معرفی و دانلود کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد)

معرفی کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد)

کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد) نوشته‌ی محسن عباسی هرفته و سید محمدامین طباطبائی، قصد دارد تا با بیانی ساده و تصاویر راهنما، به ترسیم چگونگی حفاظت از مجموعه‌های خشتی بپردازد و اصول درست و نادرست مداخله در بافت تاریخی شهرهای مبتنی بر خشت را برای ساکنان محلی، فعالان گردشگری و دست‌اندرکاران متولی امر حفاظت، تبیین کند و به فرهنگ‌سازی در این مورد بپردازد.

معرفی کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد)

شهر یزد تنها شهر ایران است که به ثبت جهانی رسیده و از لحاظ معماری خشتی بسیار غنی است. بافت تاریخی این شهر که علاوه بر محل زندگی مردم محلی، محل رفت‌و‌آمد گردشگران و بهره‌برداری اعضای صنعت گردشگری است، برای بقا و حفظ اصالت، نیاز جدی به حفاظت دارد. محسن عباسی هرفته و سیدمحمدامین طباطبائی، در کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد)، تلاش کرده‌اند تا با مطالعه‌ی مداخلات در بافت تاریخی یزد، تبیینی از این موضوع به دست بدهند.

وسعت بافت تاریخی یزد و تنوع ساکنین و صاحبان بناهای تاریخی، کار حفاظت از معماری خشتی شهر را با چالش‌هایی مواجه می‌کند. همچنین تنوع منحصربه‌فرد هر بنا به رغم شباهت تمام ابنیه‌ی خشتی با هم و ظرافت و ابعاد گسترده‌تر مجموعه‌های خشتی به نسبت بناهای خشتی، به ضرورت آموزش اصول حفاظت و فرهنگ‌سازی در این مورد، می‌افزاید. از طرفی گستره‌ی افراد حقیقی و حقوقی که مالکیت بناهای مختلف بافت خشتی یزد را بر عهده دارند، لزوم وجود زبان مشترکی را ایجاب می‌کند که بتواند بین نهادهای مربوط و ساکنین محلی، بهره‌برداران، گردشگران و سرمایه‌گذاران ارتباطی مبنی بر تفاهم ایجاد کند. کتاب حاضر در پی آن است که به این نیاز پاسخ دهد.

بنا بر مطالب پیش‌گفته، نویسندگان، این کتاب را با هدف آموزش به جامعه‌ی محلی، دست‌اندرکاران حوزه‌ی میراث فرهنگی و گردشگری و گردشگران، با زبانی ساده نوشته‌اند و گنجینه‌ی عکس‌هایی را برای ساده‌فهم شدن مطلب به کتاب افزوده‌اند، تا این تصاویر درک صحیحی از متن به خواننده بدهد و متن مورد بدخوانی قرار نگیرد.

محسن عباسی هرفته و سیدمحمدامین طباطبائی در کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی، مداخله‌های مختلف و پربسامد را در مجموعه‌ی خشتی یزد مورد مطالعه قرار می‌دهند و از طریق تصاویر و بیان تحلیل‌های ساده، نمونه‌های خوب، قابل‌قبول و غیرقابل‌قبول را به خواننده می‌شناسانند.

کتاب مورد بحث، پس از معرفی عکاسان و همکاران، پیشگفتارها و مقدمه‌ی نویسندگان، «ضوابط مداخله در یک شهر خشتی» را با تمرکز بر شهر یزد، تبیین می‌کند. سپس در دو بخش به مباحث اصلی می‌پردازد. بخش اول به مسائل شهر مربوط است، مباحثی مانند خط مالکیت تاریخی، خط آسمان و سیمای بام، معابر، و... و بخش دوم به بناهای تاریخی می‌پردازد. مسائلی مانند سفت‌کاری، نازک‌کاری و تأسیسات. در فصل‌ دوم، نویسندگان، عنوان‌های جزئی مربوط به هر فصل را مورد بحث قرار می‌دهند و با شیوه‌ای که از آن یاد شد، مداخله‌های خوب، قابل‌قبول و غیرقابل‌قبول را مشخص می‌کنند و به این روش، تصویری جامع از شیوه‌ی حفاظت از مجموعه‌های خشتی به دست می‌دهند که برای همه‌ی مخاطبان قابل‌فهم و قابل‌استفاده باشد.

در پایان باید به این نکته نیز اشاره کرد که کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی، دوزبانه (فارسی - انگلیسی) است و به همت انتشارات دانشگاه یزد منتشر شده.

کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد) برای چه کسانی مناسب است؟

هدف کتاب حاضر، آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه‌ی حفاظت از بافت‌های خشتی است، بر این اساس برای علاقه‌مندان، دانشجویان و دست‌اندرکاران حوزه‌های معماری، گردشگری و میراث فرهنگی و ساکنان و شاغلان در بافت‌های تاریخی خشتی، نه تنها مناسب، بلکه ضروری است.

در بخشی از کتاب راهنمای حفاظت معماری خشتی (با تمرکز بر شهر تاریخی یزد) می‌خوانیم

در معماری یزد از قابلیت خاک رس در انتقال آب بر روی بام‌ها استفاده می‌شده است. در صورت شیب‌بندی مناسب سطوح صاف بام و همین‌طور بر روی بام‌های دوری (منحنی) اندود مناسب از ترکیب گل رس و کاه (اندود کاهگل یا گل نیمچه کاه) به‌خوبی پاسخگو بوده و حتی نیازی به آجرفرش نبوده است. البته در بعضی موارد برای استفاده راحت‌تر از بام، سطوح تخت با آجر فرش پوشانده می‌شده‌اند. در خصوص سطوح دوری (منحنی) بام، استفاده از آجرهای شکسته که جزو اضافات کارگاه ساختمانی بوده‌اند مرسوم بوده است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
ضوابط مداخله در یک شهر سنتی
بخش اول: شهر میراث جهانی
1-1 خط مالکیت تاریخی
خط مالکیت تاریخی
2-1 پر و خالی
پر و خالی
3-1 خط آسمان و سیمای بام
شکل و ارتفاع
بادگیرها
خرپشته‌ها
وضعیت عمومی بام‌ها
پوشش نهایی بام‌های گنبدی
پوشش نهایی بام‌های مسطح
جان‌پناه‌ها
کافه‌بام‌ها
4-1 معابر
کف‌سازی
گوشه‌ها
کنج‌ها
پیش‌آمادگی‌ها (کنسول‌ها)
ناودان‌ها
حجم‌های ارگانیک
نماها
لبه‌ها
ازاره‌ها
شبکه‌ها
جزئیات و تزئینات
سردرها
بازشوها
تابلوها
5-1 خیابان‌ها
نمای بناهای خیابان
نما و بازشوهای بناهای تاریخی
تابلو بناهای تجاری
بخش دوم: بناهای تاریخی
1-2 سفت‌کاری
استحکام‌بخشی
مصالح
نعل‌درگاه
تفکیک فضاهای داخلی
نظام ورودی
2-2 نازک‌کاری
تزئینات نمای حیاط
تزئینات داخلی
حفظ شواهد تاریخی
ازاره‌های داخلی
3-2 حیاط‌ها
نورگیرهای زیرزمین
حوض و باغچه
کف‌سازی
پوش
4-2 اسباب و اثاثیه
پشت‌بام
حیاط و تالار
فضاهای داخلی
یافته‌ها و داشته‌ها
5-2 بازسازی
بازسازی
بازسازی اجزاء معماری
نوسازی
بخش سوم: تأسیسات
سیم‌کشی
نور و روشنایی
نورپردازی
لوله‌ها و کانال‌ها
دودکش‌ها و هواکش‌ها
تأسیسات گاز
موخره
واژه‌نامه
نمایه