معرفی و دانلود کتاب بحثی درباره مرجعیت و روحانیت

معرفی کتاب بحثی درباره مرجعیت و روحانیت

کتاب بحثی درباره مرجعیت و روحانیت، اثر هفت نویسنده مرکّب از علمای مذهبی و نویسندگان غیر مذهبی، شاید از هنگام انتشار کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله در اساس و اصول مشروطیت تألیف علاّمه نائینی درباره حکومت مشروطه تاکنون، مؤثرترین و پرمایه‌ترین نوشته مذهبی باشد که به فارسی نوشته شده است. انجمن کتاب نیز آن را به عنوان کتاب برگزیده سال اعلام کرد.

مسئله مرجعیت و تقلید یک امر ثابت ساده محرزی که مثل اقامه نماز با پرداخت زکات دارای نص قطعی بدون بحث و تردید باشد و همه مسلمانان آن را قبول و اجرا کرده باشند نیست.

ولی به دست زمان، ضمن سیر تکامل امت اسلام، برحسب احتیاج و اقتضای وقت و مردم آبیاری شده، دائماً تحول و توسعه یافته است تا به صورت امروز درآمده. عقل و عمل در پرورش آن بی‌دخالت نبوده است. بعد از این نیز باید به دست و به فکر ما، به فراخور مشکلات و مسائل روز، به اذن خدا شاخ و برگ گسترده‌تر و بلندتری بدهد و میوه‌های تازه به بار آورد و: ضَرَبَ اللهُ مَثَلاً کَلِمَهً طَیِّبَهً کَشَجَرَهٍ طَیِّبَهٍ أصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ. تُؤْتِی أُکُلَها کُلَّ حِینٍ بِإذْنِ رَبِّها.

کتاب بحثی درباره مرجعیت و روحانیت که اکنون پیش روی شماست، اولین بار در سال 1341 و پس از رحلت مرحوم آیت‌الله سیدحسین بروجردی و در دوره‌ای که بحث انتخاب مرجع جدید و به طور کلی بحث مرجعیت و روحانیت در جامعه ایران و جهان تشیع به شدت مطرح بود منتشر شده و دو نوبت به چاپ رسیده است.

این کتاب نشان داد که محیط مقدس روحانیّت دارای چنان رشد عقلانی است که بتواند بر طبق موازین دقیق علمی و اجتماعی از خود انتقاد کند و در صدد چاره‌جویی برآید. بعضی از مستشرقین و ایران‌شناسان اروپایی در کتاب خود به اهمیّت و عظمت این اثر اشاره کردند و نشر چنین کتابی را قدمی بسوی اصلاحات اساسی تلقی کردند.

در خاتمه باید متذکر بود تقلیدی که مورد بحث است غیر از تقلیدی‌ست که به معنای تبعیت کورکورانه و پیروی بی‌خردانه می‌باشد که اسلام با تمام قوا با وی مبارزه می‌کند و قرآن کریم او را یکی از رذیل‌ترین و مذموم‌ترین صفات انسانی شمرده، آنانی را که از نیاکان و بزرگان‌شان و یا از مردمان هواپرست و هوسباز، بی‌چون و چرا و بدون منطقی صحیح تقلید و تبعیت می‌کنند و دنبال هر صدایی [به راه] می‌افتند جزء حیوانات می‌شمارد، زیرا مغز متفکر خود را از دست داده خاصیت انسانیت‌شان که فطرت استدلال و کنجکاوی بوده باشد به تاراج رفته است.

در بخشی از کتاب بحثی درباره مرجعیت و روحانیت می‌خوانیم:           

دو کلمه «اجتهاد» و «تقلید» با دو معنی متقابل خود که اجمالاً برای ما روشن است در میان مسلمان‌ها زیاد استعمال می‌شود و البته نظر به مسئلۀ معروف عدم جواز تقلید ابتدایی میّت که تقریباً می‌توان گفت از مسلّمات فقه شیعه است و به واسطۀ مرگ هر مجتهد مفتی، مقلّدین وی به تجدید تقلید و اتباع مجتهدی زنده مکلف‌اند، این دو کلمه در زبان مسلمانان شیعه مذهب بیشتر از سایر فرق اسلامی مکرر می‌شود.

این دو کلمه در میان ما مسلمانان اکنون در همین دو معنی که اجمالاً می‌دانیم استعمال می‌شوند و با مراجعه به سِیَر و آثار صدر اسلام دستگیر می شود که کلمه «اجتهاد» بعد از رحلت نبی اکرم در عرف صحابه و تابعین در معانی دیگری نیز جز معنی معروف امروزی استعمال می‌شده است ولی نظر به اینکه ما در این مقاله در صدد بحث از اجتهاد و تقلید به معنایی که در عرف حاضر ما دارند و همچنین ریشۀ دینی آن‌ها هستیم و تشخیص معانی دیگر نسبت به این منظور جنبه بحث تاریخی دارد، متعرض آن‌ها نمی‌شویم. از برای دریافتن معنی تفصیلی اجتهاد و تقلید و ریشۀ دینی آنها باید متذکر شد که:

اولاً از نظر شیعه، آیین پاک اسلام گذشته از یک رشته معارف اصلی مربوط به مبدأ و معاد و یک رشته دیگر اصول اخلاقی، یک سلسله قوانین و مقررات در اطراف اعمال انسانی دارد که بدون استثناء به همۀ جهات زندگی جامعۀ انسانی رسیدگی نموده، هر انسان مکلّفی را (اعم از سیاه و سفید و عرب و عجم و مرد و زن) در هر محیطی و با هر شرایطی زندگی نماید، موظف می‌کند که اعمال فردی و اجتماعی خود را با آن‌ها تطبیق نموده و از آن دستورات که مجموعه آن‌ها به نام شریعت نامیده می‌شود پیروی نماید.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت ناشر / چاپ سوم
یادداشت ناشر / چاپ دوم
پیشگفتار: سیدمحمدمهدی جعفری
مقدمه*
اجتهاد و تقلید در اسلام و شیعه
شرایط و وظایف مرجع
مرتضی مطهری: اجتهاد در اسلام
سید محمدحسین طباطبایی:‌ ولایت و زعامت
مهدی بازرگان: انتظارات مردم از مراجع
سید محمد حسینی بهشتی: روحانیت در اسلام و در میان مسلمین
مرتضی مطهری:‌ مشکل اساسی در سازمان روحانیت
سید محمود طالقانی: تمرکز و عدم تمرکز در مرجعیت و فتوا
سید مرتضی جزایری: تقلید اعلم یا شورای فتوا
مرتضی مطهری: مزایا و خدمات مرحوم آیت‌الله بروجردی