معرفی و دانلود کتاب کشف‌های تصادفی در علم

معرفی کتاب کشف‌های تصادفی در علم

کتاب کشف‌های تصادفی در علم، به تالیف دانیل استفان هالاسى، شامل 13 داستان نزدیک به واقعیت است که چگونگى وقوع کشف‌هاى تصادفى در علم را بیان می‌کنند. 

اگر تمام عوامل حاضر باشد و این یک عامل غایب، کارى پیش نخواهد رفت. ولى این عامل به تنهایى مى‌تواند تمام موانع را از پیش پا بر دارد و انسان را به سر منزل مقصود برساند.  

چند بار باید کُنده یا سنگ گردى زیرپاى کسى غلتیده باشد تا دریابد که مى‌شود با غلتاندن آن بارى را حمل کرد؟ چرخ و نیز بادبان بایستى اتفاقى کشف شده باشند.  

آتش نخستین بار به طور تصادفى در طبیعت رخ داد و احتمالاً پختن غذا نیز تصادفى بود. کشت مواد غذایى اتفاقى بوده‌است. احتمالاً کسى چند دانه نزدیک منزلش انداخته و چندى بعد سبز شده‌اند. بى‌شک، انسان‌هاى گذشته یک روزه تصمیم نگرفتند که تبر و کمان را اختراع کنند. شواهد نشان مى‌دهد که ظاهرا این افراد هوش کافى براى انجام دادن چنین کارهایى نداشتند. احتمال دارد که کشف‌هاى آن‌ها تصادفى بوده باشد. البته آنچه اهمیت دارد این است که چنین کاشفانى باید توانایى درک پدیده کشف شده را داشته باشند.  

کشف‌هاى بیشتر مردم تأثیر بسیار اندکى بر علم دارد. تنها تعداد انگشت‌شمارى از آن‌ها ما را در مسیر علم به سمت دنیاى بهترى حرکت مى‌دهد. روند چنین کشف‌هایى از این قرار است: دانشمندى رخدادى را مشاهده مى‌کند؛ اهمیت آن را کشف مى‌کند؛ او یا شخص دیگرى این دانش جدید را در عمل به کار مى‌برد.  

نادیده گرفتن تصادف در اختراعاتى مثل هواپیما، که به نظر از پرنده‌ها الگو گرفته شده‌است، هیچ کمکى به ما نمى‌کند. درست است که در گذشته عده‌اى با بال‌هاى متحرک سعى کردند مثل پرنده‌ها پرواز کنند. با وجود این، هواپیما بالهایش را بالا و پایین نمى‌برد و ویژگى‌هاى زیادى دارد که پرنده‌ها ندارند، بشر براى اختراع هواپیما به کشف تصادفى نیاز داشت. در واقع، دانشمندان امروزى همان اندازه از کشف‌هاى تصادفى بهره مى‌برند که انسان‌هاى گذشته صدها هزار سال پیش مى‌بردند!

اگر ادعا کنیم که بیشتر دستاوردها حاصل تصادف بوده‌است تا کارهاى طرح‌ریزى شده، منصفانه داورى نکرده‌ایم. این ادعا هرگونه طرح از پیش تعیین‌شده‌اى را رد مى‌کند. دانشمندان آزمایش‌هایى را انجام مى‌دهند که در آن‌ها معلوم نیست در پى چه چیزى هستند و یا چه چیزى لازم است. لازمه کشف تصادفى، هشیارى و آمادگى است تا اگر چیزى رخ داد از آن استفاده شود. در فصل‌هاى آتى خواهیم دید که دانشمندان چگونه موفق به کشف یازده پدیده مهم تاریخى شدند. این یازده کشف در واقع یازده دلیل روشن براى باز و آماده نگه‌داشتن چشم‌ها و ذهن‌ها هستند!

کتاب کشف‌های تصادفی در علم، شامل سیزده فصل است که بجز فصل اول و آخر یازده فصل بعدى، هریک به طور مجزا به داستانى واقعى از چگونگى وقوع کشف‌هاى تصادفى در علم مى‌پردازد. فصل آخر اشاره‌اى کلى بر چند کشف تصادفى دارد و ضمنا جمع‌بندى و نتیجه‌گیرى کتاب نیز محسوب مى‌شود. در این داستان‌ها عامل تصادف نقش مهمى دارد. منظور از تصادف این است که دانشمندان با برنامه‌ریزى قبلى پى کشف پدیده خاصى نبوده‌اند بلکه اتفاق غیرمنتظره‌اى آن‌ها را متوجه موضوع کرده‌است و آن‌ها نیز با تیزبینى و تیزهوشى خود موضوع را درک کرده و موفق به کشف آن شده‌اند. شاید بتوان گفت که این کتاب مکمل کتاب قبلى یعنى «کشف علمى چگونه صورت مى‌گیرد؟» است.  

هر یک از فصل‌ها به تفصیل کشف‌هاى تصادفى ویژه‌اى را در علم شرح داده‌است. آنچه که در کتاب کشف‌های تصادفی در علم گفته شد بخشى از کل داستان بود و شاید هیچ وقت کل داستان بیان نشود. چه بسیار کشف‌هاى تصادفى که نه‌تنها اعلام نشده بلکه نتیجه آزمایش‌هاى دقیقا پیش‌بینى شده‌اى تلقى شده‌اند. بیشتر مخترعان، و یقینا همه شاخه‌هاى علم، از حوادث غیرمنتظره کمک گرفته‌اند. 

فهرست مطالب کتاب

به نام آن آشکارا و پنهان
1 علم و کشف تصادفى
فردریش وُهلر و ساخت اوره مصنوعى
3 الکساندر فلمینگ و کشف پنى‌سیلین
4 لوئیجى گالوانى و پاهاى الکتریکى قورباغه
5 رونتگن، بکرل و اشعه‌هاى مرموز
6 چارلز گودیر و داستان لاستیک
7 شونبین، نوبل، و مواد منفجره
8 توماس ادیسون و دستگاه سخنگو
9 آلویز سِنِفِلدر و لیتوگرافى
10 دونالد استاکى و سرامیک شیشه‌اى
11 وینسنت شیفر: باران‌ساز
12 دکتر پارکز و انجماد یاخته‌هاى زنده
13 و کشف‌هاى تصادفى بیشتر!