معرفی و دانلود کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو: تبارشناسی مدرنیته

معرفی کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو: تبارشناسی مدرنیته

برای شناخت دیدگاه فلسفی فوکو نسبت به هنرهای جهان غرب در عصر مدرنیته، کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو یکی از بهترین منابع در دسترس به شمار می‌رود. جوزف تنکی با دقتی وسواس‌گونه، پس از بررسی یادداشت‌های پراکنده، سخنرانی‌ها و آثار فوکو، تصویری منسجم از دیدگاه وی نسبت به ظهور هنر مدرنیسم و مبانی آن ارائه کرده. مصادیق این نوع از هنر و تناقضات فلسفه‌ی مدرنیته با فلسفه‌ی یونان باستان بخش‌هایی از مباحث این اثر فلسفی-هنری را به خود اختصاص داده‌اند.

درباره‌ی کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو

میشل فوکو از درخشان‌ترین چهره‌های علوم فلسفه، روان‌شناسی، تاریخ، جامعه‌شناسی و به‌طور کلی یکی از برجسته‌ترین متفکران علوم انسانی به شمار می‌رود. فوکو را می‌توان اندیشمندی سنت‌شکن دانست که همواره در پی طرح دیدگاه‌های جدید و براندازی تفکرات پوسیده‌‌ی قدیمی بوده. این متفکر قرن‌بیستمی در آثار و سخنرانی‌های خود، ایده‌هایی را برای نخستین بار مطرح کرده که همچنان با گذشت سال‌ها، برای صاحب‌نظران حوزه‌های مختلف علوم انسانی تازگی دارند. برای معرفی تفکرات فوکو و شناسایی بینش وی نسبت به موضوعات گوناگون حیات بشری، تاکنون چندین کتاب تحلیلی به نگارش درآمده‌اند که هر کدام بر شناخت یکی از وجوه آراء میشل فوکو متمرکز بوده‌اند. کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو (Foucault's Philosophy of Art) از موفق‌ترین آثار این‌چنینی محسوب می‌شود که با قلم جوزف تنکی (Joseph Tanke) به رشته‌ی تحریر درآمده و اطلاعات ارزشمندی را در مورد دیدگاه‌های فلسفی-هنری فوکو در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

توجه داشته باشید که گفته‌ها و نوشته‌های فوکو در مورد فلسفه‌ی غربی، غالباً به‌صورت سخنرانی‌هایی پراکنده، یادداشت‌های ذوقی و تأویلات شخصی او هستند که بیشتر جنبه‌ی تفننی داشته‌اند تا این‌که از شکل و فرمی علمی برخوردار باشند. بنابراین، گردآوری آن‌ها در قالب یک کتاب و تحلیل آن‌ها، هرگز کار آسانی نبوده است. با وجود تلاش‌های نویسنده‌ی این اثر در کاوش و بررسی آثار فلسفی فوکو و استخراج نظرات وی در زمینه‌ی هنر مدرن غربی، به منبعی جامع و منسجم دسترسی خواهید داشت که گوشه‌ای از جهان‌بینی میشل فوکو را برایتان روشن خواهد کرد.

کتاب پیش‌رو پنج فصل را شامل می‌شود. جوزف تنکی پس از شرح مفصل تبارشناسی مدرنیته و ارائه‌ی اطلاعات مقدماتی، مخاطب را برای ورود به مباحث اصلی کتاب آماده می‌کند. در فصل نخست کتاب، بارقه‌ها و نخستین نشانه‌های شکل‌گیری هنر مدرنیته نشان داده می‌شوند. خوانندگان با مطالعه‌ی این فصل به وجوه متمایزکننده‌ی عصر مدرنیته با دوران پیش از خود دست خواهند یافت و معیارهایی را برای شناخت هنر این دوران، از هنر سایر اعصار به دست خواهند آورد. فصل دوم کتاب به مفهوم گسست و فصل سوم نیز به نقاشی‌های ناتأییدگر دوران مدرنیته اشاره دارند. فصل چهارم در حقیقت مطالعات تطبیقی فوکو را در زمینه‌ی فلسفه‌ی مدرنیته و فلسفه‌ی دوران باستان شامل می‌شود. نویسنده در این قسمت از کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو، نشان می‌دهد که چه مغایرت‌هایی میان فلسفه‌ی عصر مدرن با اندیشه‌های افلاطون وجود داشته که فوکو در آثار خود بدان‌ها اشاره کرده. این فصل در واقع سیر تحول فلسفه را در گذر زمان برای مخاطبان ترسم می‌کند. کلبی‌مسلکان و میراث آن‌ها نیز موضوع اصلی فصل پنجم محسوب می‌شوند.

از آن‌جایی که فوکو بسیاری از نظریات فلسفی-هنری خود را به‌صورت تفکیک‌شده و در حقیقت برای تحلیل برخی از آثار هنری مطرح کرده، نویسنده ناگزیر بوده تا تصویر بعضی از مهم‌‌ترین آثار هنری مورد توجه وی را در لابه‌لای صفحات این کتاب به مخاطبان عرضه کند. وجود این تصاویر باعث می‌شود تا خواننده ایده‌ها و افکار فوکو را بهتر درک کرده و بتواند مشخصه‌های مدرنیسم را در چنین آثاری تشخیص بدهد. به‌طور کلی مطالعه‌ی این کتاب مصور برای تمامی متخصصان و مخاطبان عامی که قصد دارند به جزئیات اندیشه‌های فلسفی فوکو درباره‌ی هنر مدرنیسم، به‌ویژه هنر تجسمی این دوران پی ببرند، مفید خواهد بود. کتابی که پیش رو دارید به کوشش نشر چشمه و با برگردان روان مجید پروانه‌پور به چاپ رسیده؛ اثری که به‌عنوان بیست‌و‌هفتمین مجلد مجموعه‌ی کانون منتشر شده است.

درباره‌ی مجموعه کتاب‌های کانون

مجموعه‌ی «کانون» دربردارنده‌ی آثاری است که هر کدام پیرامون یکی از موضوعات هنر به نگارش درآمده‌اند؛ از هنرهای نمایشی تا نقاشی و حتی مفاهیم انتزاعی حوزه‌ی هنر! نکته‌ی جالب توجه در این سری کتاب‌ها، آمیختگی آن‌ها با شاخه‌های گوناگون علوم انسانی است. به‌طوری که در شمار قابل‌توجهی از کتاب‌های کانون شاهد پیوند گرایش‌های متنوع رشته‌های هنری با علوم انسانی هستیم.

کتاب‌های «درآمدی بر مطالعات سینمایی»، جلد دوازدهم، «تشابه‌ها و تناقض‌ها»، جلد هفدهم و «پرتره‌ها و اشخاص»، مجلد ششم این مجموعه به شمار می‌روند که به همت نشر چشمه راهی جهان کتاب شده‌اند.

نکوداشت‌های کتاب فلسفه‌‌ی هنر میشل فوکو

• کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو هم برای دانشجویانی که به دنبال دیدگاهی کلی و معتبر نسبت به اندیشه‌های فوکو هستند و هم برای پژوهشگرانی که علاقه‌مندند اطلاعات خود را در زمینه‌ی جایگاه آثار هنری در عصر مدرنیته افزایش بدهند، سودمند و خواندنی خواهد بود. از ویژگی‌های ممتاز این کتاب می‌توان به ساختار واضح آن، دیدگاه انتقادی نویسنده و بهره‌گیری از متن سخنرانی‌های فوکو اشاره کرد. (سنفورد لاکوف)

• جوزف تنکی در کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو، تحلیلی کاملاً روشنگرانه و منطقی از تبارشناسی مدرنیته‌‌ی فوکو عرضه کرده. این اثر خوانش‌های تازه‌ای از بسیاری از آثار فوکو، در زمینه‌ی هنرهای تجسمی و تاریخچه‌ی آن‌ها ارائه می‌کند. این کتاب برای مخاطبانی که به تاریخ هنر، فرهنگ بصری و فلسفه‌ی متأخر اروپایی علاقه دارند، آموزنده خواهد بود. (گری شاپیرو، نویسنده)

کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان رشته‌های فلسفه یا هنر، همچنین علاقه‌مندان حوزه‌ی میان‌رشته‌ای فلسفه‌ی هنر و موضوعات مورد بحث آن، بدون شک با مطالعه‌ی کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو نکته‌های مهمی را می‌آموزند. البته طرفداران آثار و آراء میشل فوکو نیز از مخاطبان خاص کتاب حاضر خواهند بود.

در بخشی از کتاب فلسفه‌ی هنر میشل فوکو: تبارشناسی مدرنیته می‌خوانیم

اشتغال ‌خاطر به آفرینشِ یک وجودِ درخشنده و زیبا اشتغال‌ خاطری بسیار قدیمی است و قلمرو آن نیز به‌هیچ‌رو در انحصار فلسفه نیست. فوکو توضیح می‌دهد که این موضوع را می‌توان به شکلی کم‌و‌بیش مبسوط در هومر و پیندار نیز یافت. دقیقه‌ی سقراطی اما نقطه‌ی عطف بسیار مهمی است، زیرا پروژه‌ی ساختنِ وجودِ زیبا را به حقیقت‌گویی پیوند می‌زند. این مرحله نقطه‌ای مهم در تاریخ سوبژکتیویته است و مکانی را نشان‌گذاری می‌کند که در آن پروژه‌ی زیباشناختی ایجادِ تحول در «خود» به درون سازوکارهای حقیقت و کذب وارد می‌شود. فوکو در شرحِ تعلق‌خاطر خود به این مداخله‌گری سقراطی چنین می‌گوید:

آن‌چه مایلم مجدداً ترسیمش کنم این است که چگونه حقیقت‌گویی، در آن وجهیّت اخلاقی‌ای که با سقراط و در سرآغاز فلسفه‌ی غرب پدید آمد، چگونه این حقیقت‌گویی با اصلِ وجود، به ‌عنوان کاری (اثری) که می‌بایست با تمامِ کمال‌های ممکنش شکل بگیرد، از در تقابل درآمد. چگونه مراقبت از «خود»، که بسیار پیش از سقراط، تحت فرمان اصلِ وجودِ به‌یاد‌ماندنی و خیره‌کننده بود… جای خود را به اصل حقیقت‌گویی نداد، بلکه مجدداً با این اصل، اصلی که براساس آن آدمی باید شجاعانه با خویشتنِ خویش مواجه شود، پی‌گیری شد، تغییر داده شد، اصلاح شد و دوباره شرح‌وبسط یافت؛ چگونه آرمانِ وجودِ زیبا و رسالتِ ارائه‌ی شرح‌حالی از خویشتن در این سازوکارِ حقیقت با یکدیگر درآمیختند. هنرِ وجود و سخن حقیقی؛ نسبتِ میان وجود زیبا و زندگی حقیقی، زیستن در حقیقت، زیستن برای حقیقت؛ این است گوشه‌ای از آن‌چه دوست می‌دارم برای ترسیم دوباره‌اش تلاش کنم.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه ‌ی مترجم
پیش‌ گفتار نویسنده بر ترجمه ‌ی فارسی
سپاس ‌گزاری
کوته ‌نوشت ‌ها
مقدمه: تبارشناسی مدرنیته
فصل یک: نشانه‌های برآمدن مدرنیته
فصل دو: گسست
فصل سه: نقاشی ناتأییدگر
فصل چهار: ضدیت با افلاطون‌ گرایی
فصل پنج: میراث کلبی ‌مسلکانه
یادداشت‌ ها
واژه ‌نامه ‌ی فارسی به انگلیسی و فرانسوی
واژه ‌نامه ‌ی انگلیسی و فرانسوی به فارسی
کتاب‌ شناسی
نمایه