دانلود کتاب استبداد الهی (سرگذشت ساونارولا)

کتاب استبداد الهی (سرگذشت ساونارولا) اثر ضیاءالدین ضیائی به ظاهر، زندگی‌نامه‌ی یه کشیش ایتالیایی به‌نام ساونارولا است اما در باطن به شرایط اجتماعی و سیاسی حکومت دینی در جوامع می‌پردازد و سود و مضرات آن را بیان می‌کند که این، خود، در جامعه‌ی امروز ما بحث روز بوده و در موردش حرف و حدیث بسیار است.

در ادبیات غرب، از ساونارولا به عنوان یک اسطوره نام برده شده و هرچند زهد و پاکدامنی تقدس خشک و افراطی و دینداری انعطاف‌ناپذیر وی باعث بروز عقاید ضد و نقیضی درباره او شده، برخی از نویسندگان و محققات غربی بر این باورند که او فصل نوین و نسبتا لیبرالی در باب دین گشود و راه را برای پیدایش حرکت رفرماسیون و نوگرایی در اوار بعد هموار ساخت که نتیجه آن جدایی دین از دولت بود. نویسنده در کتاب استبداد الهی (سرگذشت ساونارولا) درباره این شخصیت اسطوره‌ای تحقیق کرده است.

نام رنسانس با نام ایتالیا عجین شده است. انسان هر بار که به یاد ایتالیا می‌افتد، فوراً به بناهای برونلسکی و برامانته، به ویلاهای پالادیو و کندوتیری، به لباس‌های پر زرق و برق، به جشن‌های رویایی و تئاترهای مجلل فکر می‌کند و متوجه می‌شود که توسعه و ترویج ادبیات و علوم در غرب نیز عمدتاً از این کشور نشئت گرفته است. ولی تصویری که در اواخر قرن پانزدهم در فلورانس ظاهر شد کاملاً چیز دیگری بود:

«چهره‌ی این شهر آرام و گوارا و آباد برای زندگی، یکباره تغییر کرد. زنان جواهرات گرانبهای خود را کنار گذاشتند، لباس‌های ساده پوشیدند و اطاعت از دین را پیش گرفتند و مردان جوان لذت‌جویی را ترک کردند و یکباره قناعت‌پیشه و مذهبی شدند. بر خلاف اکثر دگرگونی‌ها و تغییرات بنیادی، دشمنان سرسخت یکدیگر را در آغوش کشیدند، بانکداران و تجار، پول‌های بناحق کسب کرده را داوطلبانه پس دادند، جشن‌ها و مراسم کارناوالِ بازی برچیده شدند و تصنیف‌های مستهجن و غیر‌اخلاقی که در جشن‌ها و کارناوال‌ها خوانده می‌شدند جای خود را به سرودهای مذهبی واگذار کردند.»

خلاصه این‌که به قول عبید زاکانی «یکباره همه شدند زاهد و مسلمانا!!» ولی باید بررسی کرد که آیا این تغییر و تحول از ترس مقامات دولتی و کلیسایی آن دوره بود یا داوطلبانه صورت گرفت؟

تعداد زیادی از اهالی شهر فلورانس برای مدتی دچار نشئه‌ی مذهبی شدند. آن‌ها نمی‌دانستند که قرائت صحیح مذهبی چیست! حتی نمی‌دانستند که چرا به کلیسا می‌روند و رفتن آن‌ها چه مزیت روحی و روانی دارد! آن‌ها می‌رفتند چون کشیش‌ها آن را می‌خواستند. مثل زمان هر تحول عمیق و رخداد انقلابی، موج بلند مردم را از جا کنده بود. آن‌ها می‌رفتند بدون این‌که بدانند به کجا می‌روند و عاقبت این رفتن‌ها چیست! حتی آن‌ها نمی‌دانستند که آیا همراهی با موج مذهبی، آن‌ها را به بهشت خداوند رهنون خواهد کرد یا یک عمر در آرزوی بازگشت به دوران ازدست‌رفته به سرخواهند برد.

دکتر ضیاءالدین ضیایی (نویسنده‌ی کتاب) می‌گوید:
"امروزها که مقوله‌ی دین، دینداری، دین‌ستیزی، قرائت صحیح از دین و امثالهم باب روز شده و هرکس به ظنّ خود اجازه‌ی اظهار نظر درباره‌ی این وادی بی‌نهایت را بخود می‌دهد و در روزگاری که هرگونه سؤال ساده (تا چه رسد به انتقاد سازنده) درباره‌ی برخی از احکام و دستورات دینی و بعضی از روحانیون نوعی دین‌ستیزی تلقی می‌شود و عامل آن مرتد شناخته می‌شود واقعاً فرقی هم ندارد که کدام دین باشد برایم جالب بود درباره‌ی این چهره‌ی (‌به اصطلاح) روحانی و تاریخی تحقیق کنم."

در بخشی از کتاب استبداد الهی (سرگذشت ساونارولا) می‌خوانیم:

آنچه ساونارولا مصمّمانه با آن مبارزه کرد، فرهنگ قرون وسطایی، یعنی داشتن احساس رابطه با جسم خود بود که اروپای عصر جدید هم آن را بربریت و کاری شیطانی و ملحدانه تلقی می‌کرد. در آن دوره پوریتان‌ها به از بین بردن دیوار جدایی بین انزواگران و جسم‌ و جان‌ پرستان اهتمام می‌ورزیدند. در قرون وسطی رابطه داشتن با جسم، یک رابطه مستقیم و از بسیاری جهات سهل و ساده بود. حتی ارضاء جنسی برای سلامتی انسان را مفید می‌دانستند. تقریباً در سراسر شهر فاحشه‌خانه وجود داشت که بعضی از کشیش‌ها هم از مشتریان آن‌ها بودند.