معرفی و دانلود کتاب 12 دلیل وجود خدا: براهین فلسفی و دلایل علمی اثبات وجود خدا

معرفی کتاب 12 دلیل وجود خدا: براهین فلسفی و دلایل علمی اثبات وجود خدا

«خدا کجاست؟ اصلاً وجود دارد؟ ما را می‌شناسد؟» این‌ها پرسش‌هایی است که بشر از میلیون‌ها سال قبل تاکنون از خود می‌پرسد و به پاسخ‌های ضد و نقیض می‌رسد؛ اما کتاب 12 دلیل وجود خدا می‌کوشد تا با ارائه‌ی نظریات فلاسفه‌ی خداباور و کیهان‌شناسان موّحد، ما را با قطعیتی مواجه و بر دلایل وجود خدا صحه بگذارد. جانر تاسلامان در کتاب خود برخی از اظهارات فلاسفه‌ی ماده‌گرا را نیز عنوان کرده و آن‌ها را به چالش و نقد می‌کشد.

درباره‌ی کتاب 12 دلیل وجود خدا

وضعیت ما با آدم‌های چند هزار سال پیش هیچ تفاوتی نکرده. آن‌ها به‌دنبال خدا می‌گشتند و بشر امروز نیز همین‌طور. در این میان پیامبران و واعظان دینی بسیار آمده و رفته‌اند و نتوانسته‌اند کشمکش درونی انسان را آرام و تردیدی را که چون خوره روح او را آزار می‌دهد را با پاسخی شفاف به یقین تبدیل کنند. قرن‌هاست که در خفا و یا به صدایی از خود و هر که در سر راهمان قرار گیرد می‌پرسیم: «خدا وجود دارد؟» برای این پرسش، برخی از فیلسوفان همچون اسپینوزا و کانت پاسخی مثبت یافته‌اند و برخی دیگر همچون نیچه نیز آب پاکی را بر دست بشر ریخته و در یک کلام گفته‌اند: «خدا مرده است.»؛ اما کتاب "12 دلیل وجود خدا" (Allah'ın Varlığının 12 Delili) صرفاً به توضیح دیدگاه‌های فلسفی و گسترش مباحث پیچیده فلسفه نمی‌پردازد، بلکه می‌خواهد از طریق علوم گوناگون همچون کیهان‌شناسی، فیزیک، دیرینه‌شناسی و... شواهدی را که می‌توانیم از طریق آن‌ها به وجود خدا پی ببریم برای ما نمایان سازد تا قانع شویم که قطعاً قدرت برتر الهی حقیقت دارد.

جانر تاسلامان (Caner Taslaman) که از پژوهشگران مسلمان است، پیش از هر چیز به‌سراغ کیهان‌شناسی رفته و می‌کوشد تا با مطرح کردن تاریخچه‌ی جهان، نظریه‌ی آنتروپی و اشاره به بیگ‌بنگ، به خوانندگان خود اثبات کند که نقطه‌ی آغازین جهان، خداست و نظریات ماده‌گرایان درست نیست. او بخشی از نظرات ماده‌گرایان را برای ما شرح می‌دهد؛ به‌طور مثال اگر همچون ماده‌گرایان بیاندیشیم و برای کائنات نقطه‌ی آغاز یا خالقی را که در زمانی معین آن را به وجود آورده، در نظر نگیریم، با این مشکل مواجه می‌شویم که: «بی‌نهایت به‌حکم تعریف خود، نقطه‌ی پایانی ندارد و به دلیل ناتوانی در انکار وجود خودمان در لحظه‌ی اکنون، زمان گذشته در جهان نمی‌تواند نامتناهی بوده باشد.» بنابراین نمی‌توانیم جهان را بدون زمان شروع و بدون نقطه‌ی ابتدایی در نظر بگیریم. خلقت تصادفی نیست و طبیعتاً این شروع علت و عاملی داشته است.

کتاب 12 دلیل وجود خدا پس از مطرح کردن دلایل کیهان‌شناختی و مخالفت با نظریات فیلسوفان ماده‌گرا به سراغ ربوبیت وجود خدا یا همان دلیل وجود قوانین می‌رود. جانر تاسلامان باور دارد که جهان ما بر اساس مدیریتی دقیق اداره می‌شود و مشخص است که موجودی آگاه و مدبر مشغول اجرای قوانینی خاص است. او نمی‌تواند با نظریات فلاسفه‌‌ی ماده‌گرا که معتقدند «جهان خود ماده است؛ ماده قوانینی خاص دارد و اجزای طبیعت به‌طور خودکار آن‌ها را اجرا می‌کنند» موافق باشد. طبق دیدگاه تاسلامان و فیلسوفان خداباور چون او، یک ناظر نادیدنی مشغول هدایت و سرپرستی انسان‌ها و جهان است؛ به‌همین دلیل است که ما از عواقب اعمال خود می‌ترسیم زیرا می‌دانیم که قوانین جهان تغییر ناپذیرند و هر چه کنیم باید تاوان آن را بپردازیم.

در فصل‌های میانی کتاب 12 دلیل وجود خدا به این امر اشاره شده است که انسان در فطرت خود به خدا نیاز دارد و ارزش‌های اخلاقی در ذات و سرشت بشریت نهفته شده‌اند. جانر تاسلامان این احساس و اخلاق‌مداری را به وجود خدا نسبت می‌دهد. البته در این بخش دیدگاه‌های ماده‌گرایان نیز مطرح شده‌اند. فیلسوفان ماده‌گرا همچون دورکیم معتقدند «ذات» چیز بی‌معنایی است. این فیلسوف انسان تازه متولد شده را همچون لوح سپیدی می‌داند که در هر محیطی رشد کند،‌ به همان رنگ و شکل در می‌آید. او مفهومی به‌نام «فطرت پاک و ذاتی بودن ارزش‌های اخلاقی» را حقیقی نمی‌داند. جانر تاسلامان نیز نظر دورکیم را رد می‌کند و ادعا دارد که آزمایش‌های گوناگون ثابت کرده‌اند بشر ذاتاً با هم‌نوع خود حس همدلی دارد و نوزادان به‌محض شنیدن صدای گریه‌ی نوزادی دیگر واکنش نشان می‌دهند، در صورتی‌که نسبت به سایر صداها بی‌تفاوتند.

نویسنده علاوه‌بر فطرت، وجود عقل را نیز به وجود خدا نسبت می‌دهد و معتقد است اراده و عقلانیت انسان وابسته به حضور ناظری برتر است و بدون وجود قدرت بالاتر امکان ندارد ما آزادی انتخاب و حق تصمیم‌گیری را داشته باشیم. جانر تاسلامان فیلسوفی خداباور و در مجموع با فلاسفه‌ی ماده‌گرا مخالفت است. همان‌طور که از نام کتاب او می‌توانیم با دیدگاهش آشنا شویم، می‌کوشد تا دلایلی را که وجود خدا را به ما اثبات می‌کنند، ارائه دهد. او سیر فکری و باورهایی را که خود آن‌ها را بهترین و والاترین ایده‌ها می‌داند، به خوانندگان این کتاب نیز توصیه می‌کند.

کتاب 12 دلیل وجود خدا با ترجمه‌ی رامین کریمی در انتشارات سایلاو منتشر شده است.

کتاب 12 دلیل وجود خدا برای چه کسانی مناسب است؟

«خدا» میلیون‌ها سال است در زندگی بشر نقش اول را بازی می‌کند و همچنان بخشی از ذهن ما را به خود مشغول کرده؛ با این وجود او را به درستی نمی‌شناسیم و برای باور و ایمان به او، به مدارک و شواهد نیاز داریم. کتاب 12 دلیل وجود خدا کوشیده است تا افرادی را که همچنان به وجود خدا مشکوک و طرفدار نظریات فلاسفه‌ی ماده‌گرا هستند را به این باور برساند که خدا وجود دارد. این کتاب برای علاقه‌مندان به مباحث هستی‌شناسی و فلسفه خواندنی و مفید است.

در بخشی از کتاب 12 دلیل وجود خدا: براهین فلسفی و دلایل علمی اثبات وجود خدا می‌خوانیم

این برهان در قرن دوم هجری از سوی متکلمان معتزله مورد استناد قرار گرفته است و بعدها در آثار اندیشمندان سرشناس اسلام از جمله کندی، ماتُریدی، ابن حزم و غزالی جای گرفته است. برای مثال، یکی از بخش‌های طولانی مهم‌ترین اثر غزالی به نام «تناقض‌گویی فیلسوفان» (تهافت الفلاسفه) به این مسئله می‌پردازد. (2) این برهان، یکی از زیرمجموعه‌های خانواده براهین کیهان‌شناختی به شمار می‌آید. با استناد به این برهان در مواجهه با مدعیان ازلیت جهان در برابر وجود خدا (و یا همراه با وجود خدا)، استدلال‌های فلسفی و انتزاعی پیچیده‌ای اقامه می‌شد (آن‌هم در دورانی که از داده‌های علمی مرتبط با منشأ جهان خبری نبود). در طی قرن گذشته، این برهان در سایه یافته‌های علم مدرن در جهان غرب جان دوباره‌ای گرفته و تقریر جدیدی از این برهان با نام «برهان کیهان‌شناختی کلام» در فلسفه‌ی دین ظهور کرده است. (3) این برهان را می‌توان به شکل زیر اقامه کرد:

1. اگر فلسفه‌ی خداناباورِ ماده‌گرا صحیح باشد، جهان می‌باید ازلی بوده باشد و اگر خداباوری درست باشد، جهان باید از نقطه آغازی برخوردار باشد.

2-‌ جهان، نقطه آغاز دارد؛ شواهد آن:

2.1. ادعای «بی‌نهایت بالفعل» بودن گذشته‌ی جهان، به دلیل تناقضی که با خود به همراه دارد ناممکن است؛ بنابراین جهان می‌باید نقطه‌ی آغازی داشته باشد.

2.2‌. قانون آنتروپی نشان می‌دهد، جهان دارای نقطه‌ی آغاز است.

2.3. نظریه‌ی بیگ‌بنگ، وجود نقطه آغاز برای جهان را نشان می‌دهد.

3‌. در نتیجه، باید خداباوری را به خداناباوریِ ماده‌گرا ترجیح داد.

می‌توان به‌راحتی گفت صدق نخستین گزاره‌ی این استدلال از سوی طیف وسیعی از خداناباورانِ ماده‌گرا و خداباوران تأیید می‌شود. با بررسی تاریخ تفکر درمی‌یابیم که دیدگاه جهان ازلی (Eternal universe)، همواره نقطه‌نظر ثابت خداناباوریِ ماده‌گرا و وجه تمایز اساسی آن از خداباوری به‌عنوان دیدگاه پذیرنده وجود ازلی خدا بوده است. برای مثال، مارکس و انگلس، پرسش “ازلیت خدا یا ماده/جهان؟» را به‌عنوان اساسی‌ترین وجه تمایز بین ایده‌آلیسم/خداباوری و ماده‌گرایی قلمداد کرده‌اند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
برهان اول: دلیل کیهان‌شناختی کلام
برهان دوم: دلیل وجود قوانین
برهان سوم: دلیل اکتشاف‌پذیری جهان
برهان چهارم: دلیل بالقوگی (پتانسیل) جهان
برهان پنجم: دلیل تنظیم دقیق قوانین و ثابت‌های فیزیکی
برهان ششم: دلیل تنظیم دقیق پدیده‌های فیزیکی
برهان هفتم: دلیل نظم در جانداران
برهان هشتم: دلیل امیال طبیعی
برهان نهم: دلیل اخلاق ذاتی
برهان دهم: دلیل عقل
برهان یازدهم: دلیل اراده
برهان دوازدهم: دلیل خودآگاهی و خویشتن
سخن پایانی
منابع