقفۀ تقریباً پنج ساله در تولید و پس از ژاندارک ساخته شد؛ اولین فاصلۀ زمانی طولانی که از اینجا به بعد مرتباً دوران حرفه‌ای درایر را تضعیف می‌کند و تحت‌تأثیر قرار می‌داد. بخشی از این را می‌توان به واسطۀ درگیری قانونی طولانی‌مدت توجیه کرد. سازمانی که ژاندارک را حمایت مالی می‌کرد فیلمی دیگر نیز به درایر سفارش داده بود، اما وقتی ژاندارک در گیشه با شکست مواجه شد، این قرارداد را لغو کرد و درایر نیز از این سازمان شکایت کرد. گرچه سرانجام در این پرونده پیروز شد، اما دادخواهی برای دوره‌ای طولانی وقتش را گرفت و پرداختن به این امور اداری خشک و بی‌روح خلاقیت را از او ستاند.

عامل دیگری نیز در کار بود: تغییر در اخلاقیات و باورهای موجود در کسب‌وکار فیلم‌سازی. درایر تا این زمان همواره تحت قرارداد یک یا چند شرکت کار کرده بود، اما علی‌رغم برخی درگیری‌ها و گسست‌ها، همیشه این حق را برای خود متصور بود که کنترل مطلق خلاقانه و انتقادی‌اش را بر هر جنبه از کارش داشته باشد، همچون کاری که یک نقاش یا آهنگساز انجام می‌دهد. اما سازوکار فیلم‌سازی در شرف صنعتی‌شدن بود و درایر جایی در این کسب‌وکار سینمایی، که در حال تبدیل و توسعه به نوعی صنعت کالایی اداری بود، نداشت. تنها راه حل او می‌توانست این باشد که شرکت مستقل فیلم‌سازی خودش را راه بیندازد. اما رسیدن به این هدف مستلزم وجود حامی مالی یا حمایت بخش خصوصی بود.

فهرست مطالب کتاب

کارل تئودور درایر (1968 - 1889)
جایگاه خون‌آشام در سینمای درایر و سرچشمه‌های آن
«مسئلۀ» خون‌آشام
خون‌آشام: به سوی یک خوانش
سفر به گور خود
پی‌نوشت‌ها