معرفی و دانلود کتاب مکتب بوداپست

معرفی کتاب مکتب بوداپست

یکی از بهترین منابع برای آشنایی با ظهور و سیر تحول مکتب فکری بوداپست، روبه‌روی شماست. سامی نعیر، فرانسوا ریویر، جورج لوکاچ، سرژ فرانکل و شاگردان این مکتب در کتاب مکتب بوداپست در کنار شما هستند تا هر آنچه را که برای شناخت چندوچون این جریان فکری باید بدانید، به شما بیاموزند. محمدجعفر پوینده، نویسنده و جامعه‌شناس مطرح کشورمان، گزینش، گردآوری و ترجمه‌ی این اثر را به انجام رسانده؛ مرجعی جامع برای شناخت، بررسی و تحلیل آراء مبدعان و بزرگان مکتب بوداپست.

درباره‌ی کتاب مکتب بوداپست

مکتب بوداپست که در دهه‌ی 1960 در مجارستان ظهور کرد، از جریان‌های فکری‌ای بود که ابتدا در دامان اومانیسم مارکسیستی بالیدن گرفت اما به‌تدریج، به سوی پسامارکسیسم و سپس لیبرالیسم دگراندیش تغییر مسیر داد. معتقدان و اعضای این مکتب، همکاران و یا دانشجویان جورج لوکاچ بودند. براین‌اساس، می‌توان ادعا کرد مهره‌‌ی اصلی و حلقه‌ی مرکزی مکتب بوداپست، لوکاچ بوده است.

این مکتب در ابتدا گسترش و اشاعه‌ی آثار لوکاچ را در زمینه‌ی هستی‌شناسی اجتماعی، همچنین زیبایی‌شناسی، وظیفه‌ی خود می‌دانست اما رفته‌رفته به منتقدان آثار لوکاچ پیوست و پارادایم فکری او را به چالش کشید. اعضای مکتب بوداپست با گذر زمان از مخالفان و معترضان مارکسیسم شدند. آن‌ها به سبب انتقادات تیز و تندی که نسبت به شوروی و کشورهای مستعمره‌اش داشتند، به‌خصوص مخالفت‌هایشان با «دیکتاتوری بر فراز نیاز» در سرزمین‌های وابسته به حکومت شوروی، از سوی دولت مجارستان تبعید شدند. باید توجه داشت در این دوران، حکومت مجارستان نیز از وابستگان شوروی به شمار می‌آمد.

با وجود سرکوب‌هایی که نسبت به معتقدان این مکتب روا شد، این جریان فکری کماکان در مجارستان حضور دارد و اگرچه رنگ و لعاب دیگری به خود گرفته اما یقیناً می‌توان آن را منشعب از نخستین نسل مکتب بوداپست دانست. استمرار در روش دیالکتیکی لوکاچ، بازبینی آثار مارکسیستی با دید انتقادی، نقد استالینیسم در ابعاد اقتصادی، ایدئولوژیک و سیاسی، تلاش برای رسیدن به نوعی فلسفه‌ی اجتماعی و در نهایت به چالش کشیدن ساختارهای زندگی روزمره، ستون‌های اصلی این مکتب بوده و هستند.

هرچند این جنبش فکری، به‌ نوبه‌ی خود تأثیر بسیاری بر مطالعات جامعه‌شناختی داشت، اما در منابع فارسی، چه ترجمه و چه تألیف، آن‌گونه که شایسته است از ماهیت و روند پیشرفت آن سخنی به میان نیامده. کتاب مکتب بوداپست (Bodapest School)، که آثار جرج لوکاچ (Gyorge Lukacs)، سامی نعیر (Sami Nair)، فرانسوا ریویر (Francois Riviere) و سرژ فرانکل را دربرمی‌گیرد، از بهترین منابعی است که با محوریت چیستی مکتب بوداپست، در اختیار فارسی‌زبانان قرار گرفته. باید توجه داشت، مطالب این کتاب، به انتخاب و ترجمه‌ی محمدجعفر پوینده روانه‌ی بازار کتاب شده. اثری سترگ که شما را با طرز فکر اهالی مکتب بوداپست و گزیده‌ای از آراء آن‌ها، آشنا خواهد کرد.

کتاب حاضر در دو بخش تدوین شده. در قسمت نخست مکتب بوداپست به خواننده معرفی می‌شود. نحوه‌ی ظهور، مبانی فکری و سیر این جریان را در باب اول کتاب خواهید دانست. باب یکم، شامل سه زیربخش است که هر یک مقاله‌ای ارزشمند درمورد مکتب بوداپست محسوب می‌شوند. سامی نعیر، فرانسوا ریویر و جورج لوکاچ نگارش این بخش را به عهده داشته‌اند.

در باب دوم به سراغ شاگردان و یا بزرگان این مکتب می‌رویم و مقالاتی را از ایشان مطالعه می‌کنیم. آگنس هلر، فرنس فهر، جرج مارکوش، آندراش هگدوش، ماریا مارکوش و همچنین میهای وایدا اندیشمندانی هستند که در قسمت دوم کتاب با اندیشه‌های‌ ایشان آشنا خواهید شد.

اثر حاضر از یازده بخش اصلی و یک پیوست تشکیل شده. پیوست که در انتهای کتاب قرار گرفته توضیحاتی سودمند مربوط به نشریات یا کتاب‌های ذکرشده در این اثر را به شما عرضه می‌کند. از این طریق، مطالعات آتی و تشخیص منابعی که برای تحقیقات خود بدان‌ها نیاز دارید، آسان‌تر خواهد بود.

نشر چشمه کار چاپ و انتشار کتاب مکتب بوداپست را به انجام رسانده است.

کتاب مکتب بوداپست برای چه کسانی مناسب است؟

برای علاقه‌مندان آثار جامعه‌شناختی خبر خوبی داریم! کتاب مکتب بوداپست، یکی از مهم‌ترین جریان‌های فکری در حوزه‌ی نقد و بررسی جامعه‌شناختی را به شما معرفی می‌کند.

با نویسندگان کتاب مکتب بوداپست بیشتر آشنا شویم

جورج لوکاچ (1885-1971)، نویسنده، فیلسوف، فعال سیاسی، منتقد ادبی و تئوریسین اهل مجارستان بود که چندی نیز به‌عنوان کمیسر فرهنگ و آموزش در کشور خود فعالیت داشت. همچنین از سردمداران انقلاب سال 1956 در کشور مجارستان نیز به شمار می‌آمد. جالب است بدانید که پدر لوکاچ عنوان «بارون» را در سال 1890 اخذ کرده بود؛ لقبی که به فرزندان فرد هم ارث می‌رسید. به این ترتیب لوکاچ و خانواده‌اش از اعیان و اشراف بوداپست به حساب می‌آمدند.

جورج لوکاچ که مدرک دکترای خود را در رشته‌ی علوم سیاسی از دانشگاه کلژوار دریافت کرده بود، در سال 1909 مجدداً از دانشگاه بوداپست مدرک دکترای دیگری کسب کرد. این نویسنده که خود از مؤسسان مارکسیسم غربی محسوب می‌شد، آثاری نیز در حوزه‌ی تئوری‌های جریان فکری مارکسیسم نگاشت.

«تأملی در وحدت اندیشه لنین»، «هستی شناسی هستی اجتماعی»، «جان و صورت»، «مطالعاتی درباره فاوست»، «نویسندگان رئالیست آلمان»، «تزهای بلوم»، «جامعه‌شناسی رمان» برخی از عناوین آثار جورج لوکاچ هستند.

سامی نعیر (1946)، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی است که به‌عنوان عضو شورای افتخاری دولتی نیز فعالیت داشته. او دارای مدرک دکترای دولتی در ادبیات و علوم انسانی و دکترای فلسفه است. همچنین استاد علوم سیاسی در دانشگاه پاریس و استاد مدعو در دانشگاه کارلوس سوم مادرید بوده. نعیر بنیانگذار و مدیر Instituto Mediterraneo Andalusi محسوب می‌شود و سال‌ها نیز در دانشگاه‌های خارجی به تدریس پرداخته.

در بخشی از کتاب مکتب بوداپست می‌خوانیم

«نیازهای حیاتی» یا «بقا» ضرورت‌هایی هستی‌شناختی‌اند، زیرا با برانگیختن زندگی آن را تداوم می‌بخشند. از آن جمله‌ است نیازهای خوراکی، نیازهای جنسی، نیاز تماس‌های اجتماعی و همکاری اجتماعی، و نیاز فعالیت. اما این نیازها را نیز نمی‌شود در رده‌ی نیازهای «طبیعی» جای داد، زیرا آن‌ها به مثابه‌ی نیاز کاملاً انضمامی‌اند و جز در زمینه‌ی اجتماعی معینی معنا ندارند. به همین‌رو، برای مثال، حتی برای نیازهای خوراکی نیز نمی‌شود «اندازه‌ای طبیعی» معین کرد. می‌دانیم که در برخی از قبیله‌های افریقایی مصرف کالری بسیار کم‌تر از حداقلی بوده که ما حیاتی می‌شماریم؛ اما آن افراد، در مقایسه با مرحله‌ی تکامل خاص خودشان، دچار کم‌غذایی نبوده‌اند.

کم‌غذایی صرفاً به مثابه‌ی پیامد فروپاشی تعادل اجتماعی نمودار می‌گشته است. می‌شود ثابت کرد که، در مجموع، ساختار جامعه‌های ابتدایی ارضای نیازهای حیاتی را به ‌طور کلی تضمین می‌کرده است. [تعیین‌کننده‌ی] حد این ارضاها طبیعت بوده است: در آن‌جا، مرگ دسته‌جمعی افراد در پی بلایای طبیعی روی می‌داده است. سرمایه‌داری نخستین جامعه‌ای است که با نفس ساختار خود طبقات اجتماعی تمام‌وکمالی را به مبارزه‌ای روزانه صرفاً برای ارضای نیازهای معطوف به بقای‌شان محکوم می‌کند. این وضعیت از دوران انباشت اولیه تا قرن بیستم در اروپا حاکم بوده و هم‌اکنون نیز در جهان سوم حاکم است. مارکس در همین معنا می‌گفته است که طبقه‌ی کارگرِ زمانِ او به طبقه‌ای «بی‌نیاز» بدل گشته و یا حتی نیازهای معطوف به بقای او به سطحی شبه‌حیوانی فروکاسته شده‌ است.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
باب یک: مکتب بوداپست
یک: مکتب بوداپست / سامی نعیر
دو: نگاهی به مکتب بوداپست / فرانسوآ ریویر
سه: درباره ی مکتب بوداپست / جُرج لوکاچ
باب دو: گزیده‌ی آثار شاگردان مکتب بوداپست
یک: چپ نوین مجار: جامعه شناسی و انقلاب / سرژ فرانکل و دانیل مارتن
دو: نظریه و عمل از دیدگاه نیازهای انسانی / اگنس هلر
سه: وقت آزاد و تقسیم کار / ماریا مارکوش و آندراش هگدوش
چهار: خطاهای چه گوارا / میکلوش هاراستی
پنج: (اسناد) انقلاب یا هرج ومرج؟ / رافیش هایدو
شش: پاسخ میکلوش هاراستی به رافیش هایدو
هفت: محاکمه ی هاراستی / دانیل هوفمان
پی‌نوشت‌ها
نمایه