معرفی و دانلود کتاب پرچمدار سنت جاوید: حکمت‌های شاهنامه فردوسی

معرفی کتاب پرچمدار سنت جاوید: حکمت‌های شاهنامه فردوسی

دکتر پیمان آقابیگی پور در کتاب پرچمدار سنت جاوید: حکمت‌های شاهنامه فردوسی تلاش کرده است در جهت آسان نمودن درک مفاهیم و حکمت‌های پنهان در حکایت‌ها و داستان‌های شاهنامه فردوسی قدم بردارد. در این اثر سعی بر این است که نگاه و نظرات فردوسی بررسی شود و دیدگاه او با تفکرات هم عصران خودش مقایسه شود.

درباره کتاب پرچمدار سنت جاوید:

شاهنامه فردوسی جزو مهم‌ترین کتاب‌های ادبیات حماسی و شاید تعلیمی ایران و جهان محسوب می‌شود که قابل بحث و شایسته بررسی شدن نکته به نکته است. این شاهکار بزرگ ادبی، شهرت جهانی دارد که بازتاب دهنده فرهنگ، باورها و آداب و رسوم ایرانیان باستان و مانند شناسنامه و سند هویت ملی مردم کشور ماست.

این اثر گرانبها، سرگذشت اقوام ایرانی را از آغاز آفرینش جهان و نخستین شهریاران ایران تا زمان شکست آخرین شاهنشاه ساسانی از سپاه اسلام، دربرمی‌گیرد. بنابراین بسیاری از حکمت‌های اصیل ایرانی یا خسروانی را به شکلی رازگونه و رمزی در خود گنجانده است. درست است که آشنایی با این حکمت‌ها و گشودن رمزهای آنان کشش و جذابیت دارد اما مطالعه تمامی حکایات و حوادث زندگی پادشاهان و پهلوانان شاهنامه برای دست‌یابی به این حکمت‌ها، با توجه به حجم این اثر نیازمند صرف وقت و زمان بسیار زیادی است.

مبحث‌هایی که در این کتاب مخصوصاً در فصل چهارم به آن پرداخته می‌شود شاید در نگاه اولیه ارتباط ظاهری با بحث حکمت نداشته باشد اما اگر به درستی به آن‌ها دقت شود، آنچه که مد نظر این تحقیق است، مباحث فلسفی امروزی و جدال‌های خشک فلاسفه متعصب آن‌ها در اینجا مورد نظر نیست. حکمت از این رو در این رساله در شاهنامه و سخن فردوسی بررسی می‌شود که با بعضی از رمز و رازها و عقاید و حتی علم و دانش کیهان‌شناسی و نگاه این حکیم دانا به جهان هستی آشنا شویم.

تاکید این کتاب، عمدتاً بر حکمت‌های شاهنامه فردوسی است که در ظاهر کلام و ابیات شاهنامه مشخص نمی‌شوند و فردوسی آن‌ها را به شکلی آشکار یا اغلب رمزگونه بیان کرده است. لذا موضوعات مهمی مانند: خردورزی، دانش‌جویی، هنروری و فرهنگ، پرهیز از دروغ، گذرا بودن عمر و بی‌وفایی روزگار، رویکرد مرگ، قضا و قدر، پیری و جوانی، توصیف جهان، گوهر و نژاد، اهریمن و پلیدی، ‌ آریاشهر، شادی و خوشگذرانی، پادشاه و جایگاه شاه در ایران باستان، نصایح، بخشش مال، در آداب سخن‌گویی، در آیین می‌خواری و شراب نوشی، حرص و طمع، دوری کردن از غم‌ها و دیگر مفاهیمی حکمی که فردوسی در قالب اساطیر و داستآن‌های شاهنامه به آن‌ها اشاره کرده، مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته‌اند.

کتاب پرچمدار سنت جاوید: حکمت‌های شاهنامه فردوسی مناسب چه کسانی است:

این کتاب به بررسی و تحلیل حکمت‌های شاهنامه فردوسی می‌پردازد به همین دلیل مطالعه آن به شاهنامه‌پژوهان و شاهنامه‌خوانان و علاقه‌مندان به ادبیات حماسی پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب پرچمدار سنت جاوید: حکمت‌های شاهنامه فردوسی می‌خوانیم:

فردوسی باور دارد که جهان با آفریدگار جهان هم گوهر است و حتی با انسان نیز هم گوهر است. به طور کلّی می‌توان گفت که در اغلب نشانه‌های نثر و نظم فارسی، کاربرد خداوند در معنای انسان خیلی بیشتر از کاربرد او در معنای آفریدگار جهان می‌باشد. «کاربردهای خداوند به عنوان صاحب، اگر جداگانه بررسی در نظم و نثر دری بیشتر از خداوند به معنی خداست. شما خدا به معنای صاحب را در پس نامهای مرکب بسیاری می‌بینید؛ دهخدا یعنی صاحب ده، کدخدا یعنی دارنده کد و خانه خدا، یعنی صاحب خانه. ما آدمیان، با خدای جهان، هم گوهریم و هنرمان هیچ جز این نیست که گوهر الهی را از قوه به فعل در آوریم. سنایی در حدیقه (1368، ص 373) سروده است:

تو به قوت خلیفه‌ای به گهر
قوه خویش را به فعل درآور

این هم گوهری به دلیل آن است که خدا، جان خود را در ما دمیده و خرد را برای یاری گریمان آفریده است و ما باید به یاری آن، گوهر خویش به عمل درآوریم

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل اول: مقدمه
فصل دوم: اساطیر، شاهنامه و فردوسی
2-1- اسطوره
2-2- بهره گیری فردوسی از اساطیر و درونمایه اساطیری شاهنامه
2-3- پایه و اساس اساطیر ایرانی و حماسه‌ ملّی ایرانیان
2-4- تفکیک تاریخ و اسطوره در شاهنامه فردوسی
2-5- باورهای اساطیری ایرانیان
2-6- شاهنامه و فردوسی
فصل سوم: حکمت و فلسفه
3- بحث
3-1- حکمت و فلسفه در شرق
3-1-1- تأثیر حکمت و فلسفه شرق بر روی حکمت و فلسفه غرب
3-2- سرچشمه حکمت و فلسفه در ایران
3-2-1- خصوصیات حکمت و فلسفه ایرانی
3-3- حکمت و فلسفه در مصر باستان
3-4- حکمت و فلسفه در یونان
3-4-1- تغییر روند فکری از حکایات مذهبی و اساطیر به حکمت و فلسفه در یونان
3-4-2- معرّفی چند مکتب فلسفی مهم یونان
3-4-2-1- مکتب طبیعیان
3-4-2-2- مکتب سوفسطائیان
3-4-2-2-1- اهمیت مکتب سوفسطائی و تأثیر آن در حکمت و فلسفه یونان
3-4-3- ارسطو و برخی از علوم از دیدگاه این فیلسوف بزرگ
3-4-3-1- ارسطو و زیست‌شناسی
3-4-3-2- الهیات و ماوراء‌الطبیعه از دیدگاه ارسطو
3-5- حکمت و اهمیّت آن
فصل چهارم: حکمت‌های شاهنامه فردوسی
4- بحث
1-4- آب
4-1-1- کاربردهای دیگر معانی آب در شاهنامه
4-2- ردپای آئین عشق و قداست خورشید در شاهنامه
4-2-1- کاربرد واژه مهر و خورشید در شاهنامه
4-3- آتش
4-3-1- ارتباط آتش با آریایی‌ها و انعکاس آن در شاهنامه فردوسی
4-3-2- بحث
4-3-3- جایگاه آتش در نزد اقوام گوناگون جهان
4-3-4- سوگند خوردن به آتش و آزمون‌های الهی با آتش
4-3-5- آتش و جشن‌های مربوط به آن در میان اقوام مختلف
4-3-6- آریایی‌ها و خاستگاه اولیۀ آن‌ها و اهمیّت و تقدّس آتش برای آنها
4-3-7- آتش بعنوان سمبل شادی و شادخواری در جشن ها
4-3-8- نتیجه
4-4- بررسی نماد گاو یکتاآفریده و ماهیّت سیاوش در شاهنامه
4-4-1- بحث
4-4-2- شخصیّت سیاوش
4-4-3- خون سیاوش انگاره از خون گاو یکتا آفریده
4-4-4- الگوی اسطوره خیزش و باروری
4-4-5- کشته شدن سیاوش و گاو یکتا آفریده
4-4-6- نتیجه
4-5- حکمت‌های عملی در شاهنامه
4-5-1- خردورزی
4-5-1-1- دانشجویی (رویکرد فردوسی نسبت به علم و دانش)
4-5-1-2- هنر و فرهنگ
4-5-2- توصیف جهان و رسم و رسوم دنیا
4-5-2-1- گذرا بودن عمر و بیوفایی روزگار
4-5-2-2- قضا و قدر
4-5-2-3- شادی و خوشگذرانی و خوشباشی و دوری جستن از غمها
4-5-2-4- رویکرد مرگ
4-5-2-4-1- جوانی و پیری
4-5-3- نصایح
4-5-3-1-1- اهریمن و پلیدی
4-5-3-2- کم گویی
4-5-3-3- نیکی کردن
4-5-3-4- بخشش مال
4-5-4- آرمان‌شهر
4-5-4-1- پادشاه
4-5-4-2- گوهر و نژاد
فصل پنجم: سخن پایانی
منابع و مآخذ
نشریّات