معرفی و دانلود کتاب تحولات فرهنگی و سناریوهای آینده امنیت ملی ج.ا.ا

معرفی کتاب تحولات فرهنگی و سناریوهای آینده امنیت ملی ج.ا.ا

کتاب تحولات فرهنگی و سناریوهای آینده امنیت ملی ج.ا.ا نوشته‌ی محمدرحیم عیوضی به مفهوم و ارتباط امنیت و فرهنگ می‌پردازد. امنیت و فرهنگ رابطه‌ای چندجانبه با یکدیگر دارند و برای پایداری و استمرار نیازمند یکدیگر هستند.

بر اساس کتاب «تحولات فرهنگی و سناریوهای آینده امنیت ملی ج.ا.ا» یکی از اهداف اساسی امنیت ملی در هر کشوری، حفاظت از دستاوردها و ارزش‌های محوری و حیاتی نظام فرهنگی آن کشور است. رابطه‌ی امنیت و فرهنگ یک رابطه تعاملی چندجانبه است، زیرا از جمله کارکردهای عمده هر حکومتی، امنیت بخشی به زندگی اجتماعی و تداوم آن جهت ایجاد و حفظ همبستگی ملی است. از سویی لازمه امنیت ملی نیز، امنیت اجتماعی، امنیت عمومی و امنیت داخلی است که اتکا به حفظ امنیت فرهنگی مسیر تحقق امنیت ملی را فراهم می‌کند. با این رویکرد تحولات فرهنگی از تأثیرگذارترین عوامل مؤثر بر آینده امنیت ملی می‌تواند مدنظر قرار گیرد. فرهنگ در عصر ارتباطات مهم‌ترین محیط رقابتی است و فرهنگ‌های قوی‌تر به دنبال نفوذ در فرهنگ‌های ضعیف هستند. در نتیجه مهم‌ترین رقابت‌ها رقابت فرهنگی است. مهم‌ترین رقیب برای فرهنگ اسلامی ارزش‌های مطروحه در فرهنگ غرب است که به دنبال طرح ارزش‌های مادی‌گرایانه، ارزش‌های فرهنگ لیبرال دمکراسی و اندیشه‌های سکولار و طرح جدایی دین از سیاست است. در واقع فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را نشان می‌دهد.

یکی از مشخصه‌های جدید عمق‌یابی مفهوم امنیت، نقش‌آفرینی فرهنگ بازتعریف آن است. رونالد جفرسون نیز بر آن است که محیط فرهنگی نه تنها در شکل انواع مختلف رفتار دولت تأثیرگذار است؛ بلکه تعیین کننده ویژگی اصلی دولت‌ها یعنی هویت آن‌ها نیز موردتوجه است. (جفرسون،1996:33) از سوی دیگر در یک محیط تعاملی، دولت نیز به عنوان یک کنشگر در روند تعاملی کارگزار ساختار می‌کوشد ساختارهای فرهنگی را حفظ کند، تغییر دهد و یا بازتعریف نماید؛ بنابراین در این تعامل، امنیتِ ملیِ دولت، متأثر از امنیت جامعه و فرهنگ است، عناصر فرهنگی و یا نهادی محیط داخلی دولت، از جمله هنجارها، هویت دولت را شکل می‌دهند. ساختارهای نهادی و فرهنگی ممکن است هم هویت‌های پایه‌ای و ملی دولت‌ها را شکل و هم قوام بخشند. این امر خود بر تعریف امنیت ملی اثر می‌گذارد. باورها کم‌وبیش با گسترش فرهنگ بر امنیت ملی مؤثر واقع می‏‌شوند و ازاین‌رو در موج سوم مردم‌سالاری جهانی، حتی حکومت‌های اقتدارگرا نیز به طور لفظی از مردم‌سالاری حمایت می‌کنند. چراکه هرگونه سیاست تبعیض‌آمیز و نژادگرایانه دولت‌ها را به مقوله تهدید امنیت ملی تبدیل می‌کند.

در بخشی از کتاب تحولات فرهنگی و سناریوهای آینده امنیت ملی ج.ا.ا می‌خوانیم:

از آنجایی‌که امنیت، نیاز فطری هر انسان است و در زندگی اجتماعی او نقش مهمی را ایفا می‌کند، همانند سایر نیازهای اصلی انسان، چند بعدی بوده و دارای جهات گوناگون است. ازجمله ابعاد امنیت ملی، امنیت فرهنگی، امنیت اجتماعی، امنیت سیاسی، امنیت اقتصادی، امنیت نظامی و امنیت طبیعی است. کلیه ابعاد فوق و مجموعه‌‌‌‌ نیازهای امنیتی در یک نظام، به طور اندام‌واری با یکدیگر در ارتباط هستند و برآیند امنیت در این ابعاد، امنیت ملی را به وجود می‌آورد. اما امنیت فرهنگی به دلیل ابهام در مرزهای مفهومی از یک‌سو و غلبه ابعاد نظامی و سیاسی امنیت و قدرت در دوران جنگ سرد، کمتر از سایر ابعاد امنیت مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته و کمتر تنظیم و طبقه‌بندی شده است. امّا با تحولات ناشی از فروپاشی نظام دو قطبی و پایان دوران جنگ سرد، ابعاد فرهنگی امنیت برجستگی و اهمیت فوق‌العاده‌ای یافته است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
مقدمه
فصل اول؛ جغرافیای مفهومی فرهنگ
فصل دوم؛ معناشناسی تحول و تحولات فرهنگی
فصل سوم؛ فرهنگ و تحول فرهنگی از دیدگاه اسلام
فصل چهارم؛ روابط تحولات فرهنگی با امنیت ملی
فصل پنجم؛ محیط امنیتی و جهانی شدن فرهنگی
فصل ششم؛ مدیریت تحولات فرهنگی در سطح ج.ا.ایران
فصل هفتم؛ سناریوهای آینده تحولات فرهنگی و امنیت ملی
فصل هشتم؛ نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادها
منابع