معرفی و دانلود کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول)

معرفی کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول)

کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول) گزارشی است دقیق و جامع به قلم یکی از بزرگ‌ترین مورخان عصر حاضر، ریموند کورکیان. او در این اثر ارزشمند به بررسی دلایل، رخدادها و عواقب نسل‌کشی ارامنه (که بدون شک می‌توان آن را یکی از بزرگ‌ترین جنایات قرن بیستم نامید)، پرداخته است. این اثر توانسته افتخارات متعددی را از آن نگارنده‌اش سازد.

درباره‌ی کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول)

همانطور که از نام کتابی که پیش روی شماست برمی‌آید، ریموند کورکیان (Raymond Kévorkian)، مورخ فرانسوی، در این اثر به سراغ عملیات نسل‌کشی ارمنی‌ها (Armenian genocide) رفته و تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا زوایای گوناگون این امر را مورد بررسی قرار دهد و شرحی دقیق از این جنایت وحشتناک و عملیات فاجعه‌بار عرضه کند.

بد نیست پیش از آن که به معرفی کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (The Armenian Genocide: A Complete History) بپردازیم، مختصری از این ماجرا را برای مخاطبان ناآشنا بازگوییم. نسل‌کشی ارمنی‌ها که بعضاً از آن با عناوین «کشتار ارامنه» و «هلوکاست ارمنی‌ها» و «پاکسازی نژادی» نیز نام می‌برند، به نابودی مردمان ساکن سرزمین‌های تحت سلطه‌ی امپراطوری عثمانی در بحبوحه‌ی جنگ جهانی اول اشاره دارد. ارمنیان خود از این نسل‌کشی با عبارت «جنایت بزرگ» یاد می‌کنند. در رابطه با این اتفاق تاریخی نیز مانند بسیاری از حوادث تاریخی دیگر، سه جناح شکل گرفته است: «موافقان»، «مخالفان» و «بی‌طرفان».

در سال 2011 میلادی مجلس فرانسه قانونی را به تصویب رساند و برای منکران این جنایت مسئولیت کیفری و جزایی تعیین کرد. به موجب این قانونِ تصویب‌شده همه‌ی افرادی که به انکار نسل‌کشی ارامنه بپردازند، حداقل به یک سال حبس و پرداخت جریمه‌ی نقدی محکوم خواهند شد. پیش‌تر از این نیز مجلس نمایندگان آمریکا این حادثه را به رسمیت شناخته بودند. روی هم رفته، تا کنون بیش از بیست کشور به نسل‌کشی ارامنه در جنگ جهانی اول اذعان کرده و آن را به رسمیت شناخته‌اند.

بررسی صحت این موضوع همواره مورد توجه تاریخ‌نگاران و مورخان قرار داشته و جملگی تلاش کرده‌اند تا از وجوه گوناگون آن را تحلیل و سقم آن را مورد بررسی قرار دهند. ریموند کورکیان در کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان نیز چنین رویه‌ای در پیش گرفته و تلاش می‌کند تا گزارشی دقیق از هلوکاست ارمنی‌ها را به مخاطبان علاقه‌مند عرضه کند. مطالعه در باب این موضوع از اهمیت فراوانی برخوردار است. از جمله این که بر رابطه‌ی ترکیه و ارمنستان تأثیر به‌سزایی بر جای گذاشته است. ناگفته پیداست که دولت ترکیه از پذیرش رخ دادن نسل‌کشی سر باز می‌زند و در مقابل، ارامنه حکومت عثمانی را به انجام عملی همچون هولوکاست متهم می‌سازند. ریموند کورکیان درباره‌ی این موضوع تحقیقات گسترده انجام داده و کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان که اکنون مجلد اولش در اختیار شماست، حاصل این پژوهش‌ها است. کتاب حاضر از جمله کتاب‌های معتبر و مرجع در این باره به شمار می‌آید.

جلد اول این اثر چهار بخش و شش فصل از کتاب را در بر می‌گیرد. در ادامه، مروری خواهیم داشت بر برخی از سرفصل‌های جلد اول کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان: «ترک‌های جوان و ارمنیان، درهم‌تنیده در جناح مخالف»، «استانبول در نخستین روزهای انقلاب»، «واکنش‌های سیاسی عثمانی و مسئولین ارمنی»، «استقرار دیکتاتوری اتحادی و طرح هم‌سان‌سازی» و «در گرداب جنگ، اولین مرحله‌ی نسل‌کشی».

ریموند کورکیان نخستین بار کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان را به سال 2006 به انتشار رساند. این کتاب در اصل به زبان فرانسوی به نگارش در آمده بود، اما بعدها به زبان‌های دیگر از جمله انگلیسی (در سال 2011) و ترکی استامبولی (با نامِ Ermeni Soykirimi: Ciltli در سال 2015) نیز منتشر شد. این کتاب مفصل در ایران اولین بار به سال 1401 در دو مجلد به انتشار رسید. لازم به ذکر است که سعید کریم‌پور کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان را به زبان فارسی ترجمه و انتشارات افکار آن را روانه‌ی بازار نشر کرده است. زهره باوندی نیز ویراستاری این اثر را بر عهده داشته است.

درباره‌ی مجموعه کتاب‌های تاریخ جدید

مجموعه‌ای از برترین کتاب‌ها در باب رویدادهای مهم تاریخی به همت انتشارات افکار جدید گردآوری شده و ذیل مجموعه‌ی «تاریخ جدید» به انتشار رسیده‌اند. از میان آثار انتشاریافته ذیل این مجموعه می‌توان به کتاب‌های تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان و «نسل‌کشی ارمنی: شواهدی از بایگانی‌های وزارت خارجه آلمان» اشاره کرد.

جوایز و افتخارات کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول)

• یکی از برجسته‌ترین کتاب‌های سالِ 2012 به انتخاب CHOICE
• ترجمه‌شده به چندین زبان زنده‌ی دنیا (از جمله انگلیسی، فارسی، ترکی استانبولی و ...)
• یکی از هفت عنوان برگزیده‌ی هیأت برگزارکننده‌ی مراسم «صدمین سالگرد نسل‌کشی ارامنه»
• و ...

نکوداشت‌های کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول)

• این کتاب مفصل کامل‌ترین گزارشی را که تا کنون در رابطه با نسل‌کشی ارمنیان به‌رشته‌ی تحریر در آمده، در اختیار شما قرار می‌دهد. (Histoforum, Paris)

• ریموند کورکیان در کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان گزارشی معتبر و مورد انتظار از علل شکل‌گیری، رویدادها و پیامدهای سال 1915 و 1916 به مخاطبان خود ارائه می‌کند. (I.B.Tauris از وبسایت بوکز)

• کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان اثری مهم است و به عنوان منبعی ضروری برای مورخان دوران جنگ جهانی شناخته می‌شود. افرادی که تمایل دارند خشونت نسل‌کشی را بیش از پیش درک کنند، می‌توانند از این اثر استفاده کنند. (وبسایت Armenian-Genocide)

• کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان جامع‌ترین کتابی است که تا به امروز درباره‌ی نسل‌کشی ارامنه در سال 1915 به رشته‌ی تحریر درآمده. ریموند کورکیان در این اثر مفصل روندی را شرح می‌دهد که در نهایت به قتل بیش از یک میلیون و نیم انسان در امپراطوری عثمانی منجر شد. ( Le Monde)

کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول) مناسب چه کسانی است؟

تمامی علاقه‌مندان به تاریخ جهان از مطالعه‌ی کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان بهره‌مند خواهند شد. علاقه‌مندان به مطالعه پیرامون اقلیت‌های دینی از دیگر مخاطبان کتاب نامبرده خواهند بود.

با ریموند کورکیان بیشتر آشنا شویم

ریموند کورکیان در 22 فوریه‌ی سال 1953 چشم به جهان گشود. این نویسنده‌ی برجسته‌ی فرانسوی، تاریخ‌نگار و استاد دانشگاه است. او مدرک دکترای خود را به سال 1980 در رشته‌ی تاریخ دریافت کرده و از دانشگاه «پاریس 8» فارغ‌التحصیل شده؛ دانشگاهی که هم اکنون در آنجا به تدریس مشغول است. ریموند کورکیان از اعضای فرهنگستان ملی علوم ارمنستان است و عمده‌ی شهرت خود را مدیون نگارش کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان می‌باشد؛ اثری که با اقبال عمومی مواجه شد و امروزه به عنوان یکی از بهترین کتاب‌ها در رابطه‌ با تاریخ نسل‌کشی ارمنی‌ها شناخته می‌شود.

اغلب آثار ریموند کورکیان مورد تحسین واقع شده‌اند و افتخارات و جوایز متعددی را از آن نویسنده‌ی خویش کرده‌اند. از میان این‌ها می‌توان به نشان «لژیون دونور»، بالاترین نشان افتخار فرانسه اشاره کرد که او در سال 2015 موفق به کسب آن شد. همچنین در سال 2010، سِرژ آزاتی سارگسیان، رئیس جمهور وقت ارمنستان جایزه‌ی «Presidential Award» را به پاس قدردانی از کمک‌های گسترده‌ی ریموند کورکیان به عنوان محقق به او اهدا کرد.

از دیگر آثار ریموند کورکیان می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد. لازم به ذکر است که این آثار هنوز به زبان فارسی برگردانده نشده‌اند: «خشونت جمعی و دولتی در ترکیه (Collective and State Violence in Turkey)»، «نسل‌کشی ارامنه: یک قرن تحقیق (Le génocide des Arméniens)» و «یادبود نسل‌کشی ارامنه (Mémorial du génocide des Arméniens)».

کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول) گزارشی است دقیق و جامع به قلم یکی از بزرگ‌ترین مورخان عصر حاضر، ریموند کورکیان. او در این اثر ارزشمند به بررسی دلایل، رخدادها و عواقب نسل‌کشی ارامنه (که بدون شک می‌توان آن را یکی از بزرگ‌ترین جنایات قرن بیستم نامید)، پرداخته است. این اثر توانسته افتخارات متعددی را از آن نگارنده‌اش سازد.

در بخشی از کتاب تاریخ کامل نسل‌کشی ارمنیان (جلد اول) می‌خوانیم

در نوامبر – دسامبر 1914 سربازان روس مستقر در خوی حمله‌ای به خاک عثمانی ترتیب دادند که مستقیماً وان را تهدید می‌کرد (هرچند عقبۀ سپاه خودشان در معرض تهدید قبایل کُرد بود که «سازمان ویژه» آن‌ها را تجهیز کرده بود)، خشونت‌ها با شدت هرچه بیشتر آغاز شد. ضدحملۀ ترک‌ها متوجه قتور بود، قلعه‌ای که نزدیک مرز قرار داشت. حمله را نیروهای منظم انجام دادند، که واحدهایی از «سازمان ویژه» و نیروهای کمکی کُرد آن‌ها را حمایت می‌کردند. در نیمۀ دسامبر، خبرهایی رسید مبنی بر اینکه حدود 2000 پناهندۀ ارمنی از منطقۀ باشکاله وارد سلماس شده‌اند، خود شهر نیز 200 زندانی جنگی داشت که عمدتاً ارمنی یا سریانی کاتولیک بودند که ‌روس‌ها آن‌ها دستگیر کرده بودند. با این حال، چیزی که برای ما جالب است حملۀ نظامی نیروهای ترک به جنوب دریاچۀ ارومیه در اواخر دسامبر است که آشکارا هماهنگ با حملۀ انور در شمال بود: این حمله، نیروهای روس را مجبور کرد ارومیه‌ و سلماس را در 2 ژانویه و تبریز را در 5 ژانویه ترک کنند. اولین ‌گروه‌های ‌ترک را خیلی زود جِودت برادر زن انور که سرانجام در 20 دسامبر رسماً به‌عنوان حاکم نظامی وان و فرمانده سربازان ترک در مرز ایران تعیین شد، تقویت کرد. ابلاغیه‌ای که ابراهیم فوزی «فرمانده سربازان عثمانی و مجاهدین مسلمان فرستاده‌شده از موصل» در 25 ژانویه 1915 در تبریز صادر کرد، نشان می‌دهد که این «سربازان اسلام» که «اتحاد» آن‌ها را به خدمت گرفته بود چه نقشه‌ای برای ارمنیان داشته‌اند:

ارمنی‌ها که اتباع یک قدرت اجنبی هستند و اکنون در برابر «ارتش‌های اسلام» مقاومت کرده و می‌جنگند، بی‌وقفه به مال، جان، آبرو و ناموس مسلمانان حمله می‌کنند. از نظر شرعی و قانونی، مال آن‌ها بر سربازان اسلام مباح است. سرمایۀ شغل آن‌ها صید مطبوعی است؛ ارزش پولی آن‌ها باید صرف مجروحان یا تهیۀ کالاهای مورد نیاز ارتش شود. طبق گزارشی که دریافت کرده‌ایم، بعضی از ساکنان و تجّارشناخته شده شهر محافظت از اموال‌ ارمنیان – اتباع اجنبی را‌ -‌ در محل کار یا منازل خود به عهده گرفته‌اند. ما بدین‌وسیله به همۀ اهالی شهر اعلام می‌کنیم که اگر کسی چیزی از مال‌التّجارۀ ارمنیان اجنبی در اختیار داشته باشد، مستوجب مجازات شدید و نیز مصادرۀ اموال خواهد بود...

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مجموعه
مقدمه
سپاس‌گزاری
بخش اول: «ترک‌های جوان» و ارمنیان، درهم‌تنیده در جناح مخالف (1895‌ - 1908)
فصل اول: سلطان عبدالحمید و جناح عثمانی مخالف
ائتلاف «ترک‌های جوان»: ایدئولوژی در حال تکوین
مجمع شاهزاده صباح‌الدین برای ابتکار عمل فردی و تمرکززدایی: شریکی برای ‌انجمن‌های ارمنی، 1902‌ - 1907
انجمن اتحاد و ترقی و ارمنی‌ها، 1905‌ - 1906
تغییر شکل انجمن ترقی و اتحاد و پیوندآن با سازمان آزادی عثمانی: نقطۀ عطف قطعی
چهارمین همایش «داشناک»: وین، 22 فِوریه تا 4 مِه 1907
فصل دوم: مجمع دوم جناح مخالف حکومت حمیدی در دسامبر 1907
بخش دوم: «ترک‌های جوان» و ارمنیان، در مقابل آزمون قدرت (1908‌ - 1912)
فصل اول: استانبول در نخستین روزهای انقلاب: «آئین مشترک ما آزادی است»
انقلاب در ‌استان‌های شرقی در نخستین دورۀ انتخاباتی
سازمان‌های ملی ارمنی و اتحاد انقلابیون
نمایندگان ارمنی در نخستین مجلس عثمانی در دورۀ «ترک‌های جوان»
مخاطرات قدرت: «انجمن اتحاد» و جناح مخالف
فصل دوم: «ترک‌های جوان» و ارمنیان در مقابل آزمون «واقعة 31 مارس» و کشتارهای کیلیکیا
واقعۀ 31 مارس
«ترک‌های جوان» و ارمنیان در مواجهه با آزمون کشتار آوریل 1909 در کیلیکیا
اقدامات تحریک‌آمیز در آغاز کشتارهای آوریل 1909 در کیلیکیا
اولین مرحلۀ کشتار کیلیکیا: 14‌ - 16 آوریل 1909
وقفۀ 17‌ - 24 آوریل در آدانا و اولین ‌واکنش‌های رسمی در استانبول
دومین دور کشتارهای آدانا (25‌ - 27 آوریل) و «ارتش فعال»
خسارات مالی و عواقب اجتماعی
فصل سوم: ‌واکنش‌های سیاسی عثمانی و مسئولین ارمنی به کشتارهای کیلیکیا
اولین ‌واکنش‌های مسئولین ملی
تغییر موضع کابینۀ حلمی دربارۀ وقایع آدانا
کار نخستین دادگاه‌های نظامی برپاشده در کیلیکیا
برخورد محافل ارمنی با بحران کیلیکیا
نقش انجمن اتحاد و ترقی در کشتارهای کیلیکیا
ارمنیان در مقابل واقعیت «ترک‌های جوان» در آغاز کشتارهای کیلیکیا
فصل چهارم: نخستین انحرافات «CUP»: مجامع 1909، 1910 و 1911
فصل پنجم: انقلابیون ارمنی و «ترک‌های جوان»: ‌استان‌های آناتولی و استانبول سال‌های 1910‌ - 1912
ارمنیان و «ترک‌های جوان» در استانبول: تزاوج عقل‌ها (1911‌ - 1912)
بخش سوم: «ترک‌های جوان» و ارمنیان، رودرروی هم (دسامبر 1912‌ - مارس 1915)
فصل اول: تغییرات در انجمن اتحاد و ترقی پسا جنگ اول بالکان، سال 1913
اوضاع ‌استان‌های شرقی طی جنگ بالکان
فصل دوم: مدیریت مسألة اصلاحات از سوی سازمان‌های ارمنی
مذاکرات دربارۀ اصلاحات با کابینۀ عثمانی و «اتحاد»
فصل سوم: استقرار دیکتاتوری «اتّحادی» و طرح همسان‌سازی نژادی در آناتولی
از اصلاحات ارمنی بی‌سرانجام تا دستگیری رهبران هنچاک
معاهدۀ سرّی بین ترکیه و آلمان و بسیج عمومی
تمهیدات برای جنگ: ایجاد «سازمان ویژه»
فصل چهارم: نابودی به‌مثابة خودسازی: ایدئولوژی در مقام «فرمانده»
ضیاء گوکالپ، نظریه‌پرداز پان‌ -‌ تُرک، و بهاءالدین شاکر، فعال پان‌ - تُرک
«اقتصاد ملی» یا غارت اموال «متروکه» ارمنیان
فصل پنجم: ورود ترکیه به جنگ
جایگاه آلمان
ارمنیان در پایتخت: اوت 1914 تا آوریل 1915
فصل ششم: «تشکیلات مخصوصه» در جبهة قفقاز و نخستین عملیات نظامی
فصل هفتم: نخستین اقدامات خشونت‌آمیز
عملیات‌های نظامی و کشتارها در آذربایجان ایران: سپتامبر 1914‌ -‌ مِه 1915
اوضاع وان از فرمان بسیج [عمومی] تا محاصرۀ آوریل 1915‌
‌ اوضاع در موش: سپتامبر 1914‌ -‌ مِه 1915
اعزام سربازان ارمنی : بین جبهه و ‌گردان‌های کار
فصل هشتم: اجرایی کردن طرح، و «قانون اخراج موقت»
تشدید تدابیر ضد ارمنی و ‌واکنش‌های مرکز اسقفی در مارس‌ -‌ آوریل 1915
بازداشت نخبگان ارمنی در 24 آوریل 1915
محاکمۀ هنچاک‌ها یا «جرم» ارمنیان
بخش چهارم: در گرداب جنگ: اولین مرحله نسل‌کشی
فصل اول: جمعیت ارمنی امپراتوری در آستانه جنگ: مسألة جمعیتی
تقسیم بندی‌های اداری
سرشماری‌های پیش از سال 1895
سرشماری‌های بعد از سال 1896
حضور ارمنی‌ها در امپراتوری عثمانی در آستانه جنگ، طبق سرشماری مرکز اسقفی
فصل دوم: وضعیت اجتماعی - اقتصادی ارمنیان عثمانی در آستانه جنگ
خانواده‌ها و جوامع: سازمان‌یافتگی و اقتصاد
مراکز شهری و آغاز صنعتی شدن
ریشه‌کن‌سازی جمعیت ارمنی در استان‌های امپراتوری عثمانی: دلایلی برای رویکرد منطقه‌ای
فصل سوم: اخراج‌ها و کشتارها در ولایت ارزروم
اخراج‌ها از ارزروم و مناطق اطراف آن
اوّلین کاروان اخراجیان از ارزروم
کاروان دوم از ارزروم
کاروان سوم ارزروم
کاروان چهارم ارزروم
اخراج‌ها از دشت ارزروم: کازاهای پاسین، تورتوم، ایسپیر و ارزروم
کازای بایبورت
کازای هینیس/خنوس
کازای تِرچان/ ماماخاتون
کازای کیقی/کغی
اخراج‌ها از کازای کیسکیم - خودورچور
اخراج‌ها از سنجق ارزنجان
اخراج‌ها از کازاهای کماه، رفاهیه/گرجانیس، کوروچای و کوزیچان
نقش ارتش در قلع و قمع ارمنیان و سرنوشت سربازان خدمتی از ولایت ارزروم
تغییر کیش به اسلام یا مبارزه برای بقا
بانک عثمانی، مسئولین محلّی و تاراج دارایی‌های ارمنیان
تعادل انسانی
فصل چهارم: مقاومت و کشتارها در ولایت وان
کشتارها در نواحی آرجاگ و تیمار
کشتارها در کازای اِرچیش
کشتارها در کازای پرکری
کشتارها در کازای آدیلچواز
کشتارها در کازای کیاواش/ وُستان و در هایوتس تسور
کشتارها و مقاومت در ناحیه واراک
محاصرۀ وان
مقاومت در کازای شاتاک/شاداخ و سرنوشت ارمنیان موکس
کارنامۀ وقایع آوریل - مِه 1915
عقب‌نشینی ترکیه و پیش‌رَوی روسیه
عقب‌نشینی روس‌ها و تخلیۀ وان و حومۀ آن
فصل پنجم: اخراج‌ها و کشتارها در ولایت بتلیس
کشتارها در سنجق سییرت
کشتارها در سنجق بتلیس
قصّابان بتلیس
وقایع اسپارگرد در کازای هیزان
کشتارها در سنجق موش
کشتارها و تخلیۀ جمعیت در کازای منازگرد
کشتارها و تخلیۀ جمعیت در کازای بولانیک
نبرد گوئه‌ریلّا، و کشتارها در کازای ساسون
کشتارها در سنجق گِنج
کارنامۀ کشتارها در ولایت بتلیس
فصل ششم: اخراج‌ها و کشتارها در ولایت دیاربکر
تمهیدات برای کشتارها در دیاربکر
اجرای فرایندهای ریشه‌کن‌سازی و مقاومت در سطح دولت محلی‌
کشتارها و اخراج‌ها در سنجق دیاربکر
کشتارها و اخراج‌ها در کازاهای سنجق دیاربکر
کازای ویرانشهر
کازای سِوِرِک
کازای دِریک
کازاهای سیلوان و بشیری/ چِرنیگ
کازای لیسه
کشتارها و اخراج‌ها در سنجق آرقانا
آرگانا / آرقین
چِرمیک
پالو
کشتارها و اخراج‌ها در سنجق ماردین
ساوور
جِزیره / جیزره
نُصَیبین/نَسیبین
پرسش‌هایی دربارۀ کشتارها در ولایت دیاربکر
یادداشت‌های جلد اول