معرفی و دانلود کتاب تصویر بازگشت

معرفی کتاب تصویر بازگشت

کتاب تصویر بازگشت نوشته‌ی عتیق رحیمی، داستان عکاسی را روایت می‌کند که چندین دهه بعد از ترک وطنش، افغانستان، دوباره به آن‌جا بازمی‌گردد و با شهر و کشور ویران‌شده‌اش روبرو می‌شود. در این داستان، که ملهم از زندگی خود نویسنده است، مرد عکاس پس از سقوط طالبان و بعد از نزدیک به بیست سال به کشورش برمی‌گردد تا خود را دوباره پیدا کند.

درباره‌ی کتاب تصویر بازگشت

سال 1984، عتیق رحیمی جوان به همراه افراد دیگری، در حال فرار از مرز افغانستان هستند. کشور تحت اشغال شوروی و درگیر جنگ داخلی است. پس از 9 شبانه‌روز پیاده‌روی و در لحظه‌ای که پناهجویان به مرز مشترک افغانستان و پاکستان می‌رسند، مرد راهنما به آن‌ها می‌گوید برای آخرین‌بار به وطن‌شان نگاه کنند. از میان آن‌ها، مردی کوچک‌اندام به گریه می‌افتد و از ادامه‌ی مسیر امتناع می‌کند. عتیق رحیمی می‌خواهد به او کمک کند اما مرد نمی‌پذیرد. مرد اندوهگین این فرار را بی‌معنا می‌داند. می‌گوید نامش عتیق است. عتیق رحیمی با شنیدن نام مرد به وحشت می‌افتد. فرار می‌کند و مرد همنام یا همزادش را همان‌جا، پشت مرز می‌گذارد.

سال 2002. هشتادویک روز پس از سقوط طالبان عتیق رحیمی دوباره به افغانستان بازمی‌گردد. کشور پس از دهه‌ها جنگ و کشتار، ویران‌ شده. او که برای عکاسی بازگشته، از جای‌جای شهر و کشورش عکس می‌گیرد. در همین حین، دوباره عتیق، همان مرد همنامش را می‌بیند...

عتیق رحیمی (Atiq Rahimi) داستان تصویر بازگشت (Le retour imaginaire) را اولین‌بار در سال 2005 و به زبان فرانسه منتشر کرد. تقریباً 15 سال بعد، خود او متن را به فارسی برگرداند و در ایران به انتشار رساند. این کتاب ملهم از زندگی خود رحیمی است. او در جوانی به فرانسه پناهنده شد و بلافاصله پس از سقوط طالبان، به کشور برگشت تا پس از نزدیک به بیست سال دوباره آنجا را ببیند. کتاب حاضر، حاصل همین سفر و عکاسی‌های اوست. او حدود پنجاه عکس سیاه‌ و سفید و آنالوگ از سرزمینش گرفته و آن‌ها را در این کتاب قرار داده است.

کتاب تصویر بازگشت را می‌توان شعر، سفرنامه، داستان بلند یا حتی مجموعه عکس دانست. این اثر ترکیبی از نوستالژی، مرثیه‌گویی برای سرزمینی ویران‌شده و از همه مهم‌تر سرگردانی است. عتیق رحیمی در این داستان دو تکه دارد: بخشی از او از افغانستان گریخته و به سرزمینی آزاد رفته و بخشی دیگر در کشور جنگ‌زده‌اش مانده. او سال‌ها بعد بازمی‌گردد تا خود گمشده‌اش، (همان مردم همنام یا همزادش) را بیابد و تکه‌هایش را دوباره به هم بچسباند. او با لحنی شاعرانه، دیالوگ‌هایی که بیشتر به شعر می‌مانند، مرثیه‌سرای خانه‌ای است که مورد تاخت‌وتاز قرارگرفته و دیگر نابود شده. رحیمی با متن و عکس‌هایش تلاش می‌کند زخم‌های کشورش را به تصویر بکشد. چنانکه شخصیت اصلی داستانش همین نکته را به زبان می‌آورد؛ اینکه برای دیدن زیبایی و عکس گرفتن از زیبایی‌ها به اینجا نیامده، بلکه می‌خواهد احساسی را بازآفرینی کند که با دیدن زخم به انسان دست می‌دهد. چون ما هر مرتبه که به زخم نگاه می‌کنیم، ناخودآگاه دردش را هم متصور می‌شویم. رحیمی در پی آن، به دنبال زخم‌های تن و روح خود می‌گردد.

داستان تصویر بازگشت را نشر چشمه به انتشار رسانده است.

کتاب تصویر بازگشت برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب را به علاقه‌مندان داستان‌های فارسی و ادبیات افغانستان، همچنین مشتاقان هنر عکاسی پیشنهاد می‌کنیم.

با عتیق رحیمی بیشتر آشنا شویم

عتیق رحیمی (متولد 1340) نویسنده، عکاس و فیلم‌ساز افغانستانی-فرانسوی است. او در کابل به دنیا آمد اما پس از حمله شوروی به افغانستان و اشغال این کشور، به فرانسه مهاجرت کرد و همانجا پناهنده شد. او در رشته‌ی سینما در دانشگاه سوربن تحصیل کرد.

رحیمی تاکنون چندین رمان و داستان کوتاه نوشته که از میان آن‌ها می‌توان به «خاکستر و خاک»، «لعنت به داستایوفسکی» و «سقاها» اشاره کرد. کتاب «سنگ صبور» عنوان مشهورترین رمان اوست که به خاطر آن برنده‌ی جایزه‌ی گنکور سال 2008 شد. او خود بعدها از روی این رمان یک فیلم سینمایی ساخت. عتیق رحیمی به خاطر فیلم «خاک و خاکستر» در سال 2004، جایزه‌ی بخش نگاهی به‌سوی آینده را از سوی جشنواره‌ی کن دریافت کرد. او در سال 1382 در جایزه‌ی ادبی یلدا به‌عنوان برترین نویسنده‌ی فارسی‌زبان غیرایرانی شناخته شد.

در بخشی از کتاب تصویر بازگشت می‌خوانیم

«ویرانىِ این بنا سخت مرا به یاد بناى هیروشیما مى‌اندازد... نمى‌دانم در این شهر کابل چه‌چیزى براى جنگ‌سالاران مهم بود. ویرانى شهر یا مرگِ باشندگانش؟»

«هر دو. یکى از سالاران گفته بود که خاک این شهر را تا یک متر حفر باید کرد و سوختاند تا گناهِ این خاک پاک شود!»

«مگر گناه خاک چى بود؟»

«نشنیده‌ای که گفته‌اند: “اگر آشیانه را ویران کنى، پرندگان هرگز برنخواهند گشت.”»

«ویرانى‌ها را باید آباد کرد.»

«نه. همه را باید گذاشت تا در عظمت انسان وحشتش را دید.»

«تاریخ شهر من، مرا به یاد داستان شهر تئودارا مى‌اندازد. “در سراسر تاریخش، تهاجم‌هاى پى‌در‌پى این شهر را آسیب مى‌رساند. با شکستِ هر دشمن، دشمن دیگر قوى مى‌شد و زندگى مردم شهر را به قهقرا مى‌کشاند. وقتى که آسمان از کرگس‌ها پاک شد، زمین پُر از مار گشت. نابودى عنکبوت‌ها سبب افزایش مگس‌ها گردید، تا آن‌جا که تمام شهر از مگس سیاه شد. پیروزى بالاى موریانه‌ها، شهر را به کرم‌ها بخشید...”»

کمره‌ی سنگین عکاسى روى شانه، قدم بر‌مى‌داشتیم در کوچه‌هاى زخمى کابل.

«شهر گذشته‌اش را بازگو نمى‌کند؛ آن را در خود دارد. درست مثل خط‌هاى کف دست، گذشته‌ها در هر گوشه‌ی شهر نوشته شده، در پنجره‌ها، روى پله‌ها...»

«اما این‌جا همه ویران شده. همه در خاک، همه در خاکستر...»