معرفی و دانلود کتاب اهمیت مواد: بررسی مواد شگفت انگیزی که به دنیای ما شکل می‌دهند

معرفی کتاب اهمیت مواد: بررسی مواد شگفت انگیزی که به دنیای ما شکل می‌دهند

آماده‌ی یک سفر شگفت‌انگیز به دل مواد اطرافتان هستید؟ مایک میوداونیک در سال 2014 کتاب اهمیت مواد را برای این نوشت که خواننده را با دنیای موادی که به نظرش بی‌اهمیت می‌آیند آشنا کند. شما پس از خواندن این کتاب یاد خواهید گرفت که چرا هر ماده رفتاری خاص از خود نشان می‌دهد.

درباره‌ی کتاب اهمیت مواد

چقدر به مواد دوروبر خود توجه دارید؟ کیسه‌ی پلاستیکی که موادی که خریده‌اید را در آن می‌گذارید یا کاغذی که در دست دارید تا روی آن یادداشت کوچکی بنویسید. همه‌ی این اشیا روزمره‌ی به ظاهر بی‌اهمیت، داستان‌های شگفت‌انگیزی در دل خود دارند. مارک میوداونیک (Mark Miodownik)، دانشمند بریتانیایی علوم مواد است که در سال 2014 کتاب اهمیت مواد (Stuff Matters) را منتشر کرد. این کتاب به بررسی مواد رایجی می‌پردازد که انسان‌ها هر روز با آن‌ها سروکار دارند و تلاش می‌کند علم پشت آن‌ها را به زبانی ساده و قابل‌فهم توضیح دهد.

تیغی که پنجره‌ای به جهان مواد باز کرد

مارک میوداونیک در زمان انتشار کتاب، استاد «مواد و جامعه» در کالج دانشگاهی لندن بود اما علاقه‌ی او به این حوزه به دوران نوجوانی‌اش بازمی‌گردد. مانند اکثر ما که اصلاً به انبوه چیزهایی که زندگی‌مان را پر کرده‌اند فکر نمی‌کنیم مگر این‌که پایمان به چیزی گیر کند! مارک میوداونیک هم در نوجوانی مثل بقیه بود تا این‌که در مترو، غریبه‌ای با تیغی کوچک (به اندازه‌ی یک تمبر پستی) پنج لایه لباسش را برید و زخمی عمیق بر پشتش گذاشت. همین اتفاق مسیر زندگی‌اش را تغییر داد.
این حمله باعث شد او درباره‌ی ویژگی‌های فولاد و برندگی آن تحقیق کند. همین موضوع آغاز مسیری شد که بعدها او تا گرفتن دکترای خود در زمینه‌ی آلیاژهای موتور جت پیش رفت و وارد دنیای آکادمیک شد. او گهگاه در برنامه‌های آموزشی تلویزیونی هم حضور پیدا می‌کرد.

او بعدها نوشت: «از زمان آن ماجرا، بیشتر زندگی‌ام را به وسواس درباره‌ی مواد گذرانده‌ام. میلیون‌ها پرسش در ذهنم شکل گرفت» که دست‌کم هزار تا از آن‌ها الهام‌بخش نگارش کتاب اهمیت مواد هستند؛ کاوش در مواد شگفت‌انگیزی که جهان ساخته‌ی دست بشر را شکل می‌دهند.

رازهای پنهان در فنجان چای و تکه‌ای شکلات

مارک میوداونیک، استاد دانشگاه کالج لندن و دانشمند علوم مواد، در این کتاب مانند یک شکلات‌ساز حرفه‌ای نه یک استاد دانشگاه خشک و رسمی، با استفاده از علم، تاریخ، روان‌شناسی و روایتگری، ویژگی‌های موادی را شرح می‌دهد که اغلب زندگی روزمره‌ی ما را پر کرده‌اند. او با زبانی ساده خواننده را به کشف دوباره‌ی اشیایی چون لیوان نوشیدنی، قاشق استیل، یک تکه شکلات یا حتی مداد دعوت می‌کند.

کتاب اهمیت مواد با عکسی سیاه‌وسفید از نویسنده در باغچه‌ی پشت‌بام خانه‌اش در لندن آغاز می‌شود؛ نشسته بر صندلی کوچک با یک فنجان چای و تکه‌ای شکلات. همین تصویر ساده ساختار روایت کل کتاب را شکل می‌دهد. او هر بار یکی از اشیای این عکس را انتخاب می‌کند، ماده‌ی تشکیل‌دهنده‌اش را معرفی و داستان علمی و تاریخی آن را تعریف می‌کند. هر فصل به یک ماده اختصاص دارد و در آن ترکیب شیمیایی، دلایل تاریخی پیدایش، فناوری لازم برای ساخت، اهمیت آن و همچنین آنچه آن ماده درباره‌ی ما انسان‌ها آشکار می‌کند، توضیح داده می‌شود.

پیام اصلی کتاب این است که تمدن بشری بر پایه‌ی مواد بنا شده است. همان‌طور که تاریخ با «عصر سنگ»، «عصر برنز»، «عصر آهن» یا امروز «عصر سیلیکون» نام‌گذاری شده، مسیر زندگی انسان نیز به‌وسیله‌ی این مواد تعریف شده است. نویسنده نشان می‌دهد که این مواد نه تنها ابزار زندگی ما هستند، بلکه بخشی از هویت و فرهنگ ما را نیز شکل داده‌اند.

به زبان ساده، این کتاب کمک می‌کند تا به اشیای کاملاً عادی اطراف خود، از لیوان و مداد گرفته تا ساختمان‌ها و فناوری‌های مدرن، با نگاهی تازه نگاه کنیم و دریابیم که در پشت ظاهر ساده‌ی آن‌ها چه علم، تاریخ و خلاقیتی نهفته است.

با وجود همه‌ی جذابیت‌ها، به گفته‌ی برخی از منتقدان، نثر بخش‌هایی از آن گاهی طولانی، تکراری یا بیش از حد شخصی می‌شود. با این حال، این کتاب آموزنده حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. موضوع آن متفاوت است و نویسنده با سخاوت دانش و اشتیاق خود را در اختیار خواننده می‌گذارد. این کتاب را انتشارات گودو با ترجمه‌ی زهرا وفایی منتشر کرده است.

جوایز و افتخارات کتاب اهمیت مواد

• پرفروش‌ترین کتاب نیویورک تایمز
• کتاب برجسته نیویورک تایمز در سال 2014
• برنده جایزه کتاب علمی وینتون انجمن سلطنتی بریتانیا
• برنده جایزه ارتباطات علمی آکادمی ملی علوم در سال 2015

نکوداشت‌های کتاب اهمیت مواد

• کتاب اهمیت مواد درباره شگفتی‌های پنهان و ویژگی‌های خارق‌العاده موادی است که معمولاً آن‌ها را کسل‌کننده، پیش‌پاافتاده و بی‌اهمیت می‌دانیم... شاید این علم و داستان‌ها در جای دیگری هم روایت شده باشند، اما مایک میوداونیک مثل یک شکلات‌ساز حرفه‌ای، همه چیز را به بهترین شکل با هم ترکیب کرده است. (The New York Times Book Review)
• اشیای معمولی، شاعر خود را در مارک میوداونیک یافته‌اند... روایتی هیجان‌انگیز از دنیای مواد مدرن. باید اعتراف کنم زمانی فکر می‌کردم علم مواد موضوعی خشک و بی‌روح است. اما این کتاب نظر مرا کاملاً تغییر داد؛ حالا وقتی به اشیا دست می‌زنم، با شگفتی نگاهشان می‌کنم. کتاب پرانرژی و پرشور مایک میوداونیک واقعاً نگاه انسان به دنیا را عوض می‌کند. (روزنامه Wall Street Journal)
• مایک میوداونیک با کنجکاوی شاد و سرزنده، به سراغ ریزترین جزئیات می‌رود. (مجله Entertainment Weekly)
• مایک میوداونیک، به‌عنوان یک دانشمند علم مواد، تاریخ و علم پشت چیزهایی مثل کاغذ، شیشه، شکلات و بتن را با شور و شوقی مسری توضیح می‌دهد. (مجله Scientific American)
• مایک میوداونیک با ترکیب خاطرات طنزآمیز زندگی روزمره‌اش در لندن با رفتارهای زیراتمی، شاهکارهای مهندسی را توضیح می‌دهد؛ از شمشیرهای سامورایی و آسمان‌خراش‌ها گرفته تا توپ‌های بیلیارد و حتی شکلات. او با مرور معماری روم باستان و موادی مثل گرافن که به نازکی یک اتم است، تصویری از کاربردهای آینده ارائه می‌دهد. کتاب اهمیت مواد از هر نگاهی هوشمندانه است و شاید باعث شود بیشتر به پنجره‌ها نگاه کنید تا به منظره‌ی پشت آن‌ها. (مجله Discover)

کتاب اهمیت مواد برای شما مناسب است اگر

• کنجکاو هستید که اشیای روزمره چگونه ساخته شده‌اند و چرا رفتارهای خاص دارند.
• علاقه‌مند به علم مواد، شیمی، فیزیک یا مهندسی هستید، حتی به‌صورت عمومی و غیرتخصصی.
• دوست دارید دنیای اطراف خود را با نگاهی تازه ببینید.
• می‌خواهید بفهمید چگونه مواد نه تنها ابزار زندگی ما هستند، بلکه بخشی از فرهنگ و هویت ما را شکل می‌دهند.

در بخشی از کتاب اهمیت مواد: بررسی مواد شگفت انگیزی که به دنیای ما شکل می‌دهند می‌خوانیم

باوجوداینکه پانتئون از سقوط امپراتوری روم جان سالم به در برد، بتن نتوانست باقی بماند. بعداز رومیان تا بیش از هزار سال دیگر، هیچ سازه‌ی بتنی ساخته نشد. دلیل آن چندان مشخص نیست. شاید چون این ماده در طبیعت ساخته می‌شد و نیاز به یک امپراتوری داشت تا استخراج شود. شاید از بین رفت چون مانند آهنگری یا سنگ‌تراشی و فرش‌بافی وابسته به مهارت خاصی نبود، از نسلی به نسل دیگر منتقل نشد. شاید از بین رفت، چون بتن رومیان هرچند خوب بود، یک مشکل اساسی داشت که رومیان از آن باخبر بودند اما نتوانستند آن را حل کنند.

دو راه برای شکستن ماده وجود دارد. یک راه این است که به‌صورت پلاستیکی آن را بشکنیم، مانند آدامس که با کشیدن آن را تکه می‌کنیم. ماده می‌تواند تغییر ساختار بدهد و کش بیاید تا جایی که در ناحیه‌ی وسط نازک شود و از هم جدا شود. این کاری است که باید در مورد بیشتر فلزات انجام دهیم، اما انرژی زیادی لازم است تا فلز به این صورت کش بیاید (چون شما باید تعداد زیادی نابجایی را حرکت دهید). به همین دلیل است که فلزات موادّی بسیار سخت و محکم‌اند. راه دیگر برای شکستن یک ماده، ایجاد شکاف در میان آن است و این همان اتفاقی است که برای شیشه و فنجان چای در هنگام شکستن می‌افتد. چون توانایی کش‌آمدن ندارند، نمی‌توانند فشار واردشده را تعدیل کنند. یک نقطه‌ی ضعیف در این مواد می‌تواند استحکام کل ماده را به خطر بیندازد و باعث تکه یا خردشدن آن شود. بتن به همین شکل می‌شکند که مشکلی بزرگ برای رومیان بود.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
تسخیرناپذیر (فولاد)
قابل‌اعتماد (کاغذ)
بنیادین (بتن)
خوشمزه (شکلات)
شگفت‌انگیز (فوم)
خیال‌انگیز (پلاستیک)
نامرئی (شیشه)
شکست‌ناپذیر (گرافیت)
پالایش‌شده (پرسلان)
جاودان (ایمپلنت)
جمع‌بندی
قدردانی
برای مطالعه‌ی بیشتر
درباره‌ی نویسنده