معرفی و دانلود کتاب شاکی: مجموعه نمایشنامه

معرفی کتاب شاکی: مجموعه نمایشنامه

کتاب شاکی نوشته‌ی صادق عاشور پور مجموعه‌ای متشکل از دو نمایشنامه است که نویسنده درنهایت هنرمندی آن‌ها را در کنار یکدیگر قرار داده و اثری خواندنی و گیرا و همچنین آموزنده برای مخاطبان نمایشنامه پدید آورده است. محتوا و سبک به‌کاررفته در این اثر،‌ در هم تنیدگی چند نوعِ ادبی را شامل می‌شود.

درباره‌ی کتاب شاکی

صادق عاشورپور در کتاب شاکی سبک‌های سنتی نمایش ایرانی را با یکدیگر ترکیب کرده و با استفاده از مضامینی آشنا سعی در خلق این دو نمایشنامه کرده است. برای توضیح این سبک‌ها باید در ابتدا به معرفی هنرهای نمایشی ایرانی بپردازیم؛ تئاتر و هنرهای نمایشی در ایران سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. از دیرباز اجرای موسیقی و عنصرهای نمایشی با بیان داستان‌ها و قصه‌های عامیانه همراه بوده است. نقالی از سبک‌های بسیار کهن ایرانی است که در آن با عنصرهایی نمایش‌گونه به داستان‌سرایی می‌پرداختند. پس‌ازآن سبک‌های بسیار متمایز تعزیه، نمایش روحوضی، خیمه‌شب‌بازی و سیاه‌بازی شکوفا شدند که از هنرهای نمایشی خاص ایرانی هستند. در عصر قاجار همگام با رفت‌وآمد ایرانیان به خارج و البته بیشتر از آن ورود خارجی‌ها به ایران، نمایش در ایران دچار دگرگونی شد و عناصر هنرهای نمایشی غربی نیز به ایران راه یافت. در این عصر میل به سبک‌های غربی بیشتر و همین مساله موجب فراموشی هنر نمایشی ایرانی نزد نمایش‌پردازان شد.

کتاب شاکی حاصل تلاش صادق عاشورپور برای احیا و بازآفرینی هنرنمایشی ایران البته با مصداق و معیارهای امروزی است؛ عاشورپور به تأسی از میرزا آقای تبریزی دست به ترکیب سبک‌های ایرانی زده است. میرزا آقای‌ تبریزی در حدود یک قرن و نیم پیش می‌زیست در آغاز فراگیری مکتب‌های غربی اقدام به تنظیم و نوشتن پنج نمایشنامه کرد که در آن ترکیبی از عناصر و سبک‌های نمایشی ایران بسیار مشهود و دارای مضامین روز جامعه بود.

کتاب شاکی از دو نمایشنامه‌ی «شاکی»،‌ که اسم کتاب برگرفته از آن است و همچنین نمایشنامه‌ی «نفاق» تشکیل ‌شده است. نویسنده در این اثر با بهره‌گیری از نمایش‌های ایرانی تعزیه، تخته حوضی و نمایش‌های عامیانه و همچنین عناصر نمایش غربی با توجه به شیوه آثار میرزا آقا، اثر خود را پدید آورده است. شاکی نمایشنامه‌ای است که در آن طرحی آشنا در قامتی تاریخی تنظیم شده است که هیچ اطلاعاتی از زمان مشخص یا مکان مشخصی نمی‌دهد و این موضوع خود به نقطه قوت نمایش بدل شده است. ژانر نمایش طنزگونه است و در آن شخصیت‌پردازی وجود ندارد و تمام شخصیت‌ها تیپ هستند؛ این تیپ‌ها می‌توانند نماینده و نمایانگر قشر خاصی باشند. در آن جامعه‌ای نمایش داده می‌شود که سلطانی ابله در پی ایجاد عدالت است؛ البته با روشی مضحک تا بتواند توجه همگان را نیز بخرد. این نمایشنامه همان‌طور که در توضیحاتش آمده است دارای بیانی روایی است.

در نمایشنامه‌ی دوم از کتاب شاکی، یعنی نمایشنامه‌ی نفاق ما با دو قصه و دو موضوع سروکار داریم؛ در ابتدای نمایش بازیگران با یکدیگر بیان می‌کنند که این نمایشنامه به دو شیوه اجرا می‌شود زیرا قصه‌ی دو رخداد است که در یک‌زمان رخ می‌دهند. هر دو موضوع برگرفته از تاریخ نه‌چندان دور کشور است؛ یعنی پایان دوره زندیه و آغاز ظهور قاجاریان و نبرد لطفعلی‌خان زند با آغامحمدخان قاجار برای حفظ قدرت و به چنگ آوردن قدرت. هردوی این موضوعات لازم و ملزوم یکدیگرند؛ پس از نبرد بین لطفعلی‌خان با حاکم بم و شکست از او، لطفعلی‌خان به شیراز می‌گریزد که دراین‌بین اسیر چند تن می‌شود و آن‌ها او را به شکل دردناکی به قتل می‌رسانند. پس از فاجعه آنان به یاد لطفعلی میفتند و با بیان خاطرات زندگی‌اش به او می‌پردازند.

کتاب شاکی نوشته‌ی صادق عاشورپور توسط انتشارات نیستان منتشرشده و پیش روی شماست.

کتاب شاکی مناسب چه کسانی است؟

مطالعه‌ی این کتاب به کلیه‌ی علاقه‌مندان به نمایشنامه‌ و داستان‌های فارسی پیشنهاد می‌شود.

با صادق عاشور پور بیشتر آشنا شویم

صادق عاشور پور متولد 1332 در همدان است. او به دلیل مشکلات مالی خانواده نتوانست تحصیل را ادامه دهد و مجبور بود از همان کودکی مخارج خانواده را تأمین کند. در 12 سالگی به تهران مهاجرت کردند و در آنجا در کارخانه‌ی آلومینیوم‌سازی مشغول به کار شد. او در تهران توانست در مدرسه‌ی اکابر نام‌نویسی کند و تا کلاس دوم درس خواند اما پس از مدتی مجبور به ترک تهران شد و به زادگاهش بازگشت. در آنجا برای ادامه‌ی تحصیل خود فال فروشی کرد. پس از آشنایی با تئاتر و علاقه‌ای که به هنر نمایش نشان داد، در سن 17 سالگی وارد حرفه‌ی بازیگری شد. او پس از دریافت دیپلم ادبیات فارسی در رشته‌ی هنرهای دراماتیک امتحان داد اما هزینه‌های دانشگاه، او را از ادامه‌ی مسیرش منصرف کرد. بدین سبب در رشته‌ی ادبیات ادامه تحصیل داد و وارد حرفه‌ی معلمی شد و در کنار آن تئاترهایی نیز اجرا کرد. دراین‌بین عاشورپور نمایشنامه‌نویسی را نیز دنبال کرد و اولین کتاب او در اواخر دهه 50 منتشر شد. او نویسنده‌ی مجموعه نمایش‌های ایرانی است که تاکنون ده جلد آن منتشرشده است. از دیگر کتاب‌های این نویسنده می‌توان به مجموعه‌ی دوازده‌جلدی «فرزند فریاد» و همچنین مجموعه «فرمان خاتون» اشاره کرد.

در بخشی از کتاب شاکی: مجموعه نمایشنامه می‌خوانیم

پیرمرد: نفاق و خیانت بین سران. بله، نفاق و خیانت. بزرگان زندیه بعد از مرگ کریم‌خان دین و ایمان را از دست دادند و برای به چنگ آوردن قدرت، مثل گرگ به جان یکدیگر افتادند. یادتان هست همان سال که شهرمان، بم به دست نصربن عماد، حاکم سیستان و پسرخوانده‌ کریم‌خان سقوط کرد...؟

زن: من خوب به یاد دارم.

مرد کور: همه به یاد دارند.

پیرمرد: اگر آن وقت لطفعلی‌خان به همراه عشایر فارس به نجات مردم اقدام نمی‌کرد، الان حاکم بم و برادرش سلیم‌خان در قید حیات نبودند. /مکث/ درست چند روز بعد از شکست نصر و تسخیر دوباره شهر بود که:

با آوای سنجی، صحنه تاریک و با آوای دیگر سنج نور موضعی در قطب و اطراف آن تاریک، جوان، پیرمرد نعل‌کن و کاروان سالار بر روی قطب به ترتیب به ایفای نقش لطفعلی‌خان، لطیف‌خان، محمدعلی‌خان و سلیم‌خان می‌پردازند. محمدعلی‌خان نامه‌ای در دست و در حال تعظیم به لطفعلی‌خان.

لطفعلی‌خان: چیست خان؟

محمدعلی‌خان: مرقومه‌ای است از شیراز، از جانب حاج کلانتر، قربان.

لطفعلی‌خان: بله...، بخوان دوست من تا بدانم مضمونش چیست.

محمدعلی‌خان: اطاعت قربان.

فهرست مطالب کتاب

شاکی
نفاق