معرفی و دانلود کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است: مجموعه نمایشنامه

معرفی کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است: مجموعه نمایشنامه

علیرضا غفاری در کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است مجموعه‌ای از چهار نمایشنامه‌ی خود را گردآورده که هریک حاصل طبع‌آزمایی‌های وی در ساختارها و فرم‌های متنوعی هستند. مشارکت دادن مخاطب در شکل‌‌دهی به رخدادها و روایت‌ها، همچنین تنوع در به‌کارگیری تکنیک‌های گوناگون روایت از بارزترین مشخصه‌های این مجموعه به شمار می‌روند.

درباره‌ی کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است

علیرضا غفاری طی نمایشنامه‌های چهارگانه‌ای که در کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است، آورده، شما را به سفری شگفت‌انگیز خواهد برد که نه زمان آن را محدود می‌کند و نه مکان برایش مرزی قائل می‌شود. نمایشنامه‌های اثر حاضر، به‌ویژه اولین نمایشنامه‌، بیش از همه حالت خواب‌و‌بیداری را برای مخاطب تداعی خواهند کرد. به‌طوری که هر صدا یا هر جمله‌ای بدون اینکه به ارتباطی منطقی نیاز باشد، به یک پدیده یا موضوع دیگر پیوند خورده و شبکه‌هایی از موضوعات نامربوط را تشکیل می‌دهد که هریک به‌طور همزمان، هم مقدمه‌ی دیگری است و هم نتیجه‌ی آن! البته نگاهی دقیق‌تر به رخدادهای این اثر نشان می‌دهد، که تمامی اتفاقات با وجود پراکندگی ظاهری‌شان در نقطه‌ای مشترک، شباهت‌هایشان را نشان می‌دهند. گویی نویسنده قصد دارد یک واقعیت را به اشکال گوناگون مطرح کند. بنابراین، اگرچه موضوعات مطر‌ح‌شده در ظاهر بی‌ارتباط به نظر می‌رسند، در حقیقت صورت‌هایی متفاوت برای بیان یک مقصود و یک پیام هستند.

در نخستین نمایشنامه‌ی این اثر که نام کتاب نیز از آن وام گرفته شده، شاهد پیوند دنیای انسانی و حیوانی هستیم. در حقیقت نویسنده با انتقاداتی که به رفتار انسان‌ها داشته، گریزی هم به دنیای حیوانات می‌زند و جامعه‌‌ی انسان‌ها را از این منظر به ساحت نقد می‌برد. البته نکته‌ی مهم‌تر اینجاست که غفاری تلاش می‌کند، مخاطبانش نه خوانندگان صرف، بلکه گردانندگان محور اصلی ماجراها باشند. نمایشنامه‌ها به‌گونه‌ای نگاشته شده‌اند که مخاطبان متفاوت، بسته به نوع دیدگاهشان نسبت به زندگی، برداشت‌های مختلفی از صحنه‌ها و رخدادها خواهند داشت. بنابراین، گویی دست در دست نویسنده، برای پیشبرد روایت و چینش اتفاقات پی‌در‌پی می‌کوشند.

در نمایشنامه‌ی «سیاوش به روایت من»، بازخوانی جدیدی از رفتار و کردار برخی از شخصیت‌های شاهنامه ارائه می‌شود که برای خوانندگان تازگی خواهد داشت. نقد چهارچوب‌های اجتماعی و به چالش کشیدن رفتارهای اجتماعی هدف اصلی نویسنده از نگارش این نمایشنامه بوده است.

«هزارتوی زندگی» سومین نمایشنامه‌ی این کتاب محسوب می‌شود که درست مانند اولین نمایشنامه، به حضور پررنگ مخاطب و تلاش او برای خلق رخدادهای ماجرا نیاز دارد. در سراسر این نمایشنامه نظاره‌گر نقش‌آفرینی المان‌های زندگی و عناصر حیات آدمی هستیم.

«آدم و حوا» به‌عنوان آخرین نمایشنامه‌ی این اثر نشانگر توانایی بالای علیرضا غفاری در شخصیت‌پردازی است. آن نوع شخصیت‌پردازی که طی آن تیپ‌های شخصیتی به‌عنوان نمادهایی برای اشاره به گروهی از انسان‌ها بازسازی می‌شوند. نویسنده به‌نوعی تلاش داشته تا یا تقسیم‌بندی انسان‌ها در قالب تیپ‌های شخصیتی این نمایشنامه، بار دیگر واقعیت‌های مضحک دنیای انسانی را به سخره بگیرد و مورد انتقاد قرار بدهد.

ممکن است در ظاهر بسیاری از اتفاقات یا صحنه‌های این نمایشنامه‌های چهارگانه برای مخاطب بی‌معنا به نظر برسند و فضایی مالیخولیایی و وهم‌انگیز را برای او تجسم کنند اما در حقیقت این وقایع خیالی برای انتقاد از واقعیت‌های دنیای پیرامون نگاشته شده‌اند و نقد اجتماعی فصل مشترک تمامی آن‌ها به شمار می‌رود.

باید توجه داشت که در کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است، بیان روایت‌ها در نهایت سادگی اتفاق می‌افتد، اما تصاویری که علیرضا غفاری در روایت‌های خود به کار می‌گیرد، گاه آن‌چنان دیریاب و دشوار هستند که درک کلی شما را از فضای نمایشنامه با مشکل مواجه می‌کنند. به همین سبب، شاید لازم باشد هر نمایشنامه را چندین بار بخوانید یا برای درک و هضم روایت‌ها فرصت بیشتری به خودتان بدهید‌.

علیرضا غفاری در انتخاب موضوعاتی که قرار است آن‌ها را به نقد بکشد صراحت بالایی داشته و یک نگاه اجمالی به نمایشنامه‌های کتاب، این نکته را تأیید می‌کند. بااین‌حال، در نحوه‌ی ارائه‌ی انتقادات خود که غالباً رنگ‌و‌بوی اجتماعی دارند، از صراحت چندانی برخوردار نیست و نقد غیرمستقیم را ترجیح می‌دهد. او در روایت‌هایی خود ساختاری لایه‌لایه را انتخاب می‌کند که پیام اصلی را در درونی‌ترین لایه‌ی آن جای داده. برای مخاطبی که قصد دارد به پیام اصلی نویسنده نزدیک شود، راهی نمی‌ماند جز اینکه پوسته‌ها را کنار بزند و با پیدا کردن نقطه‌ی اشتراک لایه‌ها، به عمق مقصود نویسنده پی ببرد. ‌‌‌با‌این‌اوصاف، اگر به روایت‌های سرراست داستان‌ها و نمایشنامه‌های رئالیستی عادت کرده‌اید، بهتر است پیش از آغاز کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است خودتان را برای یک غافل‌گیری بزرگ و رویارویی با دنیای سوررئالیستی علیرضا غفاری آماده کنید.

انتشارات نیستان چاپ و انتشار این اثر خیال‌انگیز را به عهده داشته است.

کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است برای چه کسانی مناسب است؟

به طرفداران نمایشنامه‌های سوررئالیستی توصیه می‌کنیم هرگز مطالعه‌ی کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است را از دست ندهند.

با علیرضا غفاری بیشتر آشنا شویم

علیرضا غفاری، نویسنده و نمایشنامه‌نویس مطرح ایرانی است که مدیریت و بنیان‌گذاری نشریه‌ی همشهری را در کارنامه دارد. او تحصیلات خود را در رشته‌ی کارگردانی تئاتر تا مقطع کارشناسی‌ارشد ادامه داده و آثار ارزنده‌ای را به دنیای ادبیات عرضه کرده. کتاب‌های «دفتر خاطرات حیوانات»، «من آلیس نیستم اما اینجا همه چیز عجیب است» و «یادداشت‌های مترسک» سه مورد از تألیفات علیرضا غفاری محسوب می‌شوند.

در بخشی از کتاب من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است: مجموعه نمایشنامه می‌خوانیم

بر روی پرد‌ه‌ سیکلو، تصویری از یک نمایشگاه اتومبیل‌های آخرین مدل است. بر بالای پرده، نوشته‌ بزرگ نئون با عنوان «نمایشگاه اتومبیل سودابه» دیده می‌شود.

[کیکاوس 20 سال پیرتر از صحنه‌ی اول در حالی که با تلفن صحبت می‌کند]

کیکاوس: ... گفتم که؛ با مادرش صحبت کردم راضیش کنه... آره بابا، منظور سودابه است... [با تمسخر و شوخی] خواهر عزیز شما! [مکث] آره... گفتم دایی‌جون تو کانادا همه‌ی کاراتو ردیف می‌کنه... [مکث]... باشه، باشه بهش می‌گم، خیلی ممنون... [مکث] نه اینجا خبری نیس... فقط تق و توقه اونم لَب مَرز... نه بابا... به ما کاری ندارن... [مکث]... آره... بهتر، هر چی بیشتر طولش بدن، دلار می‌ره بالاتر... [مکث] راستی بی‌سلیقه! مگه قحطی رنگ بود اینا رو برام فرستادی؟!... آخه آلفارومئوی سُرخابی کی می‌خره؟! [مکث]... آها... آها... حالیم شد... آره بابا راهشو پیدا می‌کنم [با خنده] بیلیرَم! [مکث]... ‌ای بابا تو هم که گندشو در آوردی گِدا! هر وقت تلفن می‌زنی گدابازی در می‌آری... [می‌خندد] بذار به حساب من بابا...

[دو مشتری مادر و دختر وارد می‌شوند]

[با عجله] باشه، باشه، فعلاً مشتری دارم، بعداً بهت زنگ می‌زنم... خداحافظ... [رو به مشتریان می‌کند با لبخند] چه خدمتی از دستم برمی‌آد برای خانم‌های محترم انجام بدم؟

مادر: خواهش می‌کنم، لطف دارین... قصد مزاحمت نداشتیم [منظورش این است که چرا به خاطر ورود آن‌ها مکالمه‌اش را قطع کرده]

فهرست مطالب کتاب

من آلیس نیستم، اما اینجا همه چیز عجیب است!
دو نکته
سیاوش به روایت من
پرده‌ی اول
پرده‌ی دوم
پرده‌ی سوم
هزارتوی زندگی
مقدمه
آدم و حوّا
مقدمه ضروری
پیش‌درآمد صحنه
صحنه
پرده‌ی چهارم
پرده پنجم