معرفی و دانلود کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای

معرفی کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای

کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای همه‌چیز را درباره‌ی ورزش و پهلوانی در ایران باستان بررسی می‌کند و به ریشه‌های شکل‌گیری ورزش زورخانه‌ای و آدابِ آن می‌پردازد. خسرو آقایاری تمام وجوهِ ورزشِ پهلوانی را از جنبه‌ها‌ی فرهنگی و تاریخی بررسی و ارتباط آن را با کشتی و عیاری موشکافی می‌کند.

درباره‌ی کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای

ورزش نه‌تنها به سلامت روح و بدن کمک می‌کند و مانع از ابتلا به افسردگی در این عصر آکنده از ملالِ مدرن می‌شود، بلکه به‌عنوان عاملی فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی در نظر گرفته می‌شود. ازاین‌روست که ترویج ورزش و برنامه‌های توسعه‌ی ورزشی در سیاستِ مسئولان و دولت‌مردان، جایگاه ویژه‌ای دارد. جایگاه سیاسی و اقتصادی ورزش در دنیای امروز به‌قدری پررنگ شده که وجه سرگرمیِ آن تقریباً به دست فراموشی سپرده شده است. کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای نوشته‌ی خسرو آقایاری، یکی از ورزش‌های کهن و باستانی ایران‌زمین را موشکافی می‌کند و تاریخچه‌ای مختصر از آن ارائه می‌دهد.

پهلوانی مفهومی متصل به فرهنگ و تمدن ایران دارد که از دیرباز تاکنون به توانایی جسم و روان، توأمان نظر داشته است. می‌توان گفت ورزش در فرهنگ باستان، به‌مثابه‌ی عبادت و ریاضت در نظر گرفته می‌شده و اخلاقِ فردِ ورزش‌کار اهمیت به‌سزایی داشته. چنانکه کشورمان پهلوانانی نظیر تختی و پوریای ولی تربیت کرده است. خسرو آقایاری در کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای، سنت پهلوانی در ایران را موشکافی و نهاد زورخانه را ریشه‌یابی می‌کند. او به زورخانه از منظر معماری و فرهنگی می‌پردازد و ابزار و ادوات و ارکان ورزش پهلوانی را به بحث می‌گذارد.

یکی از ارکان اصلی ورزشِ زورخانه‌ای، موسیقی ضرب و آواز مرشد است. زنگ زورخانه نیز کاربردی چندگانه دارد؛ مرشدان از آن برای تنوع بخشیدن به ریتم موسیقی و همچنین برای اطلاع زمان تغییر حرکات ورزشی به ورزش‌کاران استفاده می‌کنند. ازآنجاکه بنیاد این ورزش بر کسب آمادگی جسمانی و حضور در میدان جنگ، آموختن سپاهیگری، جنگ‌های تدافعی، تهاجمی و تن‌به‌تن استوار است، حرکات و ابزارهای این ورزش نیز تداعی‌کننده‌ی جنگ هستند. بنابراین ابزارهای مورداستفاده در این ورزش باستانی براساس جنگ‌افزارها طراحی شده‌اند. یکی از این ابزارها «میل» نام دارد که ابزاری است از جنس چوب و به شکل استوانه‌ای. قد و وزن میل متغیر است، اما میانگین حدود هفت تا پانزده کیلوگرم وزن دارد.

یکی دیگر از مواردی که کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای به آن اشاره می‌کند، نحوه‌ی پوششِ ورزش پهلوانی است. همه‌ی ورزش‌ها برای انجام تمرینات و مسابقات خود، لباسی مخصوص دارند، اما ورزش زورخانه‌ای بدون لباس و تنها با لُنگی بر کمر انجام می‌شود. برهنه شدن در زورخانه و لنگ بر میان بستن را تعبیر به احرام می‌کنند؛ چراکه گویی در این حالت، ورزش‌کار دست از دنیا شسته و به مظاهر دنیا بی‌اعتناست.

به‌طورکلی باید گفت خسرو آقایاری در کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای، هرآنچه را که لازم است مخاطب درباره‌ی این ورزش باستانیِ ایرانی بداند، بیان می‌کند و به مفاهیمِ مربوطه مثل عیاری و کُشتی نیز گریز می‌زند.

این کتاب توسط انتشارات نیستان به چاپ رسیده است.

کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به علاقه‌مندان به ورزشِ پهلوانی و دوست‌داران آشنایی با سنت‌های کهن ایرانی پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب آیین پهلوانی و سنت‌های زورخانه‌ای می‌خوانیم

در ایران از دیرباز و از نخستین روزهایی که در این سرزمین حکومتی متمرکز و نیرومند، اداره‌ی امور را به دست گرفت سپاهی منظم و قدرتمند ایجاد شد، همواره سپهبدان و فرماندهان سپاه از بین پهلوانان کارآزموده و میدان‌دیده که در کار رزم و کشتی پهلوانی سرآمد اقران بودند، انتخاب می‌شدند. و تا همین ایام نه‌چندان دور و روزگاران نزدیک به ما پهلوانان نام‌آور و بزرگی بودند که در کار سپاهیگری و بسیج و اداره‌ی سپاه توانا و ورزیده بودند. از آن‌جمله پهلوان که‌نسال و نام‌آور قم، پهلوان میرزاعبدالحسین علیشاهی قپاندار را می‌توان یاد کرد که تا سن یک‌صدوده سالگی توانا و زورمند در زورخانه‌ها با جوانان ورزش می‌کرد و کشتی می‌گرفت و به شهادت تاریخ تا آخرین روزهای عمر از کسی شکست نخورد. دیگری پهلوان اکبر خراسانی که به کمک برادرانش و گروهی از بازاریان شهر مشهد سپاه بزرگی را که برای فتح هرات عازم افغانستان بود و در بازار مشهد، به آزار و اذیت مردم دست گشوده بود، هزیمت دادند و سرشکسته از شهر مشهد بیرون کردند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
شهریاران کیانی و سنت پهلوانی
ریشه‌های کهن و قدمت زورخانه
ساختمان زورخانه
گود مقدس
سَردَم
زنگ زورخانه
ابزار و ادوات و ارکان ورزش پهلوان
لخت شدن در زورخانه و آداب برهنگی
لباس ورزشی و نحوه‌ی حضور در گود
لنگ کسوت
سنت پرتاب کردن لنگ، یا لنگ انداختن
تعارف کردن لنگ
شلوار ورزش پهلوانی
ساختار ورزش زورخانه و ارکان آن
ارکان مدیریتی زورخانه و مدارج ورزشی
مناصب و مدارج ورزشی زورخانه
ادوات و آلات پهلوانی
صنعت تنکه‌دوزی
تفال با تنکه
کشتی و کشتی‌گیری
اصطلاحات و سنت‌های مربوط به کشتی
اجازه‌ی پهلوانی و پوشیدن تنبان نطعی
صورت نطعی پوشیدن پهلوان میرزا بیک کشتی‌گیر
فنون کشتی پهلوانی
کشتی‌های بومی و نواحی
عیاران و شطاران
عیاری و ریشه‌های تاریخی پیدایش آن
جوانمردان و اصول اخلاقی آنان
فتوت‌نامه‌ها
ادبیات پهلوانی
گل‌کشتی مفتون همدانی
جشن‌ها و سنت‌های زورخانه
آلبوم پهلوانی
فهرست منابع