معرفی و دانلود کتاب تاب آوری تحصیلی: گذرگاه‌های بهبودی و ترمیم

معرفی کتاب تاب آوری تحصیلی: گذرگاه‌های بهبودی و ترمیم

کتاب تاب آوری تحصیلی نوشته‌ی مسعود غفاری، مجید طاعتی و مرتضی دیدار ما را با مفهومی آشنا می‌کند که می‌تواند پس از رنج‌ها و شکست‌های دانش‌آموزان، آن‌ها را همچنان به حضور در فضای علم و آموزش امیدوار نگه دارد؛ این کتاب درباره‌ی این موضوع است که دانش‌آموزان در برابر مشکلات، خم شدن را تجربه کنند اما نشکنند. این کتاب به‌عنوان اثر برگزیده‌ی شانزهمین جشنواره‌ی ملی پایان‌نامه سال دانشجویی انتخاب شده است.

درباره‌ی کتاب تاب آوری تحصیلی

مفهوم تاب آوری یکی از مفاهیم نوظهور در بررسی شرایط اجتماعی است؛ به بیان دیگر پژوهشگران و محققان در چند دهه‌ی گذشته تمرکز خود را به جای مقابله با خطرات و بحران‌ها، روی مسئله‌ی تاب آوری معطوف کرد و آن را در حوزه‌های مختلفی مورد بررسی قرار داده‌اند؛ بر این اساس تاب آوری یک مؤلفه‌ی محوری برای رهنمون شدن به موفقیت در عین وجود خطرات، آسیب‌ها و بحران‌ها است و در واقع از یک نوع «امیدبخشی» سخن می‌گوید.

کتاب تاب آوری تحصیلی نوشته‌ی مسعود غفاری، مجید طاعتی و مرتضی دیدار این مفهوم امیدبخش را در زمینه‌ی کسب دانش و علم برای دانش‌آموزان بررسی می‌کند؛ تمرکز کتاب بر این است که چگونه دانش‌آموزان با وجود موقعیت‌های دشوار، خطرزا و استرس‌آفرین می‌توانند بر مشکلات فائق بیایند و در ادامه، تحصیلات خود را تا پایه‌ها و مدارج علمی بالا ادامه دهند.

این کتاب با مخاطب قرار دادن تمامی ذی‌نفعان تحصیل دانش‌آموزان اعم از والدین، معلمان، مدیران و محققان این پرسش اساسی را مطرح می‌کند که چگونه و بر اساس چه شرایطی می‌توان به دانش‌آموزان کمک کرد و وظیفه‌ی هر کدام از گروه‌ها برای پدید آوردن شرایط تاب آوری تا چه حد است؟ همچنین نقش خود دانش‌آموزان و محصلان برای تاب آوری چیست و چه لوازم درونی و بیرونی برای ایجاد شرایط لازم است؟

نویسندگان کتاب تاب آوری تحصیلی به این نکته اشاره می‌کنند که ریشه‌ی مفهوم تاب آوری در رویکردی روان‌شناسانه است که به آن روان‌شناسی سلامت یا روان‌شناسی مثبت‌گرا می‌گویند؛ این رویکرد به جای تمرکز بر یافتن و درمان اختلالات و مشکلات بر توانمندی‌ها و استعدادهای انسان‌ها تکیه می‌کند و هدف نهایی خود را شناسایی شیوه‌ها، ساختارها و فرآیندهایی می‌داند که بهزیستی و شادکامی انسان را در پی خواهد داشت.

مؤلفان کتاب تاب آوری تحصیلی پرداختن به موضوع تاب آوری تحصیلی را از آن‌جا مهم و ضروری برمی‌شمرند که دوران نوجوانی و دانش‌آموزی برهه‌ای مهم در حیات فردی و به تبع آن زیست اجتماعی انسان‌ها است؛ چرا که دانش‌آموزان ظرفیت‌ها و استعدادهای مهمی دارند که شکوفا شدن هر کدام از آن‌ها جزو شروط لازم و اساسی برای پیشبرد اهداف اجتماعی و شکوفا شدن جوامع به صورت عمومی است.

این کتاب تلاش می‌کند تا با در نظر گرفتن ادبیات میان‌رشته‌ای در حوزه‌های روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و علوم تربیتی یکی از مهم‌ترین مسائل پیش‌روی مسئولان و سیاست‌گذاران را تبیین کند و توجه آن‌ها را به این نکته‌ی کانونی سوق دهد که در دنیای رقابتی برای پیشرفت جهانی، وجود نوجوانان و دانش‌آموزان تاب‌آور چقدر مهم و ضروری است.

کتاب تاب آوری تحصیلی را انتشارات اندیشه احسان به چاپ رسانده است.

کتاب تاب آوری تحصیلی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه‌ی علوم تربیتی یک منبع ارزشمند است اما به طور عمومی می‌تواند مورد استفاده‌ی والدین، معلمان، مدیران آموزشی و سیاست‌گذاران آموزشی قرار گیرد.

با مسعود غفاری بیشتر آشنا شویم

مسعود غفاری دکترای روانشناسی و از استادان باتجربه‌ی گروه روانشناسی بالینی در دانشگاه علامه طباطبایی است. او مدرک تحصیلی خود را در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، از معتبرترین دانشگاه‌های ایران و آمریکا دریافت کرده است. روان درمانی فردی و گروهی، روانشناسی بالینی و خانواده و حضور به‌عنوان کارشناس در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی بخشی از کارنامه فعالیت‌های اوست.

در بخشی از کتاب تاب آوری تحصیلی می‌خوانیم

مفهوم سازوکار دفاعی، که زیگموند فروید به روان‌شناسی معرفی کرد را، جزء جدایی‌ناپذیر روان‌شناسی دانسته‌اند؛ زیرا تقریباً از زمان فروید وسیله‌ای برای توجیه این مسئله هستند که افراد چگونه به محیط خود پاسخ می‌دهند و با آن ارتباط برقرار می‌کنند. اندیشه‌ بنیادین این مفهوم، که به راه‌های مختلف در سراسر تحول نظریه‌های گوناگون فروید تصریح شده، این بوده است که برای دفع، تحریف یا مبدل‌سازی تکانش‌ها و اندیشه‌های غیرقابل قبول و نگهداشت آن‌ها در خارج از هشیاری، از انواع ترفندهای روانی ناهشیار استفاده می‌شود.

بسیاری از کارهایی که در حیطه‌ سازوکارهای دفاعی انجام شده و با ادبیات تاب‌آوری ارتباط نزدیکی دارد، توسط وایلانت صورت گرفته است. وایلانت بیان کرده که پیامدها نه تنها با استرس‌هایی که فرد در زندگی با آن‌ها مواجه می‌شود، بلکه توسط پاسخی که فرد به این استرس‌ها می‌دهد، تعیین می‌شود و سازوکارهای دفاعی، بخش مهمی از این پاسخ‌ها هستند.

وایلانت سازوکارهای دفاعی را فرآیندهای نظم‌بخش غیرارادی و درونی تعریف کرده است که فرد را قادر می‌سازد ناهماهنگی شناختی نسبت به تغییرات درونی و بیرونی محیط را کاهش دهد. او سازوکارهای دفاعی را به‌عنوان برقرارکننده تعادل روانی و وسیله‌ای جهت کنار آمدن با تعارض‌ها و ناهماهنگی‌های شناختی تلقی می‌کند.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
فصل اول: چارچوب کلی
صورت‌بندی مقدماتی مسئله
چرا تاب‌آوری تحصیلی دغدغه‌ی مهمی است؟
دانش‌آموزان و خطرات در پیش‌رو
شکست تحصیلی، شکست همگانی
فصل دوم: تعریف مفاهیم
تعریف تاب‌آوری به‌طور عام
تاریخچه‌ مطالعات تاب‌آوری
مفاهیم مترادف و همپوش با تاب‌آوری
مقیاس حس انسجام آنتونوفسکی
مفهوم سرسختی روانی کوباسا
تاب‌وتوان
استقامت
تاب‌آوری: از فردگرایی صرف تا یک دیدگاه فرآیندمحور
خصوصیات فردی افراد تاب‌آور
عزت ‌نفس
امید
خوش‌بینی
خلاقیت
همدلی و علاقه‌ی اجتماعی
فصل سوم: رویکردها و دیدگاه‌های نظری
نظریه‌های تاب‌آوری
نظریه‌ بالبی و سبک دلبستگی
نظریه‌ «تاب‌آوری من» ردل
سازوکارهای دفاعی وایلانت
نظریه‌ آدلر
رویکرد شناختی اجتماعی بندور
نظریه‌ سیستم‌های بوم‌شناختی برونفن‌برنر
مدل‌های تاب‌آوری
مدل‌های آسیب‌پذیری و مکانیسم‌های حفاظتی گارمزی
مدل چالش
مدل ایمنی
مدل مفهومی تاب‌آوری
عوامل خطرآفرین و حفاظتی: مهم‌ترین مؤلفه‌های مرتبط با تاب‌آوری
عوامل خطرآفرین
عوامل حفاظتی
تعریف تاب‌آوری تحصیلی به‌طور خاص
فرآیندهای کلیدی ارتقادهنده‌ تاب‌آوری تحصیلی
فصل چهارم: عوامل ارتقاءدهنده‌ تاب‌آوری تحصیلی
سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی خانواده
حمایت اجتماعی
حمایت اجتماعی خانواده
سرمایه اجتماعی مدرسه
حمایت اجتماعی مدرسه
متغیرهای شخصیتی
خودکارآمدی تحصیلی
عزت نفس
انگیزش تحصیلی
انتظارات تحصیلی آینده
فصل پنجم: سخن پایانی
منابع