معرفی و دانلود کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی

معرفی کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی

فردریک کاپلستون در کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی به دوره‌ای از تاریخ فلسفه پرداخته که غالباً نادیده گرفته می‌شود. او در این کتاب به متفکران تأثیرگذار مسیحی، یهودی و اسلامی در دوره‌ی قرون وسطی نظر داشته و آثار و آرای این فیلسوفان را بررسی کرده است. قابل ذکر است که این اثرِ کاپلستون به‌نوعی تکرار مطالب جلدهای دوم و سوم کتاب «تاریخ فلسفه» است که البته مباحث دیگری بر آن افزوده شده است.

درباره‌ی کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی

کسانی که با فلسفه آشنایی دارند، محال است که نام کتاب تاریخ فلسفه‌ی کاپلستون را نشنیده باشند. این کتاب چندجلدی مانند یک دایرة‌المعارف وسیع، تمام تاریخ فلسفه را از زمان باستان تا عصر حاضر پوشش می‌دهد و به یکی از مهم‌ترین منابع دانشگاهی رشته‌ی فلسفه بدل گشته است. احتمالاً افرادی که نگاهی به آن کتاب انداخته باشند، متوجه می‌شوند که کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی (Medieval Philosophy: An Introduction) به‌نوعی تکرار جلدهای دوم و سوم کتاب «تاریخ فلسفه‌» است. پس هدف فردریک کاپلستون (Frederick Copleston) از چاپ چنین کتابی چه بوده است؟

در ابتدا لازم است به اهمیت فلسفه قرون وسطی اشاره کنیم. پیش از این مورخان فلسفه عقیده داشتند که بعد از ارسطو و تا زمان دکارت، هیچ فیلسوف دیگری نتوانست تأثیری آن‌چنانی بر فلسفه بگذارد و می‌توان دوران میان ارسطو تا دکارت را به‌کلی نادیده گرفت. اما حقیقت این است که فلسفه‌ی قرون وسطی از آن جهت اهمیت دارد که سیر فکری فیلسوفان مدرن و تحول نظریه‌های ارسطو را به‌خوبی مشخص می‌کند. فردریک کاپلستون اعتقاد دارد که مطالعه‌ی فلسفه‌ی قرون وسطی نه صرفاً برای آگاهی از تاریخ فلسفه، بلکه برای تمرین فلسفه‌ورزی لازم است.

کاپلستون در مقدمه‌ی یکی از چاپ‌های کتاب می‌گوید که کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه‌ قرون وسطی حاصل تجدید نظر او در کتاب «تاریخ فلسفه‌ی قرون وسطی» بوده است که پیش از این منتشر شده بود. فردریک کاپلستون در کتاب جدیدش مطالب بیشتری درباره‌ی اندیشه‌ی مسیحیان نقل کرده و هم‌چنین آرای فلاسفه‌ی اسلامی و یهودی را نیز در کتاب خود آورده است. به طور کلی، در کتاب پیش رو برخی از مهم‌ترین خطوط فکری فلسفه‌ی قرون وسطی به بحث گذاشته شده است.

کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی طیف وسیعی از تحولات فلسفی را دربرمی‌گیرد. یکی از مهم‌ترین مزایای کتاب این است که برخلاف بسیاری از آثار مشابه، فقط بر سنت فلسفی غرب تمرکز نکرده است. کاپلستون به فلسفه‌ی اسلامی و یهودی و تأثیر آن بر فلسفه‌ی غرب، توجهی ویژه دارد. بخشی از کتاب به شخصیت‌هایی مانند الکندی، فارابی، ابن‌ سینا، ابن رشد و... اختصاص دارد. به‌طور مشخص، یک فصل از کتاب درباره‌ی ابن‌ رشد و کسانی است که در فلسفه از او تأثیر پذیرفته‌اند. متفکران یهودی مهمی نیز که فردریک کاپلستون به آن‌ها پرداخته است عبارتند از: اسحاق بن سلیمان اسرائیلی، سلیمان بن گبیرول، ابراهیم بن داود و موسی بن میمون. مخصوصاً موسی بن میمون که با کتاب «دلالة الحائرین»، سعی کرد فلسفه را با دین آشتی بدهد.

بخش دیگری از کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی در رابطه با تأثیر ارسطو بر فلسفه است. توماس آکویناس یکی از کسانی است که با ارسطو مرتبط است. فردریک کاپلستون در کتاب خودش به آرای فیلسوفان دیگری چون کوزایی‌، ویلیام آکمی و دانز اسکوتوس نیز پرداخته است.

کاپلستون معتقد است که دشواری‌های بزرگی در راه مطالعه‌ی فلسفه‌ی قرون وسطی وجود دارد. اولین مشکل این است که در قرون وسطی، پیوندی استوار میان الهیات و فلسفه برقرار بود. دومین دشواری نیز استفاده‌ی فیلسوفان آن دوران از اصطلاحات نامأنوس است. به‌هرروی، کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی تلاشی است برای رفع موانعی که سر راه پژوهشگران حوزه‌ی فلسفه‌ی قرون وسطی قرار دارد.

مسعود علیا که آثار فلسفی بسیاری را ترجمه کرده است، اقدام به برگرداندن این کتاب فردریک کاپلستون به فارسی نموده. انتشارات ققنوس عهده‌دار انتشار کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی شده است.

کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به تاریخ فلسفه از خواندن کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی لذت خواهند برد.

در بخشی از کتاب دیباچه‌ای بر فلسفه قرون وسطی می‌خوانیم

دو فیلسوف اسلامى قرون وسطى که بیش از دیگران مشهورند عبارتند از ابن سینا، که به دسته [ فیلسوفان اسلامى] شرقى تعلق دارد، و ابن رشد، که به دسته [ فیلسوفان اسلامى] غربى متعلق است. ابن سینا (9801037)، فیلسوف ایرانى، نظامى پدید آورد که تلفیقى از مکتب ارسطو و مقدارى از عناصر مکتب نوافلاطونى بود. همان‌طور که ارسطو گفته است، مابعدالطبیعه علم وجود است. ولى وجود به دو قسم یا بخشِ اصلى تقسیم مى‌شود. یکى از این اقسام «ممکن‌الوجود» است. ولى، این عبارت دو معنا دارد. ممکن است صرفاً به معناى وجود ممکن باشد، به معناى چیزى که هنوز وجود پیدا نکرده است، یا ممکن است به معناى چیزى به واقع موجود باشد که وجودش را از علتى خارج از خود دارد. پس، به طور کلى، «ممکن‌الوجود» به معناى چیزى است که قائم به ذات نیست، بلکه وجودش به علتى خارج از خودش وابسته است. ممکن‌الوجود در برابر «واجب‌الوجود» قرار مى‌گیرد، یعنى در برابر آنچه به ذات خودش وجود دارد؛ به تعبیر دیگر، موجودى که قائم به ذات است. چیزهاى متناهى که عالم را تشکیل مى‌دهند جملگى ممکن‌الوجودند. و به علل بیرون از خویش وابسته‌اند؛ و کل رشته موجودات ممکن‌الوجود مستلزم واجب‌الوجودى است که علت نخستین آن‌ها باشد، و آن وجودِ واجبْ خداوند است که در او ماهیت و وجود یکى است [ یا ماهیت او همان وجود اوست]. ویلیام اوورنْىْ (وفات: 1249) این تمایز میان ماهیت و وجود در مخلوقات، به همراه [ قول به] یکى بودن آن‌ها در خداوند، را اختیار کرد؛ و تمایز یاد شده به صورت وجهى مهم از فلسفه توماس قدیس درآمد. ابن سینا از قول به این که خداوند علت موجودات ممکن‌الوجود است نمى‌خواست که تلویحاً این معنا را برساند که خداوند به اختیار خلق مى‌کند؛ بر عکس، خلقت امرى ضرورى است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
1: سرچشمه‌ها و کیفیت فلسفه قرون وسطى
2: قرون وسطاى متقدم (1): مسئله کلیات
3: قرون وسطاى متقدم (2): رشد فلسفه مدرسى
4: فلسفه اسلامى و یهودى: ترجمه‌ها
5: دانشگاه‌ها: فلاسفه فرانسیسى
6: توماس آکویناسِ قدیس
7: ابن رشدى‌ها
8: دانز اسکوتوس
9: قرن چهاردهم (1): ویلیام آکمى
10: قرن چهاردهم (2): نهضت آکمیستى
11: عرفان نظرى: نیکولاس کوزایى
12: فلسفه سیاسى
منابع پیشنهادى براى مطالعه بیش‌تر
نمایه