معرفی و دانلود کتاب باغ تنهایی (یادنامه سهراب سپهری)

معرفی کتاب باغ تنهایی (یادنامه سهراب سپهری)

کتاب باغ تنهایی (یادنامه سهراب سپهری)، تالیف حمید سیاهپوش، شامل بسیاری از مقاله‌ها، یادداشت‌ها، گفتارها و اظهار نظرهای کوتاه و بلند از منتقدان، نویسندگان، شاعران و هنرمندان است که به بررسی آثار سپهری پرداخته‌اند.

در این ده دوازده ساله واپسین بى‌گمان هیچ شاعرى به اندازه سپهرى آوازه نگرفته است. بسیارى کسان مضمون شعرهاى او را راهنما و فلسفه زندگانى خود قرار داده‌اند؛ بسیارى دیگر به تقلید از او شعرهاى کم مایه و میان مایه گفته‌اند اما البته به هیچ‌ رو به پایه شعرى او نرسیده‌اند. چند تنى به شیوه او، با رنگ‌هاى محدود و طرح‌هاى سیال چینى‌وار نقاشى مى‌کنند و سلسله دراز آهنگى از نقاشان جوانِ شیفته رسم و روش او در راهند.

راستی راز کشش و گیرندگی همه‌گیر سهراب در کجاست؟ چرا از میان شاعرانی که از طبیعت می‌گویند، از شهر گریزی دم می‌زنند و هر یک به نحوی کباده عرفان و درون تابی می‌کشند تنها سپهری بر قله ایستاده است؟ اگر طبقه متوسط شهری، گریزان از کشاکش‌ها و ستیزه‌های یکی دو دهه اخیر در جست‌وجوی پناهگاهی آرام و بی‌دغدغه به «پاستورالیسم»، درون‌نگری، فردگروی و اجتماع گریزی روی می‌آورد و شاعری را می‌جوید که نهانی‌های درون او را بیان کند و آن بگوید که او می‌خواهد، چرا تنها به سراغ سپهری می‌رود؟ آیا سپهری همان است که اینان می‌جویند و به میل خود تفسیر می‌کنند یا افزون بر این در کار او ارزش‌های هنری و ادبی پایداری نهفته است که پیرو و پابند پسندهای زمانه نیست؟

راستی با کدام معیار می‌توان ثابت کرد که اگر روزی شعرهای سپهری (و نیز نقاشی‌های او) کارکردهای زمان‌مند امروزین خود را از دست بدهد، کارکردها و گوهرهای همیشگی و فارغ از زمان آن پابرجا خواهد ماند و تابع رسم روز نیست؟

آیا سپهری تنها بر سنت شعری و فکری آسیای خاوری رفته است یا خود نیز چیزی بر آن افزوده است؟ تبارشناسی شعر و هنر سپهری به کجا می‌رسد؟ کدام بخش از زندگی شعری سپهری سست و کدام نیرومند است؟

مجموعه حاضر برای یافتن پاسخی به این پرسش‌ها فراهم آمده است.

در بخشی از کتاب باغ تنهایی می‌خوانیم:

اگر عنوان‌هاى شعر سهراب سپهرى (Sohrab Sepehri) را در این دفتر با نام‌هاى شعرهاى توللى در دفتر رها (ویرانه امید پندارها هوسناک پیشواز مرگ بوسه خیال ناپایدار شعله کبود دخمه دراز کوى مردگان...) در کنار هم نهیم، رد پاى همان عوالم توللى‌وار در او مى‌یابیم جز آنکه اندوه توللى از یک مزاج تند تب‌آلود برمى‌خیزد، ولى مزاج اندوهگینِ سپهرىِ جوان به «خاطرِ پردرد» نیما نزدیک‌تر است. عنوان شعر «غمى غمناک» که یادآور شعرهایى مثل «اندوهناکِ شبِ» نیماست گویاى این معنى است. بارى، ویژگى این دوران همان اندوه گنگى است که بر همه‌جا و بر همه‌چیز و در دل شاعر نیز سایه انداخته و بیشتر اندوه ترد و خام جوانى و حساسیت‌هاى جوانى است نه آن اندوهى که در بهترین کارهاى نیما در ایام پختگیش موج مى‌زند. این اندوه که مایه اصلى آن سرکشى و سرکوفتگى غرایز است، بسیار رومانتیک است، و همانست که، چنانکه گفتیم، هرگز گریبان توللى را رها نکرد. در این دفتر «مرگ رنگ» سپهرى، همچون همه شاعران جوان از پستان پیشینیانِ خود شیر مى‌نوشد تا رشد کند، و بیشتر بچه‌اى است در زهدانِ شعر نیما. و بهرحال باید او را از تبار شعر نیمایى دانست، اگرچه سرانجام راه جداگانه خود را مى‌یابد. نفوذ نیما در این دوره از شعر او سخت چیره است: تنهایى، بى‌کسى، وحشت از غربت و چیزهاى غریب، فردیت بى‌پناه احوالى است که زیر نفوذ نیما است. ایماژها بیشتر نیمایى است. «شب» در آن بسیار تکرار مى‌شود و فضاهاى آن تیره وهمناک و غمناک است.

در این دوره سپهرى هنوز مثل دانه‌اى است که در دل خاک مى‌تپد تا به سوى روشنایى و روز سر برکشد.
شعر «سرود زهر» او حکایت آن فضاى تاریک و وهم‌آلود و «زهرناکى» است که شعر او و خود او همراه شعرش در آن مى‌تپد تا به آن روشنى و صفایى برسد که در «حجم سبز» مى‌توان دید.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
بخش نخست: سپهرى در آینه زمانه
بخش دوم: سپهرى نقاش
بخش سوم: سپهرى در یادها
بخش چهارم: سپهرى از نگاه معاصران
منابع و مآخذ