معرفی و دانلود کتاب خلیج فارس، هرمز کهنه (میناب) و هرموز جدید

معرفی کتاب خلیج فارس، هرمز کهنه (میناب) و هرموز جدید

کتاب خلیج فارس، هرمز کهنه (میناب) و هرموز جدید، نتیجه‌ی پژوهش‌های عبدالرسول میرزایی گیسکی است. او در این کتاب به بررسی جنبه‌های مختلف جزیره‌ی هرمز پرداخته و در تلاش است منبع جامعی از تاریخ تحولات این منطقه ارائه دهد. موقعیت جغرافیایی، تاریخ سیاسی، آداب‌ورسوم، زبان و فرهنگ مردم محلی، شماری از مباحث این کتاب‌اند.

درباره‌ی کتاب خلیج فارس، هرمز کهنه (میناب) و هرموز جدید

شناخت گوشه‌ و کنار کشور و بررسی تاریخچه‌ی مناطق مختلف آن، نیازمند مطالعه و پژوهشی همه‌جانبه است که بتواند از زوایای پنهان پرده بردارد و تصویر درستی از تغییرات ارائه بدهد. ازاین‌رو، عبدالرسول میرزایی گیسکی، با نگارش کتاب خلیج فارس، هرمز کهنه (میناب) و هرموز جدید، کشف و ثبت گوشه‌ای از این جریان را بر عهده گرفته و در تلاش است تا یافته‌هایش درباره‌ی جغرافیای تاریخی منطقه‌ی خلیج فارس را به اشتراک بگذارد.

بی‌تردید مکان‌ها، اهمیت زیادی در شکل‌گیری تاریخ دارند و با روایات مختلف و قصه‌های آشکار و پنهان، سیر تاریخی سرزمین را آشکار می‌کنند. فارغ از این، نقش آن‌ها در پیشبرد اهداف انسانی، اجتماعی و سیاسی را هم نمی‌توان انکار کرد؛ چراکه دربردارنده‌ی هویت دیرینه و پیشینه‌ی تاریخی‌اند و اطلاعات ارزنده‌ی آن‌ها می‌تواند به محققان و پژوهشگران یاری برساند.

کتاب پیش رو هم پژوهشی مکان‌محور است که اختصاصاً به خلیج فارس و جزیره‌ی هرمز پرداخته است. این کتاب با تشریح معنای هرمز و جغرافیایی طبیعی آن آغاز می‌شود. نویسنده در این بخش درباره‌ی پستی‌ و بلندی‌ها، نوع خاک و پوشش گیاهی منطقه صحبت می‌کند. سپس وارد بحث جغرافیای اقتصادی می‌شود و در این حین به کشاورزی، دامپروری و صنایع دستی می‌پردازد. تجارت بازرگانی، واردات و صادرات، از دیگر موضوعات این فصل‌اند.

او در ادامه به‌سراغ جغرافیای سیاسی می‌رود و از ابتدا تا پایان سلطنت صفویان را تشریح می‌کند. این فصل از کتاب، به مطالعه‌ی هرمز جدید و قدیم بر اساس توالی سال‌ها و قرن‌ها اختصاص دارد. سیر تاریخی مطالعه، از پیش از اسلام آغاز می‌شود، سپس به ورود اسکندر مقدونی به این شهر می‌پردازد و مبارزه‌ی مسلمانان برای فتح منطقه را روایت می‌کند. سلسله‌های مستقل ایرانی، سلاطین هرموزی و نحوه‌ی حکم‌رانی هریک از آن‌ها هم بخشی از این فصل است. سپس عبدالرسول میرزایی گیسکی با ورود به بحث جغرافیای اجتماعی، درباره‌ی زبان، طبقه، فرهنگ، آداب‌ورسوم‌، مذهب، نهادهای آموزشی و آثار تاریخی توضیح می‌دهد و اطلاعات مفیدی درباره‌ی هر بنای تاریخی به اشتراک می‌گذارد.

در مجموع، کتاب خلیج فارس، هرمز کهنه (میناب) و هرموز جدید، منبعی جامع برای شناخت هرمز است که با بررسی تحولات و ویژگی‌های منطقه در دوره‌های مختلف، پیشینه‌ای مکتوب را به ثبت رسانده است. انتشارات امین‌نگار این پژوهش را منتشر کرده و در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است.

کتاب خلیج فارس، هرمز کهنه (میناب) و هرموز جدید برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به تمامی علاقه‌مندان به پژوهش‌های تاریخی، جغرافیایی و سیاسی توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب خلیج فارس، هرمز کهنه (میناب) و هرموز جدید می‌خوانیم

جغرافیای تاریخی

شهر هرموز که در زمانهای قدیم جزء ولایت کرمان محسوب می‌شد در مشرق بندر عباس فعلی و در نزدیکی شهر میناب حالیه واقع بوده است. جغرافیانویسان اسلامی از آن بعنوان بندر تجاری کرمان یاد کرده‌اند. به نوشته ابن خرداذبه: هرموز را آرموز از ولایت کرمان نامیده، می‌گوید: هنگامی که از فارس به کرمان می‌آیی، بر خورد می‌کنی به شهرهای سیرجان، جیرفت، بم و بعد از سواحل آن که هرموز می‌باشد. اصطخری در قرن چهارم می‌نویسد: شهرهای کرمان، جیرفت، بم، هرموز می‌باشد، در کرمان هیچ دریا و رود بزرگ نیست، جز دریای پارس و آن خلیج که از دریای پارس سوی هرموز میرود آن را جیر گویند.

آبی شور است و کشتی بر آن کار کند گرمسیر از حد هرموز تا مکران بود در این میان هرموز منوجان، جیرفت و کوه‌های کوچ پشت سرهم در می‌آید. همچنین می‌گوید؛ هرموز مجمع بازرگانان کرمان و فرضه دریا است بازار و مسجد آدینه دارد. بازرگانان به روستا باشند و این ناحیه نخیل بسیار دارد و بیشتر ارزن کارند از حد مغون و ولاشگرد تا ناحیت هرموز، نیل، زیره پانیذ و نیشکر کارند و مردم نان ارزن خورند ابن حوقل معتقد است؛ در کناره فارس به سوی سیراف که گذر می‌کنید به ساحل هر موز که از پشت کرمان امتداد می‌یابد به دیبل و سواحل مکتان و سواحل هند می‌رسید در این جا بلاد اسلام پایان می‌یابد در کناره دریا شهر مهم بخصوص هرموز که بندرگاه کرمان است آباد پر گل و گیاه دارای درختان خرما و هوایی گرم است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
در باب مآخذ و منابع
فصل اول: اوضاع جغرافیایی – هرموز کهنه و جدید
واژۀ هرموز
حدود و وسعت جزیرۀ هرموز
حدود و وسعت میناب
رودخانۀ میناب
منابع آب میناب
پستی و بلندی – کوه‌های میناب
کوه‌های هرموز
آب‌وهوا
آب‌وهوای میناب و هرموز
بادهای میناب و جزیرۀ هرموز
زمین‌شناسی و نوع جنس خاک
پوشش گیاهی
مرتع و جنگل‌های گرمسیری
جغرافیای اقتصادی هرموز کهنه و جدید
کشاورزی
محصولات کشاورزی
انواع محصولات خرما
دامداری و فراورده‌های دامی
شیلات – انواع ماهی
صنایع هرموز. صنایع دستی
معادن میناب
معادن جزیرۀ هرموز
بازرگانی و تجارت هرموز
صادرات و واردات هرموز
راه‌ها و مراکز ارتباطی هرموز
جغرافیای تاریخی
شهرهای هرموز
منوجان
فصل دوم: تاریخ سیاسی هرموز از آغاز تا پایان صفویان
تاریخ هرموز قبل از اسلام
هرموز در عصر هخامنشیان
اسکندر در خلیج فارس
تاریخ هرموز بعد از اسلام
هرموز در دوران خلفای راشدین
هرموز در دوران بنی امیه
هرموز در دوران عباسیان
هرموز در دوران آل بویه
هرموز در دوران سلجوقیان
هرموز در دوران ترکان غُز
حکومت تاج الدین شاهنشاه
حکومت ملوک شبانکاره
هرموز در دوران خوارزمشاهیان
حکومت شهاب‌الدین ملنگ (611-619)
حملۀ مغول (ایلخانان)
حکومت ملک قطب‌الدین تهمتن محمود
حکومت سیف‌الدین نصرت (691-685)
حکومت رکن‌الدین مسعود بن محمود (693-691)
حکومت بهاالدین ایاز سیفین (711-693)
حکومت عزالدین گردان شاه بن سلغری (717-20-711)
هرموز در عصر اینجویان
حکومت قطب‌الدین تهمتن بن گردان شاه (747-721)
هرموز در عصر آل مظفَر
حکومت تورانشاه اول (747-779)
هرموز در عصر تیموریان
حکومت محمد شاه اول ابن قطب‌الدین تهمتن (802-779)
حکومت سیف‌الدین اول ابن فیروزشاه (802-839ه)
آق قویونلوها مقارن با حکومت امرای هرموز
هرموز در عصر صفویان
دوران تسلط پرتغالیان بر خلیج فارس (1030_912)
تصرف جزیرۀ هرموز به دست قوای ایرانی
فصل سوم: زبان مردم هرموز
طبقات مختلف مردم هرموز
دین و مذهب مردم هرموز
اوضاع فرهنگی
آداب و رسوم مردم هرموز
آداب جادوگری
عجایب هرموز
نهادهای آموزشی هرموز کهنه
مکتب خانه هرموز
دانشمندان هرموز
آثار تاریخی و قدیمی هرموز کهنه و جدید
قلعه هزارۀ میناب (هرموز)
برج گِلَک
قصر بی‌بی گل
قصر صورت
تُرنبک
خانۀ زعفرانی
مولا
برج تیرانداز
قلعۀ پرتغالی
برج ناقوس
زیارت خضر
الواح مقابر
سکه‌ها
منابع و مآخذ