معرفی و دانلود کتاب ماهیت اشراقی

معرفی کتاب ماهیت اشراقی

صادق نیک پور در کتاب ماهیت اشراقی بر آن است که بگویید هر چند سهروردی اصالت وجود را نفی می‌کند، اما به اصالت ماهیت نیز اعتقاد نداشته و مبنای تقسیم‌بندی اصالت وجودی یا اصالت ماهیتی در مورد فیلسوف اشراقی سهروردی مصداقی ندارد.

مسالهٔ اصالت وجود یا ماهیت یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی است. برخی طرح مسالهٔ اصالت ماهیت را به میرداماد نسبت می‌دهند و واقع این است که گرچه موضوع اصالت ماهیت به طور مستقل از زمان میرداماد و شاگرد فرهیخته‌اش ملاصدرا مطرح شده است، اما محتوا و مبانی آن را می‌توان در آرای فیلسوفان پیشین نیز سراغ گرفت.

سهروردی همچون ابن سینا بر تمایز میان وجود و ماهیت تأکید دارد. او قول به زیادت ذهنی و خارجی وجود بر ماهیت را به مشاییان نسبت می‌دهد و خود با نفی زیادت خارجی وجود بر ماهیت، آن را به گونه‌ای نفی می‌کند که به نفی زاید یعنی وجود منتهی می‌شود. بدین لحاظ، به او نسبت می‌دهند که او ماهیت را اصیل انگاشته است. سهروردی هم‌چنین هویت انوار را نیز ماهوی می‌داند و کل نظام نوری خود را به ماهیت پیوند می‌زند.

برخی محققان امروزه در اصالت ماهوی بودن شیخ اشراق تشکیک نمودند و برخی هم با ملاحظهٔ پاره‌ای از عبارات سهروردی، او را تناقض گویی متهم نمودند. سهروردی با جسارت تمام ماهیات را در مونس العشاق متشخص می‌سازد و برای ماهیات اهمیت خاصی قائل است ضمن آن که تمایزی بین ماهیت و وجود را در خارج از ذهن قائل نیست.

در بخشی از کتاب ماهیت اشراقی (The Quiddity Of The Philosophy Of illuminationism) می‌خوانید:

سهروردی در فلسفه اشراق بر اعتباری بودن مفهوم وجود و این‌که مفهوم وجود نمی‌تواند مصداق خارجی داشته باشد، استدلال آورد. عمده‌ترین دلیل سهروردی این است که اگر مفهوم وجود اصیل باشد باید در خارج موجود و محقق باشد و موجود یعنی امری که دارای وجود است. نقل سخن در این وجود دوم می‌کنیم و می‌پرسیم آیا اصیل است یا نه؟ اگر اصیل باشد باید موجود باشد و دارای وجود، و باز همان سخن قبلی تکرار می‌شود و منجر به تسلسل می‌گردد. شیخ سهروردی از این استدلال نتیجه می‌گیرد که وجود نمی‌تواند امری عینی و اصیل باشد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
اصالت وجود یا ماهیت
مقولات در فلسفه اشراق
تشکیک در فلسه اشراق
تشکیک تفاضلی در ماهیت
زوج ترکیبی
اصالت وجود یا ماهیت
پیشینه بحث اصالت
اصالت وجود صدرایی
نتایج حاصل از نظریه اصالت وجود
عدم اعتقاد به اصالت وجود
جایگاه وجود در فلسفه سهروردی
شناخت مفهوم ماهیت اشراقی
مفهوم جعل
مجعولیت ماهیت در فلسفه اشراق
برهان قسطاس
برهان زیادت وجود
هویت ماهوی انوار در فلسفه اشراق
تمایز ذهنی ماهیت و وجود
نظریه اصالت تجلی خداوند
نظریه تشخص ماهیات
منابع مورد استفاده