معرفی و دانلود کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

معرفی کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی تألیف احمدرضا بهنیافر، اثری جامع درباره‌ی تأثیر و گسترش اسلام در جوامع مختلف است. اثر پیش رو با هدف معرفی داشته‌های فرهنگی مسلمانان به رشته‌ی تحریر در آمده و خواننده را با ابعاد گوناگون فرهنگ و تمدن اسلامی آشنا می‌سازد.

درباره‌ی کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

ظهور ادیان الهی نقشی مهم در ماهیت فرهنگ و گسترش تمدن‌های گوناگون داشته‌اند. دین اسلام به عنوان آخرین و کامل‌ترین دین آسمانی، تأثیری عمیق بر جوامعی داشت که در آن‌ها گسترش یافت و در سده‌های پس از قرن اول هجری، تبدیل به نیرویی دگرگون‌کننده شد که اندیشه و زندگی مردم را در ابعاد مختلف متحول ساخت. دکتر احمدرضا بهنیافر با هدف معرفی دارایی‌های فرهنگی تمدن‌ اسلام، کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی را بر اساس اطلاعات موجود در منابع گوناگون تألیف نموده و در اختیار علاقه‌مندان به کتب تاریخی قرار داده است.

کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی در نه فصل و چندین گفتار نوشته شده و شامل موضوعاتی مانند بررسی مفاهیم اصلی تاریخ تمدن، نقش عوامل منجر به پیدایش تمدن اسلامی، شکوفایی علمی، تحولات دیوانی و نظام اداری و نقش ایرانیان در پیدایش تمدن ایرانی - اسلامی می‌شود. مسئله‌ی خلافت و تأثیر تمدن اسلامی بر تمدن غرب و علل انحطاط تمدن اسلامی دیگر موضوعاتی هستند که مؤلف در کتاب حاضر آن‌ها را مورد بررسی قرار داده است.

اثر پیش رو در مبحث استفاده‌ی اسلام از تمدن‌های پیشین، به بررسی سه تمدن ایران، یونان و هند پرداخته و طبقه‌بندی علوم نظری و عملی در تمدن اسلامی را شرح داده است. ابداعات و ابتکارات دانشمندان مسلمان در علوم گوناگون مانند ریاضیات، فیزیک، کیمیا، و نظریات ایشان در علم فلسفه، تاریخ و جغرافیا دیگر مواردی هستند که احمدرضا بهنیافر به آن‌ها پرداخته و تاریخ خلافت و نقش امامان شیعه در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی را واکاوی می‌کند. در طبقه‌بندی علوم، سه اندیشمند مسلمان نقشی پررنگ‌تر از سایرین داشته‌اند: ابونصر محمد فارابی، محمد ابن یوسف خوارزمی و ابن خلدون. نویسنده در بخشی از کتاب به معرفی ایشان و دستاوردهایشان پرداخته و آخرین گفتارهای اثر خود را به مقوله‌ی استعمار و سیاست‌های صهیونیسم در دشمنی با اسلام اختصاص داده است.

انتشارات پرسمان کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی را به چاپ رسانده و روانه‌ی بازار نشر نموده است.

خواندن کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی مناسب چه کسانی است؟

مطالعه‌ی کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی به دوستداران کتب تاریخی و علاقه‌مندان به آشنایی با تاریخ تمدن جوامع اسلامی پیشنهاد می‌شود.

با احمدرضا بهنیافر بیشتر آشنا شویم

دکتر احمدرضا بهنیافر نویسنده و استاد دانشگاه زاده‌ی 1348 است. او مدرک کارشناسی تاریخ را از دانشگاه شیراز، کارشناسی ارشد را از دانشگاه آزاد شهر ری و دکترای تاریخ و تمدن اسلامی را از دانشگاه معارف اسلامی قم دریافت نموده است. او علاوه بر نویسندگی تدریس هم می‌کند و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان است. از جمله دیگر کتاب‌های او می‌توان به «ایران، معمار برجسته‌ی تمدن در شمال هند»، «علویان طبرستان» و «نظام داوری در حقوق اسلام و حقوق بین‌الملل معاصر» اشاره نمود.

در بخشی از کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی می‌خوانیم

دعوت پیامبر اسلام (ص) نقطه‌ی آغازین تکوین فرهنگ و تمدن اسلامی بود. رسول خدا (ص) برای جایگزین نمودن فرهنگ اسلامی به‌جای فرهنگ جاهلی با معضلات زیادی مواجه بودند. بروز مشکلات داخلی مانع استحکام پایه‌های فرهنگ جدید و انتقال آن به نقاط دیگر می‌شد؛ اما به لحاظ کمال دین و فرهنگ جدیدی که به جامعه‌ی اسلامی عرضه کرد، توانست در طول زمان به نیاز‌های جوامع بشری پاسخ دهد و منبعی جامع برای احتیاجات مادی و معنوی آنان باشد. با تشکیل حکومت اسلامی در مدینه نخستین گام در مدنیت اسلامی برداشته شد و با فتوحات مسلمانان و گسترش اسلام، فرهنگ و تمدن اسلامی مرزهای حجاز را در نوردید و به سایر مناطق رسوخ و نفوذ پیدا کرد.

پس از رحلت پیامبر (ص)، ائمه (ع) به‌عنوان پیشگامان حرکت اسلامی و داعیه‌داران فرهنگ اصیل دینی به دلیل درک عمیق و دقیق از ارکان فرهنگ اسلامی و با تفسیر صحیح آن علاوه بر تقویت پایه‌های فرهنگ اسلامی آن را از تحریف و انحراف مصون داشته و با تعلیم علوم و تربیت شاگردانی ممتاز بر غنای آن افزودند. در رأس این حرکت، امام علی (ع) قرار داشت. شخصیتی که نه‌تنها در طول دوران حیات خویش بلکه در عهد رسالت پیامبر (ص) نیز نقش به‌سزایی در پایه‌گذاری علوم اسلامی ایفاء نمود.

فرزندان آن حضرت به پیروی از ایشان تداوم‌بخش این نهضت عظیم فرهنگ‌ساز بودند، به‌طوری که این نقش در زمان امام باقر (ع)، امام صادق (ع) و امام رضا (ع) برجسته‌تر از دوران دیگر ائمه بود. در ادامه‌ی این مسیر پیروان امامان (ع) بر این امر اهتمام ورزیده و در راه بسط و ترویج فرهنگ و معارف اسلامی مؤثر واقع شدند که این تأثیرگذاری در ادامه‌ی تلاش‌ها و مجاهدت‌های ائمه (ع) بود.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل اول: واژه‌شناسی تاریخ، فرهنگ و تمدن
1- تاریخ
مفهوم لغوی
مفهوم اصطلاحی
2- فرهنگ
اصطلاحات مرتبط با فرهنگ
عوامل شکل‌گیری فرهنگ و پایایی آن
3- تمدن
معنای لغوی
معنای اصطلاحی
از چه زمانی موضوع تمدن در میان اندیشمندان مطرح و مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت؟
ارکان، عناصر و عوامل تشکیل‌دهنده‌ی تمدن
ویژگی‌های تمدن
قرابت فرهنگ و تمدن
تفاوت فرهنگ و تمدن
معناشناسی فرهنگ و تمدن اسلامی
فصل دوم: تمدن اسلامی و پیدایش آن
چیستی تمدن اسلامی
شاخصه‌های تمدن اسلامی
1. دینی و الهی بودن
2. نگرش توحیدی
3. اعتقاد به نقش محوری انسان
4. تأکید بر خِردورزی و دانش‌اندوزی
5. توجه به اخلاق انسانی
6. عدالت‌خواهی و مساوات‌طلبی
7. تسامح و تساهل
8. استبدادستیزی
9. جهان‌شمولی
10. تداوم حیات تمدن اسلامی در دوران اوج و رکود
تأثیر فرهنگ و تمدن‌های پیشین در شکوفایی تمدن اسلامی
نگرش اسلام به علم و تمدن
استفاده‌ی اسلام از تمدن‌های پیشین
1- تمدن ایران
2- تمدن یونان
3- تمدن هند
نهضت ترجمه و نقش آن در پیدایش و شکوفایی تمدن اسلامی
عوامل شکوفایی نهضت ترجمه
ادوار نهضت ترجمه
1- نهضت ترجمه در عهد بنی امیه
2- ادوار نهضت ترجمه در عهد بنی عباس
دوره‌ی اول نهضت ترجمه
دوره‌ی دوم نهضت ترجمه
دوره‌ی سوم نهضت ترجمه
پایان نهضت ترجمه در بغداد
نهضت ترجمه‌ی متون علمی در اندلس
فصل سوم: نهضت شکوفایی علمی در تمدن اسلامی
طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی
1- طبقه‌بندی علوم به نظری و عملی
2- طبقه‌بندی علوم بر حسب ارتباط مستقیم با هدف اصلی
3- طبقه‌بندی دانش‌ها به علوم اسلامی و غیراسلامی
4- طبقه‌بندی علوم به شرعی و غیرشرعی
5- طبقه‌بندی علوم به عقلی و نقلی
معرفی سه تن از اندیشمندان مسلمان در طبقه‌بندی علوم
1- ابونصر محمد فارابی
2- محمد بن یوسف خوارزمی
3- ابن خلدون
نقش مسلمانان در شکوفایی علوم در تمدن اسلامی
الف- علوم اسلامی
1- علم قرائت قرآن
2- علم تفسیر
3- علم حدیث
ممنوعیت نقل و تدوین حدیث
نگارش و تدوین حدیث در بین مسلمانان
الف- اهل سنت
ب- شیعه
محدثان متقدم شیعه
محدثان متاخر شیعه
آثار نگارش حدیث در فرهنگ و تمدن اسلامی
4- علم فقه
ادوار فقه در اسلام
دوره‌های فقه در شیعه
-فقه اهل سنت
5- علم اصول فقه
6- علم کلام
7-تصوف و عرفان
معنای لغوی و اصطلاحی تصوف
معنای لغوی و اصطلاحی عرفان
تفاوت تصوف و عرفان
آیا تصوف و عرفان ریشه در فرهنگ اسلامی دارند؟
تحولات تصوف و عرفان در فرهنگ و تمدن اسلامی
ب- علوم غیر اسلامی
1- علم پزشکی
پزشکان مشهور در تمدن اسلامی
مهم‌ترین آثار پزشکی در تمدن اسلامی
ابداعات و ابتکارات مسلمانان در علم پزشکی
2- علم ریاضیات
4- علم فیزیک
5- علم مکانیک
6- علم کیمیا
7- علم فلسفه
مکاتب فلسفی در اسلام
8- علم جغرافیا
9- علم تاریخ
مکاتب تاریخ‌نگاری اسلامی
اقسام تاریخ‌نگاری در تمدن اسلامی
فصل چهارم: نهادهای سیاسی-اجتماعی در تمدن اسلامی
1- ساختار سیاسی حکومت اسلامی در عهد رسول الله (ص)
2- خلافت اسلامی
مناصب شرعی خلافت
تبدیل خلافت به سلطنت
علائم و نشانه‌های خلافت
3- وزارت
4-امارت (امیر الامرائی)
انواع امارت
5- نهاد حسبه
کارکردهای نهاد حسبه
سیر تحول نهاد حسبه در تمدن اسلامی
6- دیوان
اقسام دیوان در تمدن اسلامی
فصل پنجم: آموزش و نهادهای علمی و آموزشی در تمدن اسلامی
دوره‌های آموزش در اسلام
نهاد‌های علمی و مراکز آموزشی در تمدن اسلامی
1- نهادهای علمی غیر تخصصی
2- نهادهای علمی تخصصی
فصل ششم: خدمات ایرانیان به اسلام و تمدن اسلامی (353-279)
پیشینۀ فرهنگی و تمدنی ایران تا ورود اسلام
عصر آهن یا ورود ایران به مرحله‌ی تاریخی
فرهنگ و تمدن عیلامی
ورود آریایی‌ها و تحولات فرهنگی و تمدنی ناشی از آن
اسلام در ایران
اسلام‌گرایی ایرانیان از منظر قرآن و روایات
آغاز فتوحات در ایران
عوامل انحطاط و فروپاشی ساسانیان
خدمات ایرانیان به تمدن اسلامی
فصل هفتم: امامان شیعه (ع) و فرهنگ و تمدن اسلامی (412-355)
نقش امامان شیعه در زمینه‌سازی و شکل‌گیری تمدن اسلامی
نقش امامان شیعه (ع) در اداره‌ی جامعه‌ی اسلامی
نقش امامان شیعه (ع) در تنظیم امور اقتصادی جامعۀ اسلامی
نقش امامان شیعه در معماری مسلمانان
امامان شیعه (ع) و شکوفایی علمی در تمدن اسلامی
اقسام علوم در تمدن اسلامی و موضع امامان (ع) در قبال آنها
1- امامان شیعه (ع) و توسعه‌ی علوم عقلی
2- امامان شیعه (ع) و توسعه‌ی علوم نقلی و ادبی
3- نقش امامان شیعه در توسعه علوم طبیعی و صنعت
فصل هشتم: تأثیر تمدن اسلامی بر تمدن غرب (454-413)
علل نقش‌آفرینی تمدن اسلامی در تمدن غرب و پیدایش رنسانس
راه‌های انتقال تمدن اسلامی به تمدن غرب و بیداری اروپا
حوزه‌های تأثیرگذاری تمدن اسلامی در تمدن غرب
فصل نهم: زمینه‌ها و علل ضعف، رکود و انحطاط تمدن اسلامی (564-455)
علل انحطاط تمدن‌ها از دیدگاه قرآن
نقش عوامل داخلی در ضعف و انحطاط تمدن اسلامی
نقش عوامل خارجی در ضعف و انحطاط تمدن اسلامی
1- جنگ‌های مسلمانان و رومیان
2- جنگ‌های صلیبی
3- حملات مغول به جهان اسلام
نتایج حملات مغولان در ایران و جهان اسلام
4- سقوط آندلس و نقش آن در انحطاط تمدن اسلامی
ورود مسلمانان به اندلس
ادوار قدرت و حکومت مسلمانان در اندلس
فرهنگ و تمدن اسلامی در دوران ملوک الطوایف
زمینه‌ها و علل سقوط اندلس
تاثیر سقوط اندلس در موازنه قوا بین جهان اسلام و مسیحیت و انحطاط تمدن اسلامی
5- استعمار و انحطاط تمدن اسلامی
تعریف استعمار
استعمار و شرق شناسی
پیشینه شرق شناسی
استعمار و جهانی شدن
اسلام و پدیده جهانی شدن
استعمار و صهیونیسم
سیاست‌های صهیونیسم در دشمنی با ا سلام و تمدن اسلامی
منابع و مآخذ