معرفی و دانلود کتاب سیاست صنعتی: بنیان‌های نظری، چگونگی اجرا، مسائل مرتبط و تحلیل اقتصاد سیاسی

معرفی کتاب سیاست صنعتی: بنیان‌های نظری، چگونگی اجرا، مسائل مرتبط و تحلیل اقتصاد سیاسی

محسن محمدی ایوانکی در کتاب سیاست صنعتی، به مسائله‌ی سیاستگذاری برای صنعت که همیشه در ایران چالش‌برانگیز و محل بحث بوده، می‌پردازد و می‌کوشد با بررسی رویکردهای علمی دلایل توسعه‌نیافتگی کشور را توضیح دهد. این راهنما، تئوری‌های مهمی را که در مورد سیاست صنعتی مطرح‌شده، مرور می‌کند، به رابطه‌ی این نوع سیاست و زنجیره‌ی ارزش‌های جهانی اشاره کرده و نهادهای متولی توسعه‌ی صنعتی را معرفی می‌کند.

درباره‌ی کتاب سیاست صنعتی

به‌زعم بسیاری از اقتصاددان‌ها، یکی از ارکان توسعه‌یافتگی کشورها، توسعه‌ی صنعت آن است. درواقع با صنعتی شدن است که کشوری می‌تواند خود را مدرن و توسعه‌یافته بداند. ایران از اولین کشورهای منطقه و حتی آسیا بود که از حدود هفت دهه پیش در مورد این مسأله برنامه‌ریزی کرد و قدم در این مسیر گذاشت. گرچه چند دهه‌ی ابتدایی آن با موفقیت سپری شد، اما پس از انقلاب این رشد کند و کندتر شد تا جایی که در ده سال اخیر عملاً به صفر رسید! خیلی از کارشناسان معتقدند این افول و سقوط نه صرفاً به خاطر تحریم‌ها، که بیشتر به دلیل کج‌اندیشی، بی‌تفاوتی و ناآشنایی مدیران سیاسی و صنعتی کشور بوده است.

یعنی افرادی که به‌سختی فرآیند صنعتی شدن را می‌شناختند و اهمیت آن را درک می‌کردند. نمونه‌ی رفتار نادرست آن‌ها اجرای مداوم اصلاحات گسترده در صنعت بود، بدون اینکه بدانند این مدل رفتاری علاوه‌‌بر هزینه مادی، بسیار زمان‌بر خواهد بود و احتمال به ثمر نشستن و نتیجه دادن آن در کشوری با مختصات ایران بسیار کم است. بنابراین می‌توان گفت پیش از تدوین سیاست‌های صنعتی یا اصلاح ساختاری آن، باید اساساً مفهوم این نوع سیاست‌گذاری را درک کرد. محسن محمدی ایوانکی در کتاب سیاست صنعتی دقیقاً روی همین موضوع متمرکز شده و تلاش کرده آن را از دیدگاه علمی و آکادمیک توضیح دهد. این کتاب به هفت رویکرد مهمی که در مورد این سیاست وجود داشته می‌پردازد و هر یک از آن‌ها را تشریح می‌کند.

سیاست صنعتی محصول انقلاب صنعتی است و در کوران همان دوران بود که ابداع شد. اولین بار وزیر خزانه‌داری آمریکا به اهمیت تدوین سیاست برای صنعت پی برد و سعی کرد با کمک آن به رشد و توسعه‌ی کشورش کمک کند. از آن زمان تا دوران معاصر، سیاست صنعتی 4 دوره‌ی کلی را طی کرده: دوره‌ی اول که از اواخر قرن هجدهم تا پایان جنگ جهانی دوم طول کشید و آن را دوره‌ی کودکی این سیاست می‌دانند. دوره‌ی دوم که مصادف با بلوغ و عصر طلایی آن بود تا اواسط دهه‌ی 1970 ادامه یافت. اما پس‌ازآن نوعی بدبینی نسبت به سیاست‌های صنعتی به وجود آمد تا جایی که حتی برخی از اقتصاددان‌ها آن را تقبیح می‌کردند. این دوره تا حوالی سال 2000 طول کشید. از ابتدای قرن بیست‌ویکم، نگرش دیگری به این سیاست شکل گرفت و بار دیگر اقتصاددان‌ها به آن روی خوش‌ نشان دادند. اما زمان فعلی با صد سال پیش فرق دارد و حالا مفاهیم جدیدی مثل جهانی‌شدن هم به وجود آمده‌اند که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. کتاب سیاست صنعتی نوشته‌ی محسن محمدی ایوانکی به همه‌ی این موضوعات اشاره می‌کند و رابطه‌ی آن‌ها را با سیاستگذاری صنعتی توضیح می‌دهد. نویسنده در کتاب سیاست صنعتی به موضوع اقتصاد سیاسیِ سیاست صنعتی هم می‌پردازد و دو تئوری مهم را درباره‌ی آن مطرح کرده و در پایان نیز سازمان‌های متولی توسعه‌ی صنعتی را معرفی می‌کند.

کتاب سیاست صنعتی را انتشارات شرکت چاپ و نشر بازرگانی منتشر کرده است.

کتاب سیاست صنعتی برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب به مدیران سیاسی و صنعتی کشور توصیه می‌شود. اگر در حوزه‌ی صنعت فعال هستید، کتاب پیش رو این حوزه را از نظر تئوریک بررسی می‌کند.

در بخشی از کتاب سیاست صنعتی: بنیان‌های نظری، چگونگی اجرا، مسائل مرتبط و تحلیل اقتصاد سیاسی می‌خوانیم

بزرگ‌ترین اشتباه بسیاری از کشورهای درحال توسعه، تلاش آن‌ها برای سرپیچی از مزیت نسبی تعیین شده توسط ساختار برخورداری آن‌ها بود: در کشورهایی که ویژگی‌های برخورداری عوامل با فراوانی نیروی کار و کمبود سرمایه مشخص می‌شد، سیاست دولت با هدف ایجاد صنایع سنگین سرمایه بر مدرن و پیشرفته بود. با اجرای استراتژی توسعه مبتنی بر صنایع سنگین، آن‌ها نتوانستند شرکت‌هایی بسازند که قادر به ادامه حیات در بازارهای باز رقابتی باشند. این شرکت‌ها به دلیل نیازهای سرمایه‌ای بالا و هزینه‌های ساختاری بالای تولیدشان در یک کشور درحال توسعه، در بازارهای رقابتی باز قابل دوام نبودند. حتی زمانی که آن‌ها به‌خوبی مدیریت می‌شدند، نمی‌توانستند در یک بازار بدون تحریف و رقابت، سود اجتماعی قابل قبولی کسب کنند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار مؤلف
مقدمه
فصل اول: مهم‌ترین رویکردهای علمی اخیر به سیاست صنعتی
فصل دوم: جایگاه زنجیره‌های ارزش جهانی (GVC) و قطب‌های صنعتی در اجرای سیاست صنعتی
فصل سوم: اقتصاد سیاسی سیاست صنعتی
فصل چهارم: نهاد متولی توسعه صنعتی (سازمان راهبر)
منابع
فهرست جدول‌ها
فهرست شکل‌ها