معرفی و دانلود کتاب بودا

معرفی کتاب بودا

کتاب بودا نوشتۀ فولکر زوتز، بخشی از یک مجموعه بزرگ‌تر به نام بزرگان اندیشه و هنر است. این اثر شما را با تاریخچه، زندگی و آموزه‌های بودا آشنا می‌کند.

بودیسم یکی از کهن‌ترین ادیان با دیدگاه‌های جامع و متنوع است. این مذهب بیش از دو هزار سال قبل در شمال هندوستان پدید آمد و تأثیر عمیق و دامنه‌داری بر زندگی سرزمین مبدأ خود گذاشت. مدت‌ها پیش از آنکه در قرن سیزدهم از مرزهای هندوستان فراتر رود، در چین، ژاپن، جنوب شرقی آسیا و هندوچین، تبت و بعد‌ها در مغولستان هم پیروانی یافت؛ بر فرهنگ این کشورها تأثیر عمیقی گذاشت و تا امروز در کنار اهمیت خود در مقام فرقه‌ای مذهبی، خط مشی جدیدی را در فلسفه، ادبیات، هنر، سیاست و اقتصاد این کشورها به وجود آورده است. عقاید بودایی به گونه‌ای فزاینده بر اروپا و آمریکا نیز تأثیر گذاشته است.

جنبش بودایی بنیان‌گذاری تاریخی به نام «گوتمه سیدرته» دارد که خود را بودا «بیدار دل» «روشنی یافته» می‌نامید. او نه با نام خود «سیدرته» و یا نام خانوادگی‌اش «گوتمه» بلکه با همین نام، بودا (Buddha)، در مغرب زمین شهرت یافت.

زمان تولد گوتمه به‌ طور دقیق مشخص نیست. بر اساس زندگینامه‌های کهن، رخدادهای مهمِ زندگی او از لحاظ زمانی قابل تنظیم هستند اما منابع، تاریخ دقیقی برای آن‌ها مشخص نمی‌کند. گمان سنت بودایی و پژوهش‌ها این است که تاریخ تولد او بین سدۀ ششم تا نیمۀ سدۀ چهارم ق. م است. در ادبیات، این تاریخ تقریباً بین 560 و 480 ذکر شده اما بررسی‌های جدید باور دارند که سدۀ چهارم ق. م دقیق تر است. ابهامی که در مورد این تاریخ‌های دقیق وجود دارد، تأثیری بر آگاهی از زندگی و آموزه‌های بودا نمی‌گذارد، اما موجب طرح سؤالاتی در مورد پیوستگی و وابستگی وقایع تاریخی می‌شود، برای نمونه، احتمال وجود هرگونه وجه مشترک بین بودیسم اولیه و اندیشه‌های یونانی.

بر اساس تقسیم‌بندی غربی، آموزه‌های گوتمه بخش‌های گوناگونی دارد: چهار حقیقت شریف و اصل پیدایش مشروط (علیتی) به معنای تفسیری از وجود و بازپیدایی و راه‌های هشت‌گانه هم‌چون وسیله‌ای برای دستیابی به رستگاری. او مشاوری خردمند و پایه‌گزار یک مکتب اخلاقی ویژه بود و به همین سبب بیاناتش بر جامعه اثر بیشتری می‌گذاشت. اگرچه فلسفه، مذهب و جامعه مفاهیمی هستند که در دورۀ گوتمه تعریف مشخصی نداشتند اما بر اساس برداشت‌های امروزی سه بخش بعدی آموزه‌های او از این دیدگاه مورد بررسی قرار می‌گیرند.

هدف گوتمه ایجاد نظامی فلسفی برای تفسیر جهان نبود. تلاش برای رها شدن از تولد و مرگ، شخص او را دگرگون کرده بود. شنوندۀ گفته‌های او یا شرامنه‌هایی بودند با هدفی مشترک و یا اشخاصی که سؤالاتی در مورد واقعیت هستی و یا زندگی پس از مرگ داشتند. به همین جهت توضیح در مورد اعمالی که هر کدام به نوعی موجب رهایی از چرخه تولد و مرگ می‌شوند و یا زادمان دوبارۀ بهتر و یا زندگی سعادتمندانه‌ای را ممکن می‌سازند، در کانون گفته‌های گوتمه قرار داشتند. رهایی از خودخواهی، حرص و آز، نفرت و نادانی موضوع اصلی صحبت‌های او در همۀ زمینه‌ها بود. همچنان که اقیانوس پهناور آکنده از طعم شور نمک است، این آموزه هم سرشار از طعم خوش رستگاری و رهایی بود.

گوتمه آگاهانه از شرامنه‌ها و برهمنانی که در مورد آغاز و پایان دنیا و محدود و نامحدود بودن آن، سرآغاز انسان و حیات پس از مرگ، تئوری‌های نظری ارائه می‌کردند، دوری می‌کرد. او آن‌ها را با نابینایانی مقایسه می‌کرد که هر کدام قسمتی از بدن یک فیل را لمس کردند تا شکل واقعی آن را حدس بزنند. یکی از آن‌ها بر اساس شکل دم، دیگری بر اساس شکل پا و آن یک بر اساس شکل گوش حیوان در مورد آن اظهار نظر کردند.

در بخشی از کتاب بودا می‌خوانیم:

همۀ تفسیرهایی که از نیروانا شده است متفق‌القول بر این باورند که نیروانا پایان حرص و آز، کینه و نفرت، و نادانی و خودپسندی است. این مفاهیم نمایانگر جنبه‌های گوناگونِ خودپسندی و خودمحوری هستند. حرص و آز به معنای خواهندگی به مفهوم واقعی است. شخص مایل است که مالک همۀ چیزها و همۀ انسان‌ها باشد و برای خود آرزومند شرایط و اوضاع دلپذیر و دلنشین است. چنانچه به خواستۀ دلش برسد، به آن چنگ می‌اندازد و در نگهداری آن می‌کوشد. نفرت برعکس این حالت است. انسان موقعیت‌ها و چیزهایی را که مورد پسندش نیستند، رها می‌کند و از پذیرش آن‌ها سرباز می‌زند.

اما از رویارویی با مرگ و یا برخی برخوردهای ناخواسته گریزی نیست. حتی آنچه را هم که انسان آرزو کرده و به‌ دست آورده است، محکوم به فنا هستند. بنابراین تا زمانی که آز و نفرت وجود داشته باشند، زندگی توأم با رنج خواهد بود.

در این روندِ جذب و دفعِ خواسته‌ها و ناخواسته‌ها، خودپسندی به وجود می‌آید یعنی تصورِ باطلِ برتر بودنِ خود از سایر چیزها. انسان خود را معلول چیزی نمی‌داند، بلکه باور دارد که او موجودی است خودمختار و سوایِ از همۀ دنیا، که همین امر، خواستِ او را برای داشتن بعضی چیزها و امتناع او را از داشتن برخی چیزهای دیگر توجیه می‌کند.

آز، نفرت و خودپسندی دهرمه‌هایی هستند که علت و معلول یکدیگرند‌: آز و نفرت زاییدۀ خودپسندی هستند که آن‌ها نیز به نوبۀ خود، موجب پابرجا ماندنِ خودپسندی می‌شوند.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت ناشر
مقدمه دبیر مجموعه
این‌گونه شنیده‌ام
ظهور و افول
شرامنه گوتمه
روشن شدگی
آموزگار خدایان و انسان‌ها
فلسفۀ بودا
راه رستگاری
موضوعات اجتماعی
مرگ بودا
گوتمه که بود
پی نوشت
درباره نویسنده
بررسی اجمالی گسترش آیین بودا
بودا از نگاه دیگران