معرفی و دانلود کتاب خودآگاهی نزد هگل: میل و مرگ در پدیدارشناسی روح

معرفی کتاب خودآگاهی نزد هگل: میل و مرگ در پدیدارشناسی روح

کتاب خودآگاهی نزد هگل حاصل درسگفتارهای رابرت پیپین در دانشگاه آمستردام در سال 2009 است. او در این اثر فصل چهارم کتاب پدیدارشناسی روح را بررسی می‌کند و به دو نظریه‌ی هگل می‌پردازد: «خودآگاهی همان میل است» و «خودآگاهی رضایت را صرفاً در خودآگاهی دیگر پیدا می‌کند.»

درباره‌ی کتاب خودآگاهی نزد هگل

در فصل چهارم کتاب «پدیدارشناسی روح»، هگل یکی از تأثیرگذارترین و برجسته‌ترین نظریاتش را درباره‌ی خودآگاهی نوشته است. به نظر می‌رسد که تلقی هگل از خودآگاهی درست مانند تمثیل غار افلاطون، به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز دنیای فلسفه تبدیل شده و هر کسی از ظن خود با هگل یار می‌شود. تا به امروز فیلسوفان بر سر مفهوم خودآگاهی از دیدگاه هگل به توافق نرسیده‌اند؛ با این حال می‌توان گفت که کتاب خودآگاهی نزد هگل (Hegel on Self-Consciousness)، ما را چند قدم به چنین توافقی نزدیک می‌کند.

رابرت بی‌. پیپین (Robert B. Pippin)، استاد گروه فلسفه و علوم اجتماعی دانشگاه شیکاگو، در زمینه‌ی ایدئالیسم آلمانی و فلسفه‌ی آلمانی آثار بسیاری نوشته است. یکی از آثار شناخته‌شده‌ی او با نام «ایدئالیسم هگل: ارضای خودآگاهی» هگل‌شناسی را در دهه‌ی نود میلادی دگرگون کرد. او یکی از اعضای آکادمی علوم و هنر آمریکا و آلمان و همچنین انجمن فلسفی آمریکاست و تا به حال برنده‌ی جایزه‌ی مِلون در عرصه‌ی علوم انسانی و بورسیه‌ی تحصیلی گوگنهایم شده است. کتاب خودآگاهی نزد هگل که در سال 2014 منتشر شد، یکی از آثار برجسته‌ی اوست و به نوعی ادامه‌ی دیگر کتاب‌هایش به حساب می‌آید.

کانت جهان عینی را مستقل از ذهن نمی‌دانست و آن را مرتبط با ذهن معرفی کرده بود و عقیده داشت که جهان در ذهنِ خودآگاه ما ایجاد می‌شود. می‌توان گفت که کانت بیشتر از منظر معرفت‌شناسی به موضوع خودآگاهی نگاه کرده و نقش تاریخ را در درک ما از جهان نادیده گرفته بود. هگل نظریات کانت را در کتاب «پدیدارشناسی روح» تکمیل و دیدگاه تاریخ‌باور را در مفهوم خودآگاهی لحاظ کرد. به باور رابرت پیپین هگل به آگاهی و خودآگاهی از نظر کانت، ماهیتی تاریخی، جمعی و عملی داد و این موضوع را روشن کرد که چگونه شناخت نظری بر امری عملی و جمعی استوار شده است. او با توجه به فصل چهارم کتاب پدیدارشناسی روح دو گزاره‌ی هگل را در دو فصل کتاب خودآگاهی نزد هگل بررسی می‌کند: «خودآگاهی خودِ میل است» و «خودآگاهی رضایت را تنها در خودآگاهی دیگران پیدا می‌کند.»

رابرت پیپین توضیح می‌دهد که هگل چگونه به‌ طرز استادانه‌ای فصل‌های دیگر کتاب پدیدارشناسی روح را با فصل چهارم پیوند می‌دهد. او حوزه‌های اجتماعی و تاریخی را در عینیت بخشیدن به مفهوم خودآگاهی وارد می‌کند. هگل میل را نیروی محرک آگاهی در نظر می‌گیرد و آن را نیرویی می‌داند که زندگی را به جلو می‌راند. اما چنین نیرویی برای خودآگاهی کافی نیست و در نتیجه خودآگاهی دیگری باید به میان بیاید. پیپین در کتاب خودآگاهی نزد هگل بر اساس تفسیر جان مک‌داول و رابرت برندم از هگل، زمینه‌ها و هنجارهای اجتماعی را چارچوب درک مفهوم خودآگاهی قرار می‌دهد.

زبان آثار رابرت پیپین اغلب اوقات پیچیدگی خاصی دارد و برای انتقال درست مفاهیم فلسفی کتاب‌های او به زبانی دیگر، مترجم کاری دشوار در پیش رو خواهد داشت. امیر مازیار در این ترجمه که به همت نشر لگا منتشر شده، کوشیده تا جای ممکن به متن پایبند باشد و اثر پیپین را به بهترین شکل ممکن به خوانندگان فارسی‌زبان منتقل کند.

درباره‌ی مجموعه کتاب درنگ‌ها

مجموعه کتاب درنگ‌ها به کوشش نشر لگا، درصدد است تا بهترین کتب روانکاوی و فلسفه را از بهترین نویسندگانِ این دو حوزه گردآوری کند. نشر لگا نام «درنگ‌ها» را دالی بر اختلاف در خوانش‌های مختلف نویسندگان این مجموعه و وقفه‌ها و گسست‌های موجود در آراء آن‌ها در نظر گرفته است. نام برخی از مجلدهای این مجموعه از این قرارند: «قدرت چیست؟»، «آفرینش و آنارشی»، «آموزه‌ی حقیقت افلاطون» و«اُدیپ: میل آتشین کودک».

نکوداشت‌های کتاب خودآگاهی نزد هگل

• پیپین یکی از بهترین مفسران کانت و ایدئالیسم آلمانی، ماهرانه یکی از مهم‌ترین بخش‌های کتاب پدیدارشناسی روح را تفسیر می‌کند و در این راه از تفاسیر قدیمی و معاصر درباره‌ی خودآگاهی هگل بهره می‌گیرد. (مجله‌ی چویس)
• تفسیر کلی پیپین بسیاری از زوایای پنهان مفهوم خودآگاهی نزد هگل را آشکار می‌کند. این کتاب برای کسانی که به هگل علاقه دارند، کتابی مهم به حساب می‌آید. (جوزف آرل، مجله‌ی میراث اروپایی)
• کتاب خودآگاهی نزد هگل واضح، کوتاه و دقیق است. به‌ احتمال زیاد در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد، به یکی از متون اساسی هگل‌شناسی تبدیل شود. رابرت پیپین یکی از پرخواننده‌ترین فیلسوفان عصر ماست. (تری پینکارد، نویسنده‌ی کتاب «فلسفه‌ی آلمانی»)
• پیپین از مفسران معاصر و برجسته‌ی هگل است. خوانندگان علاقه‌مند به آثار هگل از این کتاب بسیار بهره خواهند برد. عمق اندیشه و دیدگاه پیپین به هگل شما را شگفت‌زده خواهد کرد. (سالی سدویک، استاد دانشگاه ایلینوی شیکاگو)
• کتاب خودآگاهی نزد هگل مبارزه‌ای شایسته و قدرتمند برای کشف راز هگل است. (مایکل اینوود، نویسنده‌ی کتاب «گئورگ ویلهلم فردریش هگل»)

کتاب خودآگاهی نزد هگل برای چه کسانی مناسب است؟

کسانی که به مطالعه‌ی آثار هگل، به خصوص کتاب پدیدارشناسی روح، تمایل دارند و می‌خواهند درباره‌ی مفهوم خودآگاهی در سنت فلسفه‌ی ایدئالیستی بیشتر بدانند، کتاب خودآگاهی نزد هگل را بخوانند.

در بخشی از کتاب خودآگاهی نزد هگل: میل و مرگ در پدیدارشناسی روح می‌خوانیم

چنان‌که دیده‌ایم، اگر آگاهیِ خودآگاه را باید به‌گونه‌ای در حال جدال فهم کرد، بی‌واسطه‌ترین تجسم این جدال توجه خویشتن به خویش در مقام موجودی ذی‌حیات خواهد بود. بدین‌سان است که آگاهی به‌شکل بی‌واسطه برای خودش در نسبت با اعیان دیگر وجود دارد. موجودات ذی‌حیات نظیر حیوانات به‌شکل موجودات فاقد حیات (نظیر صخره‌ها یا تلفن‌ها) که صرفاً موجودند وجود ندارند؛ آن‌ها باید برای زنده‌ماندن جدال کنند و بنابراین، ما نخستین نمونۀ امر مطلوبمان را داریم، نسبتی با خود در نسبت با اعیان. حیات باید هدایت شود، حفظ شود و این شکاف بین حیات کنونی من و آنچه باید انجام دهم تا این حیات را در آینده حفظ کنم، همان مقصود هگل از میل خواندن آگاهی در مقام فقدان یا شکاف و بدین‌سان نفی اعیان در مقام موانع یا صرف اشیاء است. اگر بتوان آگاهی و میل را آن‌چنان که هگل می‌خواهد، به هم پیوند داد (یعنی، آن‌ها را این همان دانست) دیگر آگاهی ظرفیتی جدایی‌پذیر در موجود ذی‌حیاتِ آگاه نیست که [صرفاً] واکنش‌نشان‌دهنده و ثبت‌کننده باشد. و اگر این‌همه را بتوان مبرهن کرد، در این مقام بسیار فاصله گرفته‌ایم از اینکه آگاهیِ خودآگاه را ناظر خویش‌آگاه نمایشی در جریان بدانیم و به این نگاه نزدیک شده‌ایم که این آگاهی را موجودی عمل‌ورز و درگیر بدانیم که ارضای عملیِ میلش برای او اساسی است تا بفهمد جهان چگونه اساساً برای او معنا می‌یابد (چگونه او به جهان معنا می‌دهد) یا اساساً معقول است. مدعای هگل این است که آگاهی میل است، نه صرفاً اینکه آگاهی همراه با میل است. (به‌وضوح این مدعا شباهت‌های عمیقی با تأکید هایدگر بر این مطلب دارد که گونۀ یگانه در جهان بودن دازاین Sorge یا دغدغه است و تأکید مدام هایدگر بر اینکه این امر هیچ ربطی به این امر ندارد که فاعل دغدغه‌های عملی خود را به محتوای، بنابر ادعا، خنثایی برون‌فکنی می‌کند که مستقیماً درک شده است.)

فهرست مطالب کتاب

مقدمۀ مترجم
سپاسگزاری
ملاحظات مقدماتی
فصل نخست: دربارۀ این مدعای هگل که خودآگاهی«خودِ میل» (Begierde überhaupt) است
فصل دوم: دربارۀ این مدعای هگل که «خودآگاهی ارضای خود را صرفاً در خودآگاهی دیگر می‌یابد»
ملاحظات نهایی
نمایه