معرفی و دانلود کتاب ترسلات و مکاتیب در آثار منثور فارسی: دوره صفویه تا پهلوی اول

معرفی کتاب ترسلات و مکاتیب در آثار منثور فارسی: دوره صفویه تا پهلوی اول

حمیده مظهری آزاد در کتاب ترسلات و مکاتیب در آثار منثور فارسی: دوره صفویه تا پهلوی اول ضمن بررسی مکاتبات و نامه‌های نگارش شده در ادوار مختلف، به بررسی سرگذشت و احوال حکومت‌ها در اعصار گذشته پرداخته و بخش مهمی از رخدادهای تاریخی این سلسله‌ها را مورد تفحص و بررسی قرار می‌دهد.

درباره کتاب ترسلات و مکاتیب در آثار منثور فارسی:

نثر فارسی، به عنوان قالبی برای بیان فکر و اندیشه، در طول تاریخ هزار ساله‌ی خویش، دوره‌های مختلفی را پشت سرگذاشته است تا بتواند جنبه‌های گوناگون لفظی و معنوی سخن را تجربه نماید. با توجه به اهمّیت نقش و جایگاه نامه‌ها در شناخت ویژگی‌های زبانی و ادبی نثر در ادوار مختلف، انجام مطالعات گسترده و عمیق در این زمینه، امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد.

ترسلات و مکاتبات، یکی از گونه‌های نثر فارسی محسوب می‌شوند که در خلال بررسی و تقسیم آن‌ها به سلطانیات، دیوانیات و اخوانیات، به مواردی همچون: شیوۀ نامه نگاری، فنون نویسندگی و انشاءپردازی، اسلوب ثبت نامه‌ها، احکام و فرمان‌ها بر می‌خورید. در این موارد ضمن آشنایی با اصطلاحات اداری، دیوانی و مالی شما می‌توانید اطّلاعات دقیق و صریحی از بررسی آن‌ها به دست آورید. عواملی همچون اوضاع اجتماعی و سیاسی، از یک سو و مختصات ادبی و سبکی از سوی دیگر، تأثیر بسزایی در تعداد، نوع و تغییرات ساختاری و محتوایی مکاتیب دارد.

حمیده مظهری آزاد در کتاب ترسلات و مکاتیب در آثار منثور فارسی با مطالعۀ مکاتبات دوره‌های مختلف، علاوه بر آشنا کردن شما با طرز بیان و شیوۀ نگارش نامه‌ها، به بررسی منشورها، فرمان‌ها و رسائل سلطانی گذشتگان می‌پردازد. در این کتاب برخی از مهم‌ترین نامه‌ها و مکاتبات که به دلایل ارزشمندی مثل عوامل تاریخی ثبت و ضبط گردیده‌اند، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. در نهایت با یک نگاه کلی می‌توان گفت که محتوای مکاتبات و نامه‌های دوره‌های مختلف، کمابیش در برگیرندۀ مسائلی همچون جنگ و صلح، تهدید و ارعاب، وعده و وعید هستند.

کتاب ترسلات و مکاتیب در آثار منثور فارسی به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

اگر به مطالعه تخصصی در زمینه نامه‌نگاری علاقه‌مند هستید، این کتاب اکیداً به شما توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب ترسلات و مکاتیب در آثار منثور فارسی می‌خوانیم:

اندیشیدن در خصوص تاریخچۀ خط و نگارش، این موضوع را به وضوح روشن می‌نماید که بدون شک، این اختراع مهم و ارزشمند بشریت به یکباره به منصۀ ظهور نرسیده و طی گذار از مراحل مختلف راه تکامل را طی نموده و توانسته؛ نقشی مهم و غیر قابل انکار، در زندگی انسان‌ها ایفا نماید.

قبل از به وجود آمدن خط و نگارش؛ به ناچار افرادی مأموریت داشتند؛ تا یادداشت‌ها و پیام‌های مهم را به صورت شفاهی، از شهری به شهری و از کشوری به کشور دیگر برسانند. تا با اینکه کشیدن تصویر پیغام‌های ارائه شده؛ نقشی از ابتدایی‌ترین مکاتبات، در ذهن انسان‌ها، نمایان شد و این امر ‌توانست برای بشریت، پیشرفت شایان و قابل تأملی؛ در جهت انتقال پیام و مقصود به یکدیگر داشته باشد.

اهمیّت به وجود آمدن خط، علاوه بر رساندن پیام‌ها؛ بدون شک تنها وسیله، برای حفظ و نگهداری تاریخ مکتوب یک جامعه محسوب می‌شود و در روشن نمودن تاریخ گذشتۀ سلسله‌ها و حکومت‌ها؛ سهم بسزایی داشته است.

«استعمال خط در ابتدا برای مقاصد اداری و اقتصادی بوده، نه برای نگارش خاطرات، بشر نویسندگی را ‌از ‌تألیف‌ کتاب‌ آغاز نکرد. در آغاز خط برای‌ اموری‌ چون ارسال حساب‌های‌ تجارتی، ثبت قراردادها، فرستادن او امر یا احکام کشوری یا لشکری و... استفاده می‌شده است»

فهرست مطالب کتاب

1: کلیات
2: ترسلات- مکاتبات
درآمد
تاریخچۀ پیدایش خط
اهمیت نثر و سیرتحول آن درایران قبل و بعد از اسلام
سیر تحول نثر در دورۀ صفویه
سیر تحول نثر در دورۀ قاجار
سیر تحول نثر در دورۀ مشروطیت
سیر تحول نثر در دورۀ پهلوی
دبیری؛ انشاء و نویسندگی
دبیری
نویسندگی و انشاء
ترسل و نامه نگاری
منشآت و مکاتبات
ارکان مکاتبات و منشآت
تحمیدیه
خطاب
القاب و عناوین
دعا
مقطع یا ختام نامه
اقسام منشآت و مکاتیب
اسناد مالی، حقوقی و قضایی
اخوانیات
سلطانیات و دیوانیات
اقسام مکاتیب درباری و دیوانی
فرمان و منشور
مثال
عهد
گشادنامه
مواضعه
مشافهه
یرلیغ‌
حکم
رقم
نشان
پروانجات
شجره
ملطفه
تمغا
تعلیقه
فصول
برات
فرد
یادداشت
متحدالمآل
صریح الملک
مرسوم‌ها
سجلات
فتح‌نامه و شکست نامه
اصطلاحات رایج در مکاتبات دورۀ معاصر
معاهده
عهدنامه
قرارداد عمومی
موافقت‌نامه
پیمان
طغرا و مهر در اسناد و مکاتبات دیوانی
آداب و رسوم نگارش مکاتیب
شیوه‌های ارسال مکاتبات
بررسی و تحلیل ساختاری و محتوایی
تحلیل ساختاری
نقد نظری
نقد عملی
تحلیل محتوایی
هدف تحلیل محتوا
تفاوت تحلیل‌ محتوا، از نظر کمّی و کیفی
مزایای تحلیل محتوا
3: اوضاع سیاسی - اجتماعی، فرهنگی - ادبی
دورۀ صفویه تا پهلوی اول
درآمد
اوضاع سیاسی - اجتماعی عصر صفویّه
اوضاع فرهنگی - ادبی عصر صفویه
اوضاع سیاسی - اجتماعی دورۀ افشاریه
اوضاع فرهنگی - ادبی دورۀافشاریه
اوضاع سیاسی- اجتماعی دورۀ زندیه
اوضاع فرهنگی - ادبی دورۀ زندیه
اوضاع سیاسی - اجتماعی دورۀ قاجاریه
اوضاع فرهنگی - ادبی دورۀ قاجاریه
اوضاع سیاسی - اجتماعی دورۀ مشروطه
اوضاع فرهنگی - ادبی دورۀ مشروطه
اوضاع سیاسی - اجتماعی دورۀ پهلوی اول
اوضاع فرهنگی - ادبی دورۀ پهلوی اول
4: بررسی ساختاری و محتوایی ترسلات و مکاتیب
از دورۀ صفویه تا پهلوی اول
درآمد
نامه‌ها و مکاتبات دورۀ صفویه
سلطانیات و دیوانیات دورۀ صفویه
نامۀ شاه اسماعیل‌ به غیاث الدین حمزه بیگ‌
نامۀ شاه اسماعیل اول به شارلکن
نامۀ شیبک‌ خان به شاه‌ اسماعیل اول
نامۀ شاه طهماسب اول به سلطان سلیمان عثمانی
نامۀ شاه عباس اول به خواجه افندی مفتی عثمانی
نامۀ شاه صفی به صفی قلی خان
اسناد مالی، حقوقی و قضایی دورۀ صفویه
شجره‌ای منسوب به شاه عباس اول
حکم برات شاه سلطان حسین صفوی
وقف نامۀ شاه سلطان حسین
اخوانیات دورۀ صفویه
نامۀ حسن خان شاملوبه اسکندر بیک منشی
نامۀ حکیم ابوالفتح گیلانی به حکیم نورالدین
نامه‌ها و مکاتبات دورۀ افشاریه و زندیه
سلطانیات و دیوانیات دورۀ افشاریه
نامۀ نادر شاه به رضا قلی میرزا
نامۀ نادر شاه به عاشورخان، حاکم ابیورد
نامۀ نادر شاه به سلطان محمود اول، پادشاه عثمانی
نامۀ نادر شاه به محمد پاشا، صدر اعظم عثمانی
سلطانیات و دیوانیات دورۀ زندیه
نامۀ کریم خان به میرزا محمد علی صدرالممالک
نامۀ کریم‌ خان زند به‌ محمد درویش پاشا؛ صدر اعظم عثمانی‌
نامۀ کریم خان زند‌ به‌ مصطفی خان، امپراطور عثمانی
اخوانیات دورۀ زندیه و افشاریه
‌نامه‌ها و مکاتبات ‌دورۀ قاجار
سلطانیات و دیوانیات دورۀ قاجار
نامۀ عباس میرزا به ناپلئون
نامۀ وزیر مختار روسیه به فتحعلی شاه
نامۀ محمدشاه به صاحب منصبان کشور
نامۀ ناصرالدین شاه به فرخ خان غفاری کاشانی
نامۀ میرزا تقی خان امیر کبیر به ناصرالدین شاه
نامۀ استیون گروورکلیولند به امیرکبیر
نامۀ وزیرمختار انگلیس به میرزا سعیدخان
نمونه اسناد حقوقی و قضایی، دورۀ قاجار
قبالۀ ازدواج امیر کبیر و ملک‌زاده خانم
نامۀ اعتماد السطنه به ناصرالدین شاه‌
نامۀ حاج ملا محمد صادق قمی به ناصرالدین شاه
وقف نامۀ مسجد امام تهران
توبه نامۀ سید میرزا علی‌محمد باب
اخوانیات دورۀ قاجار
نامۀ فتحعلی ‌شاه به همسرش طاووس خانم
نامۀ قائم مقام به آملیا هریت، همسرجان مکدونالد
مکاتبات زنان دورۀ قاجار
نامه‌های دیوانی زنان قاجار
نامۀ مهد علیا به امین السلطان
نامۀ فروغ الدوله به حاج محمدحسین امین الضرب
اسنادحقوقی و قضایی زنان دورۀ قاجار
وقف نامۀ دورۀ کامل بحار الانوار توسط انیس الدوله
اخوانیات زنان دورۀ قاجار
نامۀ مهد علیا به ناصرالدین شاه
نامۀ فاطمه سلطان «مادر میرزا تقی خان امیرکبیر» به فرزندش
نامه‌ها و مکاتبات ‌دورۀ مشروطه
سلطانیات و دیوانیات دورۀ مشروطه
فرمان مشروطه در دورۀ مظفرالدین شاه
نامۀ مشیرالدوله پیرنیا به مستر مارلینگ وزیر مختار انگلیس
اسناد مالی، حقوقی وقضایی دورۀ مشروطه
نامۀ گروهی از نمایندگان مجلس به ریاست مجلس
نامۀ علیقلی سردار اسعدبه حاجی‌محمد‌حسین امین الضرب
شب نامه‌ها
شب نامه، خطاب به مظفر الدین شاه
شب نامه خطاب به ملت ایران
اخوانیات دورۀ مشروطه
نامۀ سرداراسعد به نشریۀ کشکول اصفهان
اسنادحقوقی و قضایی زنان دورۀ مشروطه
نامۀ بی بی تبریزی به مجلس
اخوانیات زنان دورۀ مشروطه
نامۀ یکی از زنان دورۀ مشروطه
نامۀ یکی از زنان «مخدرات» دورۀ مشروطه
نامۀ یکی از زنان دورۀ مشروطه برای همسرش
نامه‌ها ومکاتبات دورۀ پهلوی اول
سلطانیات و دیوانیات دورۀ پهلوی اول
نامۀ قوام السلطنه به سفارت شوروی «برسرقصبۀ فیروزه»
نامۀ مهدی قلی خان هدایت به وزیر معارف
فرمان رضا شاه به حاکم گیلان
نامۀ سید حسن تقی زاده به رضا شاه
نامۀ تیمورتاش به کدمن رئیس هیأت‌مدیره شرکت نفت انگلیس
نامۀ کلارک به وزیر امور خارجۀ ایران
نامۀ رضا شاه به فرانکلین روزولت؛ رئیس جمهور آمریکا
اسناد حقوقی و قضایی دورۀ پهلوی اول
نامۀ مدرس به شیخ خزعل
نامۀ تیمورتاش به تقی زاده
اخوانیات دورۀ پهلوی اول
نامۀرضا شاه به تاج الملوک
5: سخن پایانی
نتایج استخراج شده از مکاتبات دورۀ صفویه
نتایج استخراج شده از مکاتبات دورۀ افشاریه و زندیه
نتایج استخراج شده از مکاتبات دورۀدورۀ قاجار
نتایج استخراج شده از مکاتبات دورۀ مشروطیت
نتایج استخراج شده از مکاتبات دورۀ پهلوی اول
فهرست منابع