معرفی و دانلود کتاب در آغاز رنج بود: خوانش برادران کارامازوف

معرفی کتاب در آغاز رنج بود: خوانش برادران کارامازوف

امیر نصری با نگارش کتاب در آغاز رنج بود، درون‌مایه و ساختار یکی از آثار به‌یادماندنی داستایوفسکی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. همچنین از این طریق، می‌کوشد جهان‌بینی و دیدگاه این نویسنده‌ی روس را نسبت به دو نیمه‌ی روشن و تاریک زندگی شرح بدهد. عنصر رنج و حضور دیرپای آن در رمان برادران کارامازوف، موضوع محوری این کتاب حوزه‌ی نقد هنری برشمرده می‌شود.

درباره‌ی کتاب در آغاز رنج بود

رمان «برادران کارامازوف» آخرین اثر داستایوفسکی و یکی از درخشان‌ترین آثار ادبیات روسیه محسوب می‌شود. این داستان که چهار ماه پیش از درگذشت نویسنده‌اش منتشر شده، جلوه‌هایی از جهان‌بینی داستایوفسکی را در سال‌های پایانی زندگی‌اش نشان می‌دهد. ماجرای آن در مورد ملّاک بدنامی است به نام «فئودور پاولوویچ» که در روسیه سکونت دارد. همسرش را از دست داده و سه پسر دارد که هر کدام راه متفاوتی را برای گذران زندگی انتخاب کرده‌اند. بعدها دو تا از پسران فئودور دلبسته‌ی دختری با نام «گروشنکا» می‌شوند و رفته‌رفته خانواده را با بحرانی جدی مواجه می‌کنند! داستایوفسکی در این رمان جنایی، کوشیده تا به لایه‌های روانی و ذهنی شخصیت‌ها نفوذ کند. از سوی دیگر، دیدگاه خود را نیز نسبت به پیچیدگی‌های زندگی، در لابه‌لای جملات این داستان مطرح کرده‌. خواندن این رمان به‌خودی‌خود لذت‌بخش خواهد بود اما اگر قصد داشته باشید زوایای گوناگون آن را مورد نقد و بررسی قرار بدهید، مطالعه‌ی کتاب در آغاز رنج بود را به شما پیشنهاد می‌کنیم. امیر نصری تلاش کرده تا ردپای «رنج» را در این شاهکار ادبیات کلاسیک به مخاطبان خود نشان بدهد.

بیراه نیست اگر ادعا کنیم داستایوفسکی در کتاب برادران کارامازوف، بیش از سایر آثارش، میل انسان به زندگی کردن را نشان داده است. همان کششی که یا ریشه در غرایز آدمی دارد یا به امور معنوی برمی‌گردد اما در هر صورت تلاش انسان برای بقا و زندگی کردن را توجیه می‌کند. نگرش این داستان‌نویس نسبت به پدیده‌ی رنج هم قابل‌توجه است. به اعتقاد او رنج کشیدن یکی از قوانین هستی محسوب می‌شود و انسان تنها از مسیر رنج بردن است که می‌تواند به رستگاری و خوشبختی حقیقی برسد. مطابق با همین طرز نگرش نویسنده، رمان برادران کارامازوف هم آمیزه‌ای است از رنج، مرگ، درد، بیماری و... اما نمی‌توان گفت هیچ روزنه‌ای از امید در آن دیده نمی‌شود. از این جهت، جمله‌ی پایانی یکی از شخصیت‌های کتاب در مورد تبدیل کردن زمین به بهشت، درخور توجه است. شاید بتوان همین جمله را جوهره‌ی باورهای داستایوفسکی در واپسین سال‌های زندگی‌اش دانست.

پیش‌تر به جنبه‌ی روان‌شناختی رمان برادران کارامازوف اشاره کردیم، بااین‌حال، نمی‌توان جنبه‌های فلسفی آن را نادیده انگاشت. هنگامی که مکالمات شخصیت‌های اصلی کتاب را می‌خوانید، به‌خوبی پی به رگه‌های فلسفی این اثر نیز خواهید برد.

امیر نصری طی بخش‌های پنج‌گانه‌ی کتاب در آغاز رنج بود، علاوه‌بر این‌که موضوعات محوری این داستان را معرفی می‌کند، ساختار روایی آن را نیز به بحث می‌گذارد. از سوی دیگر یادآور می‌شود برادران کارامازوف از نظر مضمون و فرم با سایر آثار معاصر خود نیز تفاوت‌های مهمی داشته است. داستایوفسکی در تلاش بوده هم زندگی را به معنای واقعی کلمه در داستانش نشان بدهد و هم رنج‌های ناگسستنی آن را به نمایش بگذارد. همچنین سعی کرده مسائلی را در این رمان خود مطرح کند که در واقع، جزء پدیده‌های پایان‌ناپذیر هستی به شمار می‌روند. همین موضوع، به اثر او نوعی ماهیت ادبی-فلسفی بخشیده. هر کدام از شخصیت‌های کتاب برادران کارامازوف نمایانگر نگرش خاصی نسبت به زندگی هستند. امیر نصری سعی داشته تا نگاه خاص هر یک از این شخصیت‌ها را نیز برای مخاطبان خود شرح دهد.

اگر پیش از این، آثار داستایوفسکی، به‌خصوص برادران کارامازوف را مطالعه کرده‌اید و می‌خواهید نگرش تازه‌ای نسبت به لایه‌های درونی و عمق معنایی آن پیدا کنید، همچنین در صورتی که قصد دارید با یک نقد ادبی خواندنی در مورد یکی از برترین رمان‌های قرن نوزدهم مواجه شوید، کتاب در آغاز رنج بود را به شما پیشنهاد می‌کنیم. نشر چشمه اثر حاضر را به مرحله‌ی انتشار رسانده و در اختیار دوستداران آثار ادبی قرار داده است.

کتاب در آغاز رنج بود برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان ادبیات قرن نوزدهم روسیه، طرفداران آثار فئودور داستایوفسکی و مخاطبان کتاب‌های نقد و بررسی ادبی حتماً مطالعه‌ی خواندن کتاب در آغاز رنج بود را در برنامه‌ی مطالعاتی خود قرار بدهند.

در بخشی از کتاب در آغاز رنج بود: خوانش برادران کارامازوف می‌خوانیم

نیچه در طول عمرش به‌ویژه تحت‌تأثیر سه کتاب قرار گرفت: در بیست‌ویک‌سالگی پس از مطالعه‌ی جهان به منزله‌ی اراده و تصور تحت‌تأثیر فلسفه‌ی شوپنهاور قرار گرفت. در سی‌وپنج‌سالگی سرخ و سیاه استاندال تأثیر عمیقی بر او گذاشت و در نهایت در چهل و سه‌سالگی یادداشت‌های زیرزمینی داستایفسکی را کشف کرد. این سه کتاب تقریباً با سه دوره‌ی اندیشه‌ی نیچه تناظر دارد: نیچه‌ی اول، آن‌چنان که از زایش تراژدی برمی‌آید، تحت‌تأثیر شوپنهاور و واگنر به دنبال احیای فرهنگی بود. نیچه‌ی دوم از احیای فرهنگی ناامید بود و به ستایش افرادی می‌پرداخت که در تقابل با فرم‌های فرهنگی غالب بودند. و در نهایت نیچه‌ی سوم به دنبال استحاله‌ای آخرالزمانی بود که هدفش غلبه بر نیهیلیسم و قرار دادن انسان در مقام ابرانسان بود. نیچه‌ی سوم در مسائل مختلفی نظیر مرگ خدا، نیهیلیسم و امکان ابرانسان با شخصیت‌های داستایفسکی در گفت‌وگو بود.

مسئله‌ی اصلی نیچه تفسیر شخصیت‌های داستایفسکی بود. او پیش‌گویی بسیاری از ایده‌های خود را نزد آن‌ها می‌یافت. نیچه در نامه‌ی 23 فوریه‌ی 1887 به مقایسه‌ی میان داستایفسکی و استاندال می‌پردازد و او را روان‌شناس می‌داند. با توجه به این آشنایی و تأثیر شخصیت‌های داستایفسکی بر نیچه این پرسش‌ها مطرح است که نیچه کدام کتاب‌های داستایفسکی را خوانده بود و چگونه و براساس کدام دیدگاه‌هایش به تفسیر آن‌ها می‌پرداخت.

فهرست مطالب کتاب

پیش گفتار
بخش اول: برادران کارامازوف: خاستگاه ها… و موضوعات اساسی
نوشتار و مسئله ی فرم
شمایل روایی
گفت وگو، اعتراف و سکوت
بخش دوم:‌ دانه و پیازچه: چیزهای ناچیز
عیسی مسیح و مفتش اعظم
تذکره ی قدیسان: راهبان قدیس… و مجنونان مقدس
شیطان و شیطان نگاری
بخش سوم:‌ پدران و فرزندان
اندوه زنان و خاطره ی مادر
محاکمه ی دمیتری و نقد… دادگاه غربی
بخش چهارم:‌ زیبایی و نجات جهان
رئالیسم گروتسک و… مسئله ی بدن
در آغاز رنج بود: بخش پنجم
خوانایی جهان و معنای زندگی
دیدگاه اخلاقی و حکمت قلبی
نیهیلیسم به سبک پترزبورگی…: نیچه و داستایفسکی
چهره ی دیگری: خوانش لویناس… از برادران کارامازوف
پایان رمان و بازگشت… پسر ولخرج
منابع
نمایه