معرفی و دانلود کتاب برخورد تمدن‌ها: چالش سنت و مدرنیته

معرفی کتاب برخورد تمدن‌ها: چالش سنت و مدرنیته

کتاب برخورد تمدن‌ها مجموعه‌ای ملهم از کتاب‌ها، مقالات و سخنرانی‌های برنارد لوئیس، کارن آرمسترانگ و دیسلاو ژیگولسکی است و می‌کوشد تاریخ سیاسی و مذهبی خاورمیانه را مرور کند و ریشه‌های واپس‌ماندگی آن را بیابد. غلامحسین میرزاصالح مترجم و گردآورنده‌ی این مجموعه، از ایده‌های این اندیشمندان و شرق‌شناسان بزرگ غربی الهام گرفته و سعی کرده دلایل مقاومت خاورمیانه در برابر مدرنیته و چالش‌هایش با غرب را توضیح دهد.

درباره‌ی کتاب برخورد تمدن‌ها

پس از عصر روشنگری، غرب به‌شدت مسیر توسعه را پیش گرفت و تلاش کرد گذشته را جبران کند. آن‌ها به سرعت مسیر علم و تمدن را پیمودند و توانستند ایده، اندیشه و فلسفه‌ی مدرن خود را بیابند. بالندگی غرب چنان بود که بسیاری از کشورهای دنیا، حتی در دورترین قاره‌ها هم تصمیم گرفتند با غرب همراه شوند و الگوهای مدرن آن‌ها را بپذیرند، اما خاورمیانه از همان زمان، به بهانه‌های مختلف سعی کرد در برابر ایده‌های تجددخواهانه‌ی غربی بایستد و تا حد ممکن آن‌ها را نپذیرد. این مقاومت چند صدساله باعث شده خاورمیانه تبدیل به منطقه‌ای واپس‌گرا شود و با مشکلات زیادی روبرو گردد، اما ریشه‌ی این تقابل همیشگی در چیست؟ چرا حکام این منطقه هرگز نتوانستند با پارادایم غربی کنار بیایند و به معنای واقعی مدرن شوند؟

کتاب برخورد تمدن‌ها ترجمه و گردآوری غلامحسین میرزاصالح با بررسی نظرات چند تاریخ‌شناس و شرق‌شناس مهم غربی تلاش کرده پاسخی برای این پرسش‌ها بیاید. این کتاب در واقع از کتاب‌ها، مقالات و سخنرانی‌های برنارد لوئیس (Bernard Lewis)، کارن آرمسترانگ (Karen Armstrong) و دیسلاو ژیگولسکی الهام گرفته و کوشیده با کمک تئوری‌های این اندیشمندان به ریشه‌های تنش همیشگی خاورمیانه با غرب پی ببرد.

امروز فرهنگ غربی فرهنگ غالب دنیاست و تقریباً همه‌ی تمدن‌ها آن را پذیرفته‌اند و زیر چتر آن جمع شده‌اند. خاورمیانه هم از این قاعده مستثنا نیست. امروز مردم این منطقه هم به‌شدت سعی می‌کنند به‌سوی مدرنیته‌ی غربی بروند و با آن هم‌گام شوند. هر چند سیاستمداران این را نمی‌خواهند و نمی‌پذیرند و به بهانه‌ی نفوذ و غرب‌زدگی، جنبش‌های تجددخواه را سرکوب می‌کنند. همین باعث شده شکاف بزرگی بین مردم و دولت شکل بگیرد و تقابل سنت و مدرنیته به حداکثر برسد و تبدیل به کشمکشی جدی شود. این تنش قدمتی چند صدساله دارد و از همان روزهای اولی که غربی‌ها به این منطقه آمدند شکل گرفت. می‌توان برای آن دلایل زیای ذکر کرد؛ از تقابل اسلام با مسیحیت و یهودیت تا کشف نفت و ذخایر طبیعی. نویسندگان کتاب برخورد تمدن‌ها، برای بررسی تاریخی این مسأله به چند قرن قبل بازمی‌گردند و به شکست‌های پی‌درپی کشورهای مسلمان در برابر غربی‌ها اشاره می‌کنند؛ شکست‌هایی که ابتدا از لحاظ نظامی و در میدان نبرد بود، اما کم‌کم به تجارت و بازرگانی هم کشید.

بعدتر با کشف نفت و انرژی عظیم خاورمیانه، غربی‌ها این منطقه را تحت استعمار خود درآوردند و به‌نوعی با حکام ظالم و واپس‌گرای آنجا به تعامل رسیدند؛ غربی‌ها در برابر انرژی ارزان به دیکتاتورها پول و امکانات می‌دادند و از آن‌ها در برابر آزادی‌خواهان و برابری‌خواهان دفاع می‌کردند. این توافق هم سد محکمی در برابر تجدد شد که ده‌ها سال ادامه داشت. میرزاصالح برای بررسی دقیق‌تر این موضوع، از نظریات و تحقیقات برنارد لوئیس که در تبحر زیادی در خاورمیانه داشت استفاده می‌کند. همین‌طور از ایده‌های مذهبی کارن آرمسترانگ بهره می‌برد که دین‌پژوه ماهری است و اسلام را به‌خوبی می‌شناسد.

کتاب برخورد تمدن‌ها را نشر مازیار منتشر کرده است.

کتاب برخورد تمدن‌ها برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به علوم سیاسی علاقه دارید و در مورد تاریخ خاورمیانه کنجکاوید، کتاب برخورد تمدن‌ها را مطالعه کنید.

با برنارد لوئیس و کارن آرمسترانگ بیشتر آشنا شویم

برنارد لوئیس (2018-1916) تاریخ‌دان و شرق‌شناس انگلیسی-آمریکایی و استاد رشته‌ی خاور نزدیک دانشگاه پرینستون بود. لوئیس یهودی بود و از مهم‌ترین و پرنفوذترین کارشناسان خاورمیانه محسوب می‌شد. به‌طوری‌که خیلی از سیاستمداران آمریکایی، مخصوصاً جمهوری‌خواهان و تندروها، بارها به او رجوع کرده‌اند و نظرات او را خواسته‌اند. ایده‌های او بعد از یازدهم سپتامبر و تقابل علنی غرب با اسلام خیلی بیشتر موردتوجه محافظه‌کاران رادیکال قرار گرفت. «زبان سیاسی اسلام»، «برخورد فرهنگ‌ها» و «مشکل از کجا آغاز شد؟» تعدادی از کتاب‌های او هستند.

کارن آرمسترانگ (1944) نویسنده و دین‌پژوه انگلیسی است که در حوزه‌ی دین‌شناسی تطبیقی فعالیت دارد. او چند سال در یک مدرسه‌ی مذهبی راهبه بود ولی به خاطر آزارهای فیزیکی و روانی آنجا را رها کرد. پس‌ از آن به دانشگاه آکسفورد رفت و در رشته‌ی ادبیات انگلیسی تحصیل کرد. بااین‌وجود او هرگز از دین جدا نشد و کتاب‌های زیادی در مورد ادیان مختلف نوشت و سعی کرد بر اشتراکات و نزدیکی آن‌ها تأکید کند. «تاریخ خدا»، «دوازده گام به سوی زندگانی با مهربانی» و «تاریخ خداباوری» از جمله آثار او محسوب می‌شوند.

در بخشی از کتاب برخورد تمدن‌ها: چالش سنت و مدرنیته می‌خوانیم

اختراع باروت سیاه و استفاده از آن براى ساختن انواع سلاح‌هاى آتشین از جمله مهم‌ترین حوادث در تاریخ تمدن بوده است. نیروى حاصل از انفجار باروتِ سیاه، انسان را به راحتى قادر به انجام کارهایى کرد که پیش از آن به قدرت جسمانى و حیوانى فراوانى نیاز داشت. باروت سیاه تا اواسط سده نوزدهم به مدت ششصد سال و تا قبل از تولید نیتروگلیسیرین و نیترو سلولز در 1847 تنها ماده انفجارى بود که دولت‌ها به آن دسترسى داشتند.

رواج توپ‌هاى قلعه‌کوب در اواخر قرون وسطى به توان دفاعى قصرها و استحکامات نظامى پایان بخشید. دولت‌هاى مدرن از آن پس با تهیه انواع سلاح‌هاى آتشین، قادر بودند بر اتباع خویش تحکم بیشترى روا دارند و در منطقه وسیع‌ترى اعمال حاکمیت کنند. این چنین بود که سلاطین اروپایى دولت‌هاى مطلقه و متمرکزى برپا کردند که بسیار کارآمدتر از نظام‌هاى پیشین بود. از آنجایى که در جهان اسلام نیز تقریباً دو سده پس از فروپاشى حکومت عباسیان، امکان احیای دولت‌هاى لشکرى از هر نظر فراهم بود، امپراتورى‌هاى بزرگ اسلامى در اواخر سده پانزدهم و اوایل سده بعد سر برآوردند: امپراتورى صفویان در ایران، امپراتورى مغولان در هند و امپراتورى عثمانیان در آناطولى، سوریه، شمال آفریقا و عربستان. در سایر سرزمین‌هاى اسلامى هم نظام‌هاى دیگرى پدیدار شدند. مانند دولت پهناور اسلامى ازبکستان در حوزه رودهاى سیحون و جیحون یا به تداول رایج آمودریا و سیر دریا و تأسیس دولت اسلامى در مراکش با گرایشات شیعى.

هر سه امپراتورى عثمانى و ایرانى و هندى تحت تأثیر آموزه‌هاى مغولان درباره دولت نظامى بودند. سلسله‌هاى جدید اسلامى به علت تشویق مردم به مشارکت در امور اعتقادى مورد حمایت آنان بودند. اما امپراتورى‌هاى جدید، به ویژه از یک نظر با دولت عباسیان تفاوت داشت. خلفاى عباسى و دربارشان هرگز مبدل به یک کانون اسلامى نشدند و نه تنها خود را تابع قوانین شریعت نشان ندادند، بلکه خصلت‌هاى دنیوى قوى خویش را تکامل بخشیدند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
پیش‌درآمد
فصل اول: پیش از مسیحیت
فصل دوم: پیش از ظهور اسلام
فصل سوم: ارتش امپراتورى ایران
فصل چهارم: نیروى دریایى ایران
فصل پنجم: پگاه و نیمروز اسلام
فصل ششم: امپراتورى عباسیان
فصل هفتم: خیزش مردمان دشت‌نشین
فصل هشتم: دوران پس از مغول
فصل نهم: باروت سیاه و دولت‌هاى خودکامه مدرن
فصل دهم: دولت
فصل یازدهم: اقتصاد خاورمیانه
فصل دوازدهم: گزیدگان دیوانى
فصل سیزدهم: فرهنگ
فصل چهاردهم: چالش مدرنیته
فصل پانزدهم: استحاله
فصل شانزدهم: سرخوردگى و واکنش
فصل هفدهم: آرمان‌هاى جدید
فصل هجدهم: جنگ بى‌پایان
فصل نوزدهم: از آزادى تا رهایى
فصل بیستم: سیاست در خاورمیانه
فصل بیست‌ویکم: برخورد تمدن‌ها
مقایسه جمعیت، توان‌ نظامى، تولید ناخالص ملى و درآمد سرانه کشورهاى خاورمیانه
سال‌شمار وقایع سیاسى و اجتماعى خاورمیانه
فهرست اعلام
براى مطالعه بیشتر