معرفی و دانلود کتاب ردپای بازمانده در شهر: جستارهایی از تاریخ عکاسی اصفهان

معرفی کتاب ردپای بازمانده در شهر: جستارهایی از تاریخ عکاسی اصفهان

کتاب ردپای بازمانده در شهر اثری پژوهشی است از حامد قصری درباره‌ی تاریخ عکاسی در اصفهان که به صورت مجموعه جستارهایی، اولین ردپای حضور عکاسی در اصفهان را تا افول عکاسخانه‌های آن پس از رایج‌شدن عکاسی دیجیتال دنبال می‌کند. این اثر توانسته است با زبانی داستانی از منظر عکس‌ها و عکاسی، تاریخچه‌ای قابل‌توجه درباره‌ی تطور شهر اصفهان در تاریخ معاصر از دوره‌ی قاجار تا تقریبا دهه‌ی هشتاد شمسی به مخاطبان ارائه دهد.

درباره‌ی کتاب ردپای بازمانده در شهر

شهر اصفهان از دل این عکس‌های سیاه و سفید توانسته است بخشی از تاریخچه‌ی غنی خودش را احیا کند. در کتاب ردپای بازمانده در شهر (Traces Left in the City) قرار است تاریخچه‌ی عکاسی در اصفهان را از دل تصاویری ببینیم که هر کدام داستانی جداگانه برای تعریف کردن دارند. حامد قصری در این کتاب تمام اسنادی که درباره‌ی تاریخچه‌ی عکاسی در اصفهان وجود داشته را جمع‌آوری کرده و ما را به سفری جالب در تاریخ معاصر ایران می‌برد.

کتاب با حضور اولین عکاس‌ها در دوره‌ی قاجار شروع می‌شود. می‌بینیم که چطور عکاسی در ابتدا درخدمت حاکم آن زمان اصفهان یعنی ظل‌السلطان بود و پس از آن عکاسان مختلف، این هنر را به عرصه‌ی عوام و جلوه‌های مختلف شهر آورده‌اند. عکس‌های این مجموعه به‌نوعی روایتگر تحول‌اند؛ چه عکاسان ایرانی‌ای که مجذوب معماری این شهر شده‌اند و چه خارجیانی که با نگاهی سفرنامه‌ای و مکان‌نگاری پا به این شهر می‌گذاشتند. در این حین، این کتاب به ما مجالی می‌دهد که بتوانیم نحوه‌ی نگریستن این دو دسته از عکاسان را به شهر و فضای شهری به خوبی متوجه شویم. هرچقدر که بیشتر در تاریخ پیشروی می‌کنیم، عکس‌ها جانی متفاوت می‌گیرند و به وسیله‌ای برای ثبت‌کردن احساسات، دغدغه‌ها و عواطف عمیق انسانی بدل می‌شوند و گه‌گاه به وسیله‌ای برای درخواست توجه بیشتر به مفاهیمی مانند زنانگی و مادرانگی و هویت زنانه.

حامد قصری زبان قصه‌گویی و روایتگری را برای ارائه دادن این اطلاعات برگزیده است. هر جستار حول محور یک دوره و چند شخص مختلف تدوین شده است و با نگاهی کنجکاوانه به وقایع مهم تاریخی‌ای که از لنز عکاسان ثبت شده است، می‌پردازد و در کنار آن، گزارشی دقیق از تطور هنر عکاسی، مثل تکنیک‌های مختلف عکاسان، رتوش‌کردن عکس‌ها و وارد شدن انواع دوربین‌ها به شهر اصفهان به مخاطب ارائه می‌دهد. زبان صمیمی و در عین حال دقیق او، دغدغه‌مندی و دقتش را به‌عنوان یک پژوهشگر به نمایش گذاشته است و مصاحبه‌ی او با عکاسان مهم اصفهان اثر پژوهشی غنی‌ای را به تاریخ این شهر افزوده است. عکس‌ها در این کتاب ما را با افراد زیادی آشنا می‌کند، از ارمنیان اصفهان و پناهندگان لهستانی در ایران تا جهانگردهای جسوری که اصفهان را در زیبایی، همسنگ شهرهایی مانند پاریس و آمستردام دانسته‌اند.

کتاب ردپای بازمانده در شهر توسط نشر شورآفرین به دست مخاطبان رسیده است.

اقتباس فرهنگی و سینمایی از کتاب ردپای بازمانده در شهر

حامد قصری همزمان با نگارش این کتاب مستندی با عنوان «ظهور و ثبوت» درباره‌ی همین موضوع با تهیه‌کنندگی دفتر تخصصی سینما در سال 1400 ساخت که در سالن اجتماعات شهرداری اصفهان روی پرده رفت.

کتاب ردپای بازمانده در شهر برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب در وهله‌ی اول می‌تواند برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های پژوهش هنر، معماری، عکاسی، ایرانشناسی و تاریخ جالب توجه باشد و به دلیل ماهیت جستارگونه‌اش برای هر فردی که به مردم‌نگاری و تاریخ شهر اصفهان علاقه‌مند است، نیز مناسب است.

در بخشی از کتاب ردپای بازمانده در شهر: جستارهایی از تاریخ عکاسی اصفهان می‌خوانیم

اصفهان را نباید تنها در معماری و تاریخ آن جست‌وجو کرد؛ بلکه باید تمامیت وجودی آن را درک کرد تا در زیرلایه‌های آن به شرایط دیگری از زیست مردمان آن نیز رسید. عبداله هاشمی‌نسب دقیقاً با تصاویری که از اصفهان ثبت کرد به دنبال همین زیرلایه‌ها بود. اریک کیم در کتاب عکاسی خیابانی به نقل از «رابرت کاپا» می‌گوید: «اگر تصاویرتان به اندازه‌ی کافی خوب نیستند به این معنی است که به اندازه‌ی کافی به سوژه‌تان نزدیک نشده‌اید.» پس با این فرمول، کاپا باید گفت که عبداله هاشمی‌نسب به‌خوبی به سوژه‌هایش نزدیک شده و یک عکاس خیابانی ناب است. هاشمی‌نسب را بیشتر به‌عنوان یک عکاس ورزشی باسابقه‌ای 60 ساله می‌شناسیم؛ اما باید هاشمی با نگاه عکاسی خیابانی را با هاشمی که یک عکاس خبری است کامل از هم جدا کرد. هاشمی‌نسب را که اصالتاً آذری است و دوران مختلفی را از سر گذرانده باید عکاسی ذاتاً مردمی دانست که حضور با دوربینش در میان مردم و برداشت عکس امری عادی بوده است. او به طور کامل این ساختار را می‌شکند تعریف کلی عکاسی خیابانی عکاسی تصادفی و بدون اجازه است. اگرچه نظرهای مختلفی دررابطه‌با این موضوع وجود دارد، اما اجازه‌گرفتن هنگام عکاسی از سوژه‌ها در واکنش آنها به دوربین تأثیر خواهد گذاشت. درواقع عکس‌های هاشمی‌نسب را می‌توان از این زاویه دید به دو بخش تقسیم کرد عکس‌هایی که شخصیت‌ها به لنز دوربین او چشم دوخته‌اند و عکس‌هایی که مشغول روزمرگی خود هستند و حضور عکاس برایشان غایب است. در هر دو حالت، حضور عکاس را لمس می‌کنیم.
هاشمی‌نسب وجود دارد و اصلاً نمی‌خواهد به سوژه‌هایش تحمیل شود یا به طرز غافلگیرکننده‌ای از آن‌ها عکاسی کند. تمام این‌ها یک شیوه از بیان عکس‌های هاشمی‌نسب است.

فهرست مطالب کتاب

پیش گفتار
جستارها
سیر شکل گیری کتاب
1. تاریخ عکاسی و چرایی‌های عکاسی یک شهر
2. ارنست هولتسر؛ مستندنگاری اجتماعی
3. نخستین عکاسان اصفهان
4. جاه طلبی‌های ظل السلطان در عکس و عکاسی‌اش
5. عکاسان و عکاس خانه‌های پیشگام اصفهان
6. آنتوان سوریوگین عکاسی که با عکسهایش نقاشی می‌کند
7. ژوزف پاپازیان به تاریخ اصفهان پیوست
8. تأثیر ارمنیان بر عکاسی اصفهان
9. پروفسور پوپ و نخستین نمایشگاه عکس از اصفهان
10. چهارباغ؛ نمایشگاه هنر
11. لهستانی‌ها در اصفهان تاریخ شدند
. 12 میدان نقش جهان و عکاسان سیار که مردم پسند شدند
13. عکاس خانه‌ی هولیوود و امان اله طریقی یک روشمندی ماندگار
14. عکاس خانه‌ی زیبا؛ چراغ هفتاد ساله تاریخ عکاسی اصفهان
15. عباس طریقی؛ عکاس آتلیه‌ای یا مستندنگار اجتماعی؟
16. پوشاک و ظاهر مردم اصفهان در دوران مختلف عکاسی
17. ما یک خانواده‌ایم؛ عکس‌ام را بگیر
18. عکس‌های یادگاری
19. از ثبت روند ساخت تا جنبش‌های کارگری کارخانه‌ها
20. اصفهان مدرن صنعتی با گستره‌ی شهرک‌های جدید
21. اشرف‌السادات مقصودی سنت‌شکنی می‌کند
22. عکاسی به مثابه شغل
23. از نخستین چاپ رنگی در اصفهان تا شرکت عکس
24. هنرستان هنرهای زیبا، موزه‌ای که با عکس‌هایش زنده است
25. عکاسان خارجی سفرنامه تصویری ثبت می‌کنند
26. چهلستون به روایت آنه‌ماری شوارتسنباخ
27. می‌توان تا ابد به سیاحت در اصفهان پرداخت
28. اینگه مورات؛ مارکوپولویی که به اصفهان آمد
29. «ویلیام» و «پیتر»؛ عکاسان تاریخی-توریستی
30. زمانی دیگر، یکی از جهان
31. یک عکاس اوکراینی؛ اصفهان را مینیمال روایت کرد
32. اهمیت اصفهان برای عکاسان ایرانی
33. حاشیه‌نگاری اصفهان به سبک عالی
34. جذابیت اصفهان برای عکاس شخصی رضاخان
35. کامران عدل؛ سفرنامه‌نویس عکاس
36. دغدغه‌ی مردم و فضای شهری
37. عکس‌هایی از جنس کسرائیان
38. انقلاب اصفهان، حکومت نظامی و کاوه گلستان
39. جسارت مرتضی اکبری شانزده‌ساله با عکاسی از حوادث انقلاب در اصفهان
40. رضانور بختیار؛ عکاس همیشه زنده
41. احمد مزین؛ مستندگار ساده‌ی شهری
42. حاشیه‌های تصویری یا عکاسی خیابانی؟
43. غلامحسین، عرب سحر اصفهان را به نمایش میگذارد
44. بازگشت به ریشه ها؛ عکسهای ایزابل اشراقی
45. مرگ عکاسخانه ها؛ مرگ تاریخ یک شهر
منابع
نمایه