معرفی و دانلود کتاب ابن عربی: از عرفان شخصی تا چشم‌ انداز مشترک بشری (بر اساس منابع اهل سنت)

معرفی کتاب ابن عربی: از عرفان شخصی تا چشم‌ انداز مشترک بشری (بر اساس منابع اهل سنت)

کتاب ابن عربی: از عرفان شخصی تا چشم‌ انداز مشترک بشری (بر اساس منابع اهل سنت) نوشته‌ی احمد الفواک و البشیر سیود، می‌کوشد عرفان و فلسفه‌ی محیی‌الدین ابن عربی را تشریح کند و دیدگاه و اندیشه‌ی او را نسبت به خداوند و انسان تفسیر نمایند. این کتاب با بررسی آثار این عارف بزرگ و منابع معاصر او، تلاش می‌کند مفاهیم مهم دستگاه فکری و فلسفی او، یعنی سیاست، زبان، انسان کامل، عدالت، وحدت وجود و فطرت بشر را توضیح دهد.

درباره‌ی کتاب ابن عربی: از عرفان شخصی تا چشم‌ انداز مشترک بشری (بر اساس منابع اهل سنت)

یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین چهره‌های دنیای اسلام و مخصوصاً در زمینه‌ی عرفان اسلامی، محمد بن علی بن عربی ملقب به محیی‌الدین ابن عربی است. این شاعر، فیلسوف، عارف و متفکر مسلمان در حدود نُهصد سال پیش در اندلس به دنیا آمد و بزرگ شد؛ جایی که آن زمان محل تلاقی اندیشه‌های اسلامی، مسیحیت و یهودیت بود و دروازه‌ی ورود آثار فلسفی و علمی به اروپا محسوب می‌شد. همین اتفاق به رشد و بالندگی فکری ابن عربی کمک کرد و به نظام فلسفی او شکل داد. او که به شیخ الاکبر معروف شده بود، سپس راه سفر پیش گرفت و به بسیاری از شهرهای مهم اسلامی آن دوران، از مراکش و مکه تا قونیه و حلب سفر کرد. ابن عربی در این سفرها ایده‌های عرفانی و صوفی خود را بسط و گسترش داد و به دیگر مسلمانان آموخت. او در نهایت، در آخرین مقصد خود، دمشق، درگذشت و همان‌جا به خاک سپرده شد. امروز بیش از هفتصد کتاب و رساله به این عالم بزرگ نسبت داده می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به «فتوحات مکیه»، «ترجمان الاشواق» و «فصوص الحکم» اشاره کرد.

در این چند قرن کتاب‌های زیادی با محوریت ابن عربی نگاشته شده که سعی داشته‌اند اندیشه و آثار او را شرح دهند. از متأخرترین آن‌ها، کتاب ابن عربی (Ibn Arabi) نوشته‌ی احمد الفواک و البشیر سیود است؛ اثری تحقیقی در باب اندیشه‌ها و دستگاه فکری و نظری این سالک و دانشمند دنیای اسلام. نویسندگان تلاش کرده‌اند به چند ایده‌ی منحصربه‌فردی که او در طول زندگی مطرح کرده بود بپردازند و آن‌ها را برای مخاطبان تشریح کنند. ایده‌هایی که حتی بر روی دنیای مسیحیت هم تأثیر گذاشته و در این چند قرن همیشه محل بحث و نظر بوده است.

محیی‌الدین ابن عربی که در حوزه‌ی قرائت هفتگانه و حدیث تحصیل می‌کرد این فرصت را یافت تا شاگرد چند تن از بزرگ‌ترین عالمان و اساتید قرآنی زمان خوب باشد؛ شخصیت‌هایی مثل قاضی‌ ابوبکر محمد بن‌ حمزه‌ و برهان‌الدین‌ حضرمی‌. همچنین او در سفرهایش دست از آموختن برنداشت و به هر سرزمینی که می‌رفت به حضور استادان آنجا می‌رسید و از محضر آن‌ها بهره می‌برد؛ از جمله توانست از ابن‌ عساکر و ابن جوزی اجازه‌ی عامه بگیرد. به خاطر همین میل به دانش بود که او خیلی زود به درجات بالای علمی رسید و صاحب اندیشه شد. ابن عربی در جوانی با عرفان اسلامی آشنا گردید و مراحل سلوک را طی کرد. او چنان شیفته‌ی این طریقت بود و از آن تأثیر گرفت که دوران پیش از عرفانش را جاهلیت می‌دانست. اما ابن عربی به سنت عرفان و تصوف پیش از خود محدود نبود، بلکه با الهام از عرفان مسیحی، سعی کرد تصوف را بسط دهد و به آن بعدی فلسفی‌تر و علمی‌تر بدهد. اندیشه‌ی او در باب خداوند و انسان باعث شد مفاهیمی همچون واجب‌الوجود و انسان کامل را پیش بکشد و در مورد آن‌ها بحث کند. ویژگی برجسته‌ی ابن عربی این بود که آثار و اندیشه‌هایش صرفاً برای مسلمانان نبود. او سعی می‌کرد از حقیقتی والا و جهانی صحبت کند که همه‌ی راه‌ها به آن ختم می‌شود. این‌چنین نه‌تنها دنیای اسلام که فلسفه و ادبیات غرب هم از او متأثر شد.

احمد الفواک و البشیر سیود، دو استاد دانشگاه مراکش، در مجموعه مقالاتی در کتاب ابن عربی کوشیده‌اند با استفاده از منابع معتبر اهل سنت، تا حدی نظرات پیچیده‌ی فلسفی او را تفسیر نمایند. از جمله زبان، معرفت، سیاست، عرفان، وحدت وجود، تمدن بشری، انسان کامل و نظریه‌ی ابداع. نویسندگان در این کتاب مضامین کلی اندیشه‌ی او را بازگو می‌کنند و از چالش‌ها و ابهام‌های آن می‌گویند. کتاب بحثش را از سلوک شخصی ابن عربی آغاز می‌کند و به ایده‌های بزرگ او در مورد انسان و چشم‌انداز مشترک بشریت می‌رسد.

کتاب ابن عربی را انتشارات آناپل با ترجمه‌ی سیّدحسین سیدی منتشر کرده است.

کتاب ابن عربی: از عرفان شخصی تا چشم‌ انداز مشترک بشری (بر اساس منابع اهل سنت) برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به دوستداران ابن عربی و همین‌طور فلسفه، عرفان و تصوف توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب ابن عربی: از عرفان شخصی تا چشم‌ انداز مشترک بشری (بر اساس منابع اهل سنت) می‌خوانیم

ابن‌عربی متن قرآن را از نگرش بسته عبودیت که بر فقه و عبادات واجب فرو کاسته می‌شود، رها می‌سازد و به حکومت انسانی سوق می‌دهد که حق زندگی و اندیشه و آزادی بیان و همکاری با دادگستری و مبارزه با ستمگر را تضمین می‌نماید. او به نام یک مذهب یا طائفه سخن نمی‌گوید، بلکه به نام انسان سخن می‌گوید و از خلال دریافت کشفی وی از قرآن چنین اظهارنظر می‌کند، چون «قرآن در پی برون رفت از فضای بسته به فضای بیکران است.» یعنی از فهم مادی و دنیوی بسته و مرتبط با امور عبادی روزمره به فهم و دریافت باز در ارتباط با جنبش‌های معنوی بین نفس و آسمان رفتن، یعنی در برون رفت از آداب و مناسک بسته و سطحی به فضای بیکران نمادین.»

عرفان سیاسی ابن‌عربی تنها یک سلسله دیدگاه‌ها و امیدها نیست، بلکه حقیقتی است یقینی که از حیث نظری برای آن زمینه‌سازی کرده است و به فرمان الاهی تکیه دارد و از خلال آگاهی، که بر ذوق تکیه دارد، امید به کارآمدی آن دارد و راه‌حلی را پیشنهاد می‌نماید که بدون ادعای رسیدن به کمالِ حافظ آن به عنوان نردبانی است برای کمال روحیِ پیوسته.

حکومت آرمانی ابن‌عربی، همان حکومت انسان است نه حکومت مسلمانان، چون رهبری آن به دست اولیای رها شده از بند مادیّات و هم‌نوا با انسانیّت است. پس انسانیّت به طور کلی، صاحب روح است و وظیفه عارف است این روح‌ها را در نوردد و از خلال تمرکز بر اصل خاکی و باطن آسمانی، به بازسازی آن می‌پردازد و در نتیجه آن را از وابستگی به «فنای در عروج و بقای در خروج» می‌کشاند و به مطلق پیوند می‌دهد و به جایگاه اصلی او یادآور می‌شود که این همان حقّ است و از طریق بندگی نسبت به آفریدگارش عملی می‌گردد.

فهرست مطالب کتاب

ابن عربی در برزخ معرفت و حجاب زبان
علم کلام عرفانی از نظر ابن‌عربی
بررسی فصل «علم‌الکلام العرفانی» از منظومه «الأقنوم»
عرفان و سیاست از خلال کتاب «التدبیرات الالهیه فی اصلاح المملکه الانسانیه»
واحد ادیان و وحدت وجود در میراث اندیشگانی ابن عربی
چشم‌انداز تصوف ابن‌عربی از ضلال؛ کتاب «المواقف» عبدالقادر الجزائری
نظریه ابداع از نظر ابن عربی
انسان کامل در عرفان ابن‌عربی
میان عدالت و اعتدال در اندیشه و سلوک ابن‌عربی
محضر خداوند و تمدّن بشری
پژوهش در فلسفه عرفان ابن‌عربی
نظام فطرت و تأثیر آن بر ساختار مشترک بشری از دیدگاه ابن عربی