معرفی و دانلود کتاب مصرع برجسته: گزیده‌ موضوعی ابیاتی از شاعران عهد صفوی (سبک هندی)

معرفی کتاب مصرع برجسته: گزیده‌ موضوعی ابیاتی از شاعران عهد صفوی (سبک هندی)

سید امیرمهدی یاسینی در کتاب مصرع برجسته بیش از هزار بیتِ شاهکار، مربوط‌ به سبک هندی را از اشعار حدود سیصد شاعر استخراج نموده است. نویسنده تلاش دارد تا با بیان نمونه‌هایی از ابیات برجسته‌ی سبک هندی، یک شمای کلی از این سبک در ذهن مخاطب ایجاد کند. امری که این اثر را از دیگر آثاری که در این حوزه تألیف‌ شده‌اند متفاوت می‌سازد، دسته‌بندی موضوعی ابیات آن است. درنتیجه، می‌توان از آن به‌عنوان یک منبع برای پژوهش‌های دانشگاهی یاد کرد.

درباره‌ی کتاب مصرع برجسته

سبک هندی که از قرن نهم هجری به بعد در تاریخ ادبیات فارسی ظهور کرد، نه‌تنها در شبه‌قاره‌ی هند، بلکه به‌طور موقت در میان شاعران ایرانی نیز رواج یافت. به‌گونه‌ای که شاعری چون صائب تبریزی، نماینده‌ی آن محسوب می‌شود. سبک هندی ویژگی‌های مخصوص‌به‌خود را دارد؛ مثلاً زبان آن نسبت به غزل قرون قبل، از لطافت کمتری بهره می‌برد و از آن مهم‌تر، شعر از طبقه‌ی خاص خارج و به گفتار روزمره‌ی مردم کوچه و بازار نزدیک می‌شود. شاعران سبک هندی، به خود آزادی بیشتری در استفاده از تصاویر ساده، بی‌پیرایه و معمولی، که تا آن زمان شاعرانه تلقی نمی‌شد، دادند. از سوی دیگر، قاعده‌ی تصویرسازی هماهنگ، که به‌موجب آن باید در تمام ابیات یک شعر از یک مضمون واحد یا نزدیک به‌هم سخن می‌رفت و توسط شاعران قدیمی‌تر رعایت می‌شد، بیش از پیش مورد بی‌توجهی قرار گرفت. به این معنا که در این سبک، کل ابیات یک غزل از یک موضوع واحد سخن نمی‌گفتند؛ بلکه هر تک بیت شخصیتی مستقل و دارای معنای مستقل و جدا پیدا کرده بود.

کتاب مصرع برجسته، عنوان اثری است که سید امیرمهدی یاسینی در راستای غزل‌های مربوط به سبک هندی، تألیف نموده است. در سبک هندی، مصراع جایگاه ویژه‌ای دارد. ازاین‌رو شاعران زیادی درباره‌ی ارزش و کارکرد آن سخن گفته‌اند‏. مصرع برجسته در یک تعریف کلی، آن نازک‌خیالی و چکیده‌ی اندیشه‌ی شاعرانه است که به‌صورت یک تک‌مصراع تجلی می‌یابد. یاسینی در اثر خود، ابیات برجسته شاعران سبک هندی را از اشعار آن‌ها استخراج کرده است تا به اهمیت تک‌بیت در شعر شاعران این سبک اشاره کند.

یاسینی در کتاب مصرع برجسته، ابتدا یک تعریف کلی از مفهوم سبک ارائه می‌دهد که برگرفته از نظریات دکتر سیروس شمیسا است. براساس نظریات ایشان، می‌توان تاریخ ادبیات فارسی را از منظر سبک‌شناسی به روش‌های گوناگونی دسته‌بندی کرد. یکی از این طبقه‌بندی‌ها، براساس دوره‌ی زمانی یا مکانی است. سبک هندی به دوره‌ای اطلاق می‌شود که شاعران، به جهت بی‌مهری پادشاهان صفوی و دلایل دیگر، نفی‌بلد کرده و راهی هند شده بودند. مؤلف در این اثر، ویژگی‌های مربوط به سبک هندی را نیز برمی‌شمرد و شرحی مجمل از چیستی این سبک به مخاطبان ارائه می‌دهد.

تنه‌ی اصلی کتاب مصرع برجسته، بیان بیش از هزار بیت از حدود سیصد شاعر سبک هندی است. این شاعران در دوره‌ی صفوی زندگی می‌کردند و عموماً در ایران و شبه قاره‌ی هند ساکن بودند. چیزی که این اثر را از دیگر آثاری که در این حوزه تألیف‌شده‌اند متفاوت می‌سازد، دسته‌بندی موضوعی ابیات آن است. درنتیجه، کتاب به بخش‌هایی چون مواعظ، خداشناسی، خودشناسی، قناعت، عمر، عشق، وصال، فراق، گلایه و غیره تقسیم می‌شود.

کتاب مصرع برجسته را نشر امتیاز به چاپ رسانده است.

کتاب مصرع برجسته مناسب چه کسانی است؟

این کتاب به افراد علاقه‌مند به اشعار فارسی و سبک هندی پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب مصرع برجسته می‌خوانیم

گر خدا را از برایِ رزق طاعت می‌کنی
خانه می‌سازی و بر بامش زراعت می‌کنی
ناظم هراتی

بی اجازت بر نیاید تیغِ توفیق از نِیام
سایه‌ی دستی زِ شاهِ ذوالفقارم آرزوست
عباسقلی خان شاملو

بلند و پستِ جهان هر چه هست در کار است
زِ حکمت است که انگشت‌ها برابر نیست
سلیم تهرانی

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
مواعظ
خداشناسی
خودشناسی
قناعت
دوستی
بخشش
عمر
عاشقانه
عشق
معشوق
توصیف
وصال
فراق
گلایه
منابع