معرفی و دانلود کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران

معرفی کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران

حسین حلبیان در کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران، تمامی موضوعات و مباحث مرتبط با ماهیت مهریه، انواع، شرایط، نحوه‌ی تعیین، محدودیت‌ها و شرایط پرداخت یا اخذ آن را با عنایت به متن قانون و کتب فقهی روشن کرده است. همین‌طور شرایط خاصی که ممکن است احکام مهریه را تحت‌الشعاع قرار دهند بررسی کرده است. کتاب حاضر آمیزه‌ای‌ست از مباحث دینی و حقوقی که پیوند میان آن‌ها را در زمینه‌ی نکاح و مهریه نشان می‌دهد.

درباره‌ی کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران

ازدواج و آغاز یک رابطه‌ی زناشویی از ارکان جدایی‌ناپذیر زندگی شخصی و اجتماعی انسان‌هاست؛ به‌نحوی که تمامی پیامبران الهی، چه در آموزه‌ها و چه در کتاب‌های آسمانی خود، احکام و قواعد مربوط به آن را بیان کرده و پیروان خود را به انجام هرچه نیکوتر این پیوند خجسته سفارش نموده‌اند. اسلام نیز به‌عنوان واپسین دین الهی، از بیان هیچ نکته‌ای در زمینه‌ی ازدواج یا عقد نکاح، ضروریات و تبعات آن غفلت نورزیده. هم تعالیم قرآن، هم آثار برجای‌مانده از معصومین و هم سیره‌ی ائمه (ع) نشان می‌دهند که ازدواج نیکو موجب حفظ دین می‌گردد و اگر با توجه به تمامی احکام و قواعد آن صورت بگیرد، ثمرات ارزنده‌ی خود را نه‌تنها در زندگی زوجین، که در زندگی اجتماعی امت اسلامی نیز نشان خواهد داد.

همان‌طور که می‌دانید مواد قانونی، به‌ویژه قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی، ریشه در منابع فقهی دارند که آنان نیز از طریق تعمق در قرآن و متون دینی به دست آمده‌اند. بر این اساس، بدیهی است که در حوزه‌ی حقوق خانواده، شاهد وضع قوانینی باشیم که بر پایه‌ی آموزه‌های مطرح‌شده در قرآن، احادیث و سایر منابع معتبر اسلامی شکل گرفته‌اند. از سوی دیگر، مهریه، چگونگی تعیین آن و روش اخذ آن، یکی از مهم‌ترین مباحث در حوزه‌ی عقد نکاح است که هم مورد توجه قانون‌گذاران بوده و هم در متون اسلامی مورد تأکید قرار گرفته. از آن‌جایی که آگاهی از مهریه، ماهیت و تبعات دینی و قانونی آن هم برای وکلا، قضات و حقوق‌دانان ضرورت دارد و هم بهتر است عموم مردم نیز از کیفیت آن اطلاع کامل داشته باشند، حسین حلبیان در کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران، مهریه و زوایای گوناگون آن را در متون فقهی تشیع و مواد قانونی بررسی و تحلیل کرده است.

کتاب حاضر در سه فصل، سی‌وسه مبحث و چندین گفتار به نگارش درآمده. در فصل نخست ماهیت عقد نکاح و مهریه، همچنین اسباب و لوازم آن‌ها به خوانندگان معرفی خواهد شد. در فصل دوم شرحی مبسوط از نقش مهریه در نظام حقوقی ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. انواع مهریه موسوم به مهرالمثل، مهرالمسمی، مهرالسنه و... با موارد کاربرد آن‌ها بیان شده و برای مخاطب تشریح خواهند شد. سپس شرایط عمومی و اختصاصی تعیین مهریه به بحث گذاشته شده و برخی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که ممکن است در مورد پرداخت مهریه یا شرایط پرداخت آن مطرح گردد، بیان شده و بدان‌ها پاسخ داده می‌شود.

در همین فصل موضوعات دیگری از قبیل افزایش مهریه، روش محاسبه‌ی آن، بخشش مهریه و... به‌تفصیل شرح داده می‌شوند. این فصل بیشترین مباحث کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران را به خود اختصاص داده و اصلی‌ترین مطالب این اثر را در خود جای داده است.

آموزه‌های فصل سوم مربوط به این مبحث است که آیا مهریه را می‌توان تفویض نمود و به شخص دیگری انتقال داد و در صورت امکان چه شرایط و محدودیت‌هایی بر آن مترتب خواهد بود. به کمک مراجع و مآخذی که حسین حلبیان با بهره‌گیری از آن‌ها مطالب این اثر را تدوین نموده و در پایان کتاب فهرست آن‌ها را ارائه داده، مخاطبان به لیستی از منابع دست‌اول دسترسی خواهند داشت که در مطالعات آتی ایشان به کمکشان خواهد آمد.

برای شناخت آثار حقوقی مهریه، استثناهایی که بر پرداخت یا بخشش آن وارد است و صورت‌های متنوعی که بنا بر شرایط گوناگون به خود می‌گیرد، همچنین به جهت شناخت احکام و قواعدی که در منابع فقه شیعی در رابطه با آن ذکر شده، مطالعه‌ی کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران را به شما پیشنهاد می‌کنیم. نشر چتر دانش چاپ این اثر را که در زمره‌ی کتاب‌های حقوقی قرار می‌گیرد، به عهده داشته است.

کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان رشته‌ی حقوق و اساتید این رشته می‌توانند با مطالعه‌ی کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران اطلاعات مفیدی را در زمینه‌ی متن قانون و ریشه‌های فقهی آن کسب نمایند.

با حسین حلبیان بیشتر آشنا شویم

آیت الله حاج آقا حسین حلبیان (1360)، مؤلف و از اساتید برجسته‌ی حوزه‌ی علمیه‌ی قم و اصفهان است. او در اصفهان متولد شد و از همان دوران نوجوانی قدم به حوزه‌ی علمیه‌ی اصفهان نهاد. پس از بهره‌گیری از تعالیم فقهای حوزه‌ی علمیه‌ی این شهر، راهی مشهد شد و به مدت ده سال به کسب علوم دینی و معرفت اسلامی پرداخت. حاج آقا حسین حلبیان پس از کسب رتبه‌ی ممتاز در سطح چهار از حوزه‌ی علمیه‌ی مشهد، رهسپار حوزه‌ی علمیه‌ی قم شد و تدریس برخی از دروس مقدماتی را به عهده گرفت.

از میان تألیفات او می‌توان کتاب‌های «نماز طواف» و «جستارهای فقهی و اصولی با نگرشی بر آرای فقهای ایران و عراق» را نام برد.

در بخشی از کتاب بررسی احکام مهر در فقه شیعه با نگاهی به حقوق ایران می‌خوانیم

تاکنون بحث در این بود که دو مهر برای یک زن تعیین شده بوده و امّا آیا می‌توان یک مهر برای دو زن تعیین کرد. برخی حقوقدانان بر این بیان داشته‌اند: «ممکن است در یک عقد نکاح، یک مهر را برای دو زن قرار داد، مانند آنکه کسی به وکالت از دو نفر، دو زن را برای آن‌ها نکاح نماید، چنانکه بگوید: به نکاح درآوردم منیر را برای پرویز و ستاره‌ را برای جمشید به یک میلیون ریال مهر، و یا این که، دو زن را برای خود ازدواج کند و یک مهر برای آن‌ها قرار دهد. در چنین حالتی، مهر و عقد نکاح صحیح می‌باشد؛ زیرا، این مقدار آگاهی برای صحت مهر کافی است».

بنا بر فرض صحت چنین مطلبی، این سؤال مطرح می‌شود که این مهریه چگونه بین آن دو تقسیم و توزیع شود. باید گفت که روش‌هایی در توزیع قابل تصور است، یک روش تنصیف است، و روش دیگر اینکه هر یک از آن‌ها به نسبتِ مهرالمثلِ خودش، از کل مهریه سهم ببرد. و روش سوّم این که مصالحه کنند. و بهترین روش مصالحۀ بر روش دوم است.

شیخ طوسی در مبسوط ظاهراً قائل به تقسیم مساوی بین زوجین یا ازدواج شده‌اند و فرمود‌ه‌اند: «اگر در عقد واحد و با هزار درهم مهریه، با چهار زن ازدواج کند عقد و مهر، صحیح است... برای هر کدام از آن‌ها یک‌چهارم هزار درهم [250 درهم] می‌باشد».

و آیۀ الله حائری قول شیخ را اقوی می‌داند و بیان می‌دارد: «این مطلب به‌خاطر این است که مهر عوض حقیقی نیست تا اینکه به‌ازای معاوضی تقسیط شود مانند تقسیط ثمن در دو مبیع که هر کدام مالک جدایی دارند بلکه مهر «نحله» و «عطیه» است که زوج در عقد به آن ملتزم شده است. پس اگر شیء واحد را مهر برای دو زن قرار داد مانند این است که یک شیء را به دو شخص هدیه کرده، در این جهت که باید در هر دو مورد بین آن دو بالسویه تقسیم گردد، بدون درنظرگرفتن تساوی شأن آن دو یا اختلاف شأن آن دو».

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
آشنایی با مؤلف
مقدمه
فصل اول: ماهیت و اسباب مهر
مبحث اوّل: ماهیت عقد نکاح و مهر
مبحث دوم: اسباب مهر
فصل دوم: بررسی تفصیلی مهر در نظام حقوقی اسلام
مبحث اوّل: حکم تکلیفی مهر
مبحث دوم: اقسام مهر
گفتار اول: مهرالمسمی
گفتار دوم: مهرالمثل
گفتار سوم: مهر مفوّض
گفتار چهارم: مهرالمتعه
گفتار پنجم: مهرالسنه (مهرمحمّدی)
گفتار ششم: مهرالبغی (أجرالفاجرة)
مبحث سوم: چیزهایی که می‌توان مهر قرار داد
مبحث چهارم: شرایط مهر
گفتار اول: شرایط عمومی
گفتار دوم: شرایط اختصاصی انواع مهر
مبحث پنجم: مهریه در نکاح منقطع
مبحث ششم: مهریه در نکاح نابالغ
مبحث هفتم: تعهد ثالث به پرداخت مهر
مبحث هشتم: شرط مدت یا قرار اقساط برای پرداخت مهر
مبحث نهم: حق حبس
گفتار اول: منظور از تمکین و وظایف زن چیست؟
گفتار دوم: حالّ و یا نسیه‌بودن مهرچه تأثیری در حق حبس دارد؟
گفتار سوم: تعیین یا عدم تعیین مهر در عقد چه اثری در حق حبس دارد؟
گفتار چهارم: حکم حق حبس در تقسیط مهر به‌سبب اعسار زوج چیست؟
مبحث دهم: حداقل مهر در اسلام
مبحث یازدهم: حداکثر مهر در اسلام
مبحث دوازدهم: مهرالسنه
مبحث سیزدهم: مهریه در طلاق قبل از دخول
مبحث چهاردهم: مهریه در موت زوجین قبل از دخول
مبحث پانزدهم: مهریه در صورت تفویض مهر
مبحث شانزدهم: مهریه در نکاح سفیه
مبحث هفدهم: مهریه در زنی که مشخص می‌شود باکره نبوده
مبحث هجدهم: مهریه زن ناشزه
مبحث نوزدهم: لعان
مبحث بیستم: مهریه زنی که زنا کند
مبحث بیست‌و‌یکم: مهریه زنی که تغییر جنسیت داده
مبحث بیست‌ودوم: مهریه در صورت عدم امکان استمتاع
مبحث بیست‌وسوم: دو مهر برای یک زن و یک مهر برای دو زن
مبحث بیست‌وچهارم: مهریه در نکاح فضولی
مبحث بیست‌وپنجم: افزایش توافقی مهر
مبحث بیست‌وششم: محاسبة مهر به نرخ روز
مبحث بیست‌وهفتم: مهریه‌های سنگین و زندان
مبحث بیست‌وهشتم: بذل مهر به شرط عدم ازدواج مجدّد زوج
مبحث بیست‌ونهم:کاهش مهریه در نشوز مرد
فصل سوم: تفویض مهریه
مبحث اول: تفویض بضع
مبحث دوم: تفویض مهر
نگاهی به کتاب
نمایه آیات
نمایه احادیث
نمایه اشخاص
نمایه کتب
مراجع و مآخذ