معرفی و دانلود کتاب نسل شماره صفر: جستارهایی در باب سبک زندگی نسل جدید طبقه‌ی متوسط در ایران

معرفی کتاب نسل شماره صفر: جستارهایی در باب سبک زندگی نسل جدید طبقه‌ی متوسط در ایران

این کتاب داستان نسلی است که از صفر شروع کرده؛ نه مثل پدرانش فکر می‌کند و نه مثل خواهرانش زندگی. کتاب نسل شماره صفر پژوهشی است در حوزه‌ی مردم‌نگاری انتقادی که معضلات سبک زندگی مدرن در ایران و به‌خصوص نسل اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد را هدف قرار داده است. محمدمهدی ایرانفر و میرسجاد حسینی پس از سه سال پژوهش میدانی و قوم‌نگاری فرهنگی در حوزه‌ی سبک زندگی نسل جوان، مشاهدات خود را در قالب جستار برای نشان‌دادن تصویری تحلیلی از این نسل عرضه کرده‌اند.

درباره کتاب نسل شماره صفر

به گفته‌ی فوکو، شناخت خود از شناخت دیگری حاصل می‌شود. ولی به‌خصوص برای دهه‌هفتادی‌ها و دهه‌هشتادی‌ها، دیگری یعنی دقیقا چه کسی؟ آیا اینطور نیست که به‌اصطلاح غربی‌ها را کمتر از نسل‌های قدیمی‌تر ایران «دیگری» فرض کنیم؟ کتاب نسل شماره صفر در یک پژوهش میدانی می‌خواهد تصویر هویتی‌ای که به‌طور کامل از جوانان اواخر دهه‌ی هفتاد و دهه‌ی هشتاد هنوز به خوبی نضج نگرفته است را با نظر به آرای فیلسوفان و جامعه‌شناسان در قالب چندین جستار اجتماعی-تحلیلی برای ما روایت کند و نشان دهد که چگونه نسلی کاملا متفاوت و تاحدودی گسسته از گذشته‌ی تاریخی خود با نام نسل شماره‌ی صفر در جامعه‌ی ایران پدیدار شده است.

پدیده‌های اجتماعی‌ای که امروزه با آن‌ها مواجه هستیم، ما را به سمت دغدغه‌ای واقع‌گرایانه برده است و آن نیاز به بازاندیشی در حوزه‌های شناخت اجتماعی نسل خودمان است. در دوره‌ای که مرزهای جهان به ‌واسطه‌ی اینترنت باریک‌تر شده‌اند و آزادی بیان حاکم بر جوّ جهانی، بر مردسالاری و بسته‌بودن جامعه‌ی پیشین ایران سایه‌ای عمیق انداخته است، به‌نظر می‌آید که در این دوره که مرزهای جهانی فرو ریخته‌اند، تحلیل‌های تاریخی به تنهایی دیگر برای درک نسل امروز کافی نیست.

آنچه به‌عنوان سبک زندگی مدرن در قشر طبقه‌ی متوسط جامعه‌ی امروز می‌شناسیم، نه به مدرنیسمی شباهت دارد که پیشینیان از آن صحبت می‌کنند نه طبقه‌ی متوسط فعلی ایران همان طبقه‌ی متوسطی است که پیش‌تر در آرای جامعه‌شناسان ایرانی می‌دیده‌ایم.

محمدمهدی ایرانفر و میرسجاد حسینی برای اینکه بتوانند تصویری تا حد امکان دقیق از چگونگی زیست در این جهان را در این کتاب جمع‌آوری کنند، بیش از سه سال به‌صورت باواسطه و بدون واسطه به‌صورت میدانی به پژوهش پرداخته‌اند و این کتاب را تا حدودی خودقوم‌نگاری یا قوم‌نگاری فرهنگی انتقادی می‌دانند. از لحاظ نظری آن‌ها فکر می‌کنند آنچه که پارسنز از جامعه به‌عنوان «کلیت اجتماعی ارگانیستی و دارای تعادل» فهم می‌کرد، در شرایط فعلی آنقدرها معتبر نیست و شاید بهتر باشد بیشتر درباره‌ی تعاملات اجزای مستقل در جامعه‌ی خودمان صحبت کنیم که هر آن در معرض تغییراتی اساسی قرار گرفته است.

در کتاب نسل شماره‌ی صفر به پس پشت ظواهر جامعه خواهید رفت و ساختار عملگرهای پنهان اما قدرتمند در نظام قدرت و سلطه را که بر نسل جوان تاثیر گذاشته‌اند بازخواهید شناخت. نویسندگان کتاب نقبی عمیق به تک‌تک اجزای زندگی روزمره‌ی خودشان و اطرافیانشان زده‌اند تا از منظر تجربه‌ی شخصی به فهم تجربه‌ی فرهنگی برسند. پس از از جمع‌آوری‌کردن داده‌های این پژوهش‌ها، آن‌ها را به‌عنوان چندین جستار با روش‌ها و سبک‌هایی متفاوت اما با دغدغه‌ای یکسان به مخاطبان خود عرضه داشته‌اند و دست روی موضوعات جالب‌توجهی گذاشته‌اند.

از کوچکترین عناصر مثل بازی جرئت حقیقت و به اصطلاح پیچاندن کلاس‌های دانشگاه، یا نوتیفیکیشن‌های اضطراب‌آور اینستاگرام تا سردرگمی در روابط پنهان و نیمه‌پنهانی که این نسل با ذهنیت‌هایی متفاوت در آن‌ها رفتارهایی با الگویی تقریبا یکسان از خودشان نشان داده‌اند، در این کتاب با زبانی سرگرم‌کننده و جالب‌توجه گرد هم آمده‌اند که حداقل برای کسانی که عضوی از این نسل هستند، تامل‌برانگیز و حتی چالش‌برانگیز خواهد بود چرا که گویی خوانندگان نیز با کندوکاو در دنیای درونی خودشان می‌توانند به‌نوعی در تاملات نویسندگان سهیم و دخیل باشند.

کتاب نسل شماره‌ صفر با همت انتشارات اندیشه احسان به بازار نشر عرضه شده است.

کتاب نسل شماره صفر برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب را برای پژوهشگران انسان‌شناسی و قوم‌نگاری، علاقه‌مندان به مباحث جامعه‌شناسی در ایران و تمام کسانی که دغدغه‌های جهان متولدین اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد برایشان جالب است، مناسب و جالب‌توجه خواهد بود.

در بخشی از کتاب نسل شماره صفر: جستارهایی در باب سبک زندگی نسل جدید طبقه‌ی متوسط در ایران می‌خوانیم

ما با روزمرگی در عشق مواجه شده‌ایم. به‌جای همه‌ی آن کارهایی که می‌گوییم برای گذشته است همدیگر را مرتّب در چت‌ها بغل می‌کنیم، منتها نه با جسم و روح و تن و دست و پوست و قلب بلکه با گیف و استیکر. در طول روز، باوقت و بی‌وقت، بوسه ردّوبدل می‌کنیم، امّا نه با لب و صورت و لپ و پیشانی بلکه با ایموجی‌ها و شکلک‌های مجازی. در طول روز بارها کلماتی مثل «عشقم» و نظایر آن را می‌شنویم و می‌گوییم، نسبت به هرکسی، از دوست عادی گرفته و فامیل تا فروشنده‌ی فلان مغازه و هم‌کلاسی معمولی دانشگاه. کلمه از معنا تهی شده است. دیگر این کلماتْ خصوصی و متعلّق به لحظات یا افرادی خاص نیستند. اصلاً معنای خاصی ندارند که بخواهد برای مواقع خاصی باشد. انگار یک قداست و هاله‌ای اطراف آن وجودداشته‌است که با روزمرگی از بین رفته است. در بیوی اینستاگراممان MyLOVE‌ مان این هفته یک نفر است و چند روز یا چند هفته بعد کس دیگر. حتّی امکان دارد در تلگرام در کمتر از یک ساعت به چند نفر مختلف بگوییم عشقم و ابراز علاقه کنیم. البته منظور آن نیست که این شبکه‌های اجتماعی مشکل‌ساز شده‌اند. آن‌ها فقط این مشکلات را بهتر نشانمان می‌دهند و به‌همین‌خاطر باید از آن‌ها ممنون باشیم.

نشانمان می‌دهند که زیر این فرش که مرتّب آشغال‌هایمان را به زیرش انداخته‌ایم تا مشکلاتمان را از چشم‌ها دور کنیم چه می‌گذرد. پاک کردن صورت‌مسئله‌های گذشته به‌جای حل آن‌ها نادیده انگاشتن مشکلات را نشانمان می‌دهند. حال هرچه که هست، دیگر عشق متعلّق به یک حس خاص نیست. دیگر کلمه‌ی عشقم حصر در نام یک نفر نیست. عشق بی‌آنکه خود و رنگش باشد مدام تکرار می‌شود و به امری روزمره و پیش‌پاافتاده تبدیل می‌شود.

در باب کالایی شدن عشق می‌توان گفت وقتی چیزی روزمره می‌شود، علی‌الخصوص در جامعه‌ی کالایی‌شده‌ی ما، کالایی شدن آن دور از انتظار نیست. کالایی شدن به آن معنا که عشق و رابطه‌ی عاشقانه باید «سودی» ملموس و ماتریال داشته باشد. (نمی‌گوییم مادی چون امکان دارد منظور فقط پول برداشت شود) اگر سود ملموسی نداشته باشد پس چه دلیلی برای عشق ورزیدن؟

فهرست مطالب کتاب

مقدّمه
فصل اوّل: «شماره‌ی صفر»
فصل دوّم: «سکونِ معلّق»
فصل سوّم: آی عشق... آی عشق... رنگ آشنایت پیدا نیست!
فصل چهارم: «مومِس»
فصل پنجم: «دین‌های تک‌سایز»
فصل ششم: «باد در تهران نمی‌چرخد»
فصل هفتم: «معناهای دوگانه»
فصل هشتم: زندگی همچون سیاست
فصل نهم: «صدای تخت جمشید از دهان نیویورک»
فصل دهم: «از داستایوفسکی بپرسید»
کتاب‌نامه