معرفی و دانلود کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی: رویکردی رابطه‌ای

معرفی کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی: رویکردی رابطه‌ای

کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی با رویکرد روش‌شناسی تفسیری، ابعاد و وجوه مختلف تحقیقات میدانی و مصاحبه را واکاوی می‌کند. لی آن فوجی بر رابطه‌ی تعاملی میان مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده تأکید می‌ورزد و معتقد است بخش مهمی از داده‌های تحقیق از کنش‌های پیش‌آمده در فرایند مصاحبه به دست می‌آیند؛ لذا محقق نباید با پیش‌فرضی ثابت این روند را طی کند.

درباره‌ی کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی

در یک روز معمولی، اکثر ما با افراد دیگر، اعم‌از دوستان و همسایگان، همکاران و افراد خانواده صحبت می‌کنیم. با این حال، ایده‌ی انجام مصاحبه، اغلب محققان تازه‌کار را به سوی سردرگمی می‌کشاند. آن‌ها با انبوهی از سوالات مواجه می‌شوند: «چطور سوالاتی بپرسم؟»، «کجا مصاحبه را انجام دهم؟»، «با چه افرادی مصاحبه کنم؟» و... به این خاطر است که محققان و پژوهشگران اغلب تحقیقات کتابخانه‌ای را به تحقیقات میدانی ترجیح می‌دهند. کتب نظری نیز درخصوص شیوه‌ی مصاحبه، اطلاعات محدود و اندکی را ارائه می‌دهند. مطالعات کلاسیک بسیاری جنبه‌های فرایند مصاحبه را نادیده می‌گیرند و تصویری تخت از آن به نمایش می‌گذارد. آن‌ها بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های فردی و عوامل متغیر، نسخه‌ای یکسان ارائه می‌دهند. این‌دست کتاب‌ها مصاحبه را رابطه‌ای یک‌طرفه بین مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده در نظر می‌گیرند؛ گویی محقق باید تمام جنبه‌های مصاحبه را به‌تنهایی کشف کرده و اطلاعات مورد نیاز را از مصاحبه‌شونده استخراج کند. کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی (Interviewing in Social Science Research) رویکرد جدیدی را نسبت به مصاحبه به‌عنوان روشی کارکردی به دست می‌دهد.

لی آن فوجی (Lee Ann Fujii) آمادگی کامل پژوهشگر را قبل از انجام مصاحبه ضروری نمی‌داند. او در عوض تمایل به یادگیری در طول کل فرآیند تحقیق را طلب می‌کند. چیزی که فوجی آن را مصاحبه‌ی رابطه‌ای می‌نامد، طرفدار یک پروژه‌ی تحقیقاتی است که سرتاسر محل یادگیری و کسب تجربه است. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه خطاهای تفکرات اولیه که در طرح‌های پژوهشی اصلی گنجانده شده‌اند، توسط تجربیات میدانی، معرف‌ها و مصاحبه‌شوندگان آشکار می‌شوند. او اشتباهات را هدیه می‌خواند. بنابراین آنچه را که یک پژوهشگر نیاز دارد یک طرح کامل قبل از رفتن به میدان نمی‌داند، بلکه یک طرح باز را ضروری می‌شمرد که فرضیات اشتباه را آشکار می‌سازد.

در کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی، لی آن فوجی به صورتی کل‌نگر با مصاحبه برخورد می‌کند؛ او نه‌تنها سوالات و اهداف پروژه‌ی تحقیقاتی را بررسی می‌کند، بلکه به مواردی مثل مکان‌ها و زمان‌بندی مصاحبه، و هم‌چنین هنجارهای اجتماعی جامعه توجه نشان می‌دهد. از موارد دیگری که در این کتاب مطرح شده می‌توان به چگونگی تحلیل داده‌ها توسط پژوهشگری که دارای جهت‌گیری تفسیری است اشاره کرد. بسیاری از مثال‌های کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی از تجربه‌ی خود نویسنده در زمینه‌ تحقیقات و مصاحبات نشئت گرفته‌اند و موضوعات حساسی را مانند نسل‌کشی شامل می‌شوند.

انتشارات مازیار اقدام به چاپ و نشر این کتاب با ترجمه‌ی علی فیض‌اللهی کرده است.

نکوداشت‌های کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی

• لی آن فوجی تشریح می‌کند که چگونه محقق و مصاحبه‌شونده در تعامل با یکدیگر داده‌های جدیدی را تولید می‌کنند و چرا پژوهشگر باید افزون بر حقایق علمی، بر منطق زیربنایی داده‌ها تکیه کند. (الیزابت جین وود)
• کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی یک منبع اطلاعاتی غنی درباره‌ی یکی از روش‌های مهم تحقیقاتی است. لی آن فوجی رویکرد رابطه‌ای را با مثال‌های ملموس پیوند می‌زند تا توصیه‌هایش را عملی و کاربردی کند. (رزالیند ادواردز)
• لی آن فوجی پویایی روابط قدرت را میان مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده به‌خوبی توضیح می‌دهد. فوجی استدلال می‌کند که توانایی مصاحبه‌گر برای تجزیه و تحلیل صحیح داده‌ها، با تمرکز او بر کنش‌های متقابلی میسر می‌شود که در طول مکالمه شکل گرفته‌اند. (آلفورد آ. یانگ)

کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی به دانشجویان و محققان با هر تخصصی، توصیه‌های عملی مؤثری پیشنهاد می‌کند.

در بخشی از کتاب مصاحبه در پژوهش علوم اجتماعی: رویکردی رابطه‌ای می‌خوانیم

بخشی از چالش تجزیه و تحلیل اینکه چگونه موقعیت هم محقق و هم تحقیق را شکل می‌دهد این است که برخی از محققان ممکن است مواجهه‌ی ناخوشایندی با موضوعات خاصی داشته باشند. ابوت در زمینه‌ی بسیار متفاوتی نسبت به پورتلی، در مورد دشواری خود در مواجهه با موقعیت بالایی که در سایت تحقیقاتی خود در کنیا از آن برخوردار بود، منعکس کرده است.

به‌عنوان چه به‌خوبی از آن‌ها آگاهم. تفاوت‌های آشکار در ثروت و تحصیلات بین من و اکثر کسانی که تحقیقاتم را در میان آن‌ها انجام دادم در آن زمان ناشناخته نمانده بود. بااین‌حال، سعی کردم آن‌ها را نادیده بگیرم، زیرا آن‌ها من را ناراحت می‌کردند.

مسئله‌ی عدم درک منزلت بالایی که از آن برخوردار بود این بود که باعث شد ابوت نتواند درک کند که چرا یک زن مسن در اجتماع تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا او را از انجام تحقیقات برنامه‌ریزی‌شده بازدارد. از آنجایی که او قادر به تشخیص وضعیت خود در بافت محلی نبود، تنها پاسخ او به اقدامات این زن در آن زمان، ناباوری آمیخته با خشم و پرخاشگری خودپسندانه بود. اگر او «جایگاه» خود را در مناقشه می‌شناخت، ممکن بود که اقدامات زن را همان‌گونه که بوده‌اند درک ‌می‌کرد. پاسخی قابل پیش‌بینی و نه «روان‌رنجورانه» (psychopathic) به رقیبی که اقتدار و نفوذ خود زن را در اجتماع تهدید می‌کرد. مهم‌تر از آن، ابوت ممکن است راهی برای آشتی با زن مسن پیدا کرده باشد. در نهایت او توانست با زنان دیگری در اجتماع مصاحبه کند، اما نتوانست رابطه‌ی خود را با این زن خاص ترمیم کند و هرگز نتوانست با او مصاحبه کند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
پیش گفتار
1: مصاحبه ی رابطه ای چیست؟
شالوده‌های روش‌شناختی
عناصر عملی
گوش دادن فعال
دستیابی به واژه‌نامه‌های جدید
یادگیری از طریق گام‌های اشتباه
رفتار باوقار و احترام به افراد
مقایسه با سایر رویکردها
پروژه‌های مناسب
2: ایجاد روابط کاری
محدودیت‌های برقراری ارتباط
وعده و دام‌های وضعیتی
قدرت و امتیاز ساختاری
ویژگی‌های فردی و پیشینه
نقاط مزیت اجتماعی و نظری
خودی‌ها در مقابل غیرخودی‌ها
نخبگان در مقابل غیرنخبگان
اهمیت توجه کردن و احترام گذاشتن
به حداقل رساندن آسیب از طریق حفاظت‌های معنادار
آگاه شدن از هنجارها و سلسله‌مراتب محلی
احترام به دانش و مرزبندی‌های مشارکت‌کنندگان
یاد گرفتن از روابطی که کار نمی‌کنند
کار با دستیاران پژوهشی و مترجمان
3: انتخاب، یافتن، و نزدیک شدن به مصاحبه شوندگان
انتخاب به جای نمونه‌گیری
کار کردن از طریق معرف‌ها
روش قیفی و سایر راهبردهای دسترسی
مدیریت خطرات و مخاطرات
برخورد با اشتباهات به‌عنوان هدیه
یادگیری از مصاحبه‌هایی که صورت نمی‌گیرند
4: راهبردهای انجام مصاحبه
مکان‌ها و زمان‌بندی مصاحبه
احوال‌پرسی، معرفی و مجوزها
گوش دادن با یا بدون ضبط
سوالات و آمادگی‌ها
روش‌های شروع یک مصاحبه
روش‌های بررسی معانی و منطق
روش‌های برون‌رفت از تنگنا‌ها یا بن‌بست‌ها
صحبت کردن با بیش از یک نفر در یک زمان
5: من داده هایم را دارم، حالا چه کار کنم؟
رویکردهای تفسیرگرایانه و اثبات‌گرایانه نسبت به تحلیل
جست‌وجوی الگوها
معنادار ساختن انواع مختلف حقایق
رمزگشایی منطق‌های علی
تحلیل موقعیت و اخلاق
6: اخلاق مصاحبه های رابطه ای
ضمیمه: مصاحبه های گزیده
1. مردی با دفترچه‌ی یادداشت سیاه در رواندا
2. «مطلع قدیمی» در مریلند
3. کشیش در ایرلند شمالی
4. کارگر جنسی در کالیفرنیا
قدردانی
در تحسین کتاب