معرفی و دانلود کتاب دانشگاه نو: تاریخ و جریان شناسی دانشگاه پژوهی و مطالعات آموزش عالی در ایران

معرفی کتاب دانشگاه نو: تاریخ و جریان شناسی دانشگاه پژوهی و مطالعات آموزش عالی در ایران

حسن ثابتی و محمد رضایتی در کتاب دانشگاه نو: تاریخ و جریان شناسی دانشگاه پژوهی و مطالعات آموزش عالی در ایران، الگوهایی از چشم‌انداز‌ها و نظرات جریانات فکری فعال در تاریخ دانشگاه‌پژوهی ایرانی که در عرصه عمومی بیان شده را گردآوری کرده و نسبت و تمایز آن‌ها را با یکدیگر مشخص نمایند.

«دانشگاه» به یک دغدغه عمومی تبدیل شده است. در زمانه‌ای که به ظاهر امور معیشتی و اقتصادی در صدر اولویت قرار دارد، ادعای دغدغه بودن پدیده «دانشگاه» امری محرز و بدیهی نیست. برای اثبات این گزاره می‌توان دلایل بسیاری از جنبه‌های حائز اهمیت دانشگاه برای زندگی فرد، برای جامعه، برای علم و دانش و مشابه آن، بیان کرد؛ اما اهمیت «دانشگاه» با تبدیل شدن آن به یک دغدغه عمومی تفاوت دارد.

برای نشان دادن یک دغدغه عمومی باید به سراغ جامعه رفت و نمونه‌ها و آمارهایی از اولویت «دانشگاه» برای مردم را جمع‌آوری و بیان کرد. چرا که بسیاری از امور مهم همیشه وجود داشته‌اند که مورد توجه مردمان زمان خود نبوده‌اند؛ اما صرف این استقراء هم برای اثبات این گزاره کافی نیست. در این جمله مفهوم تازگی هم نهفته است. گویی رخدادی نو به وقوع پیوسته است که سابق بر این موجود نبوده است و امروز شاهد آن هستید؛ بنابراین باید نگاه مردم نسبت به پدیده دانشگاه در ایران را در بستر تاریخ مورد مطالعه و مقایسه قرار داد.

امروز حداقل بیست نهاد و انجمن تخصصی به مطالعه دانشگاه و آموزش‌ عالی در کشور می‌پردازند. پژوهشکده‌ها، گروه‌ها و هسته‌های پژوهشی و انجمن‌های علمی اساتید در این حوزه در یک دهه اخیر افزایش قابل تاملی داشته است. شاخص دیگر تأسیس رشته‌های تحصیلی در زمینه مطالعات دانشگاه است. رشته‌هایی مانند توسعه آموزش ‌عالی و سیاست‌گذاری علم و فناوری، به شکل مشخص در یک دهه اخیر در دانشگاه‌های متعددی به پذیرش دانشجو اقدام کردند. همچنین فصل‌نامه‌ها و مجلات علمی در این زمینه رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است؛ به خصوص همایش‌ها و کنفرانس‌های سالانه و تخصصی مطالعات دانشگاه و آموزش‌ عالی را نیز می‌توان از نشانه‌های توجه روزافزون مردم و جامعه به موضوع «دانشگاه» دانست.

کتاب دانشگاه نو: تاریخ و جریان شناسی دانشگاه پژوهی و مطالعات آموزش عالی در ایران به چه مباحثی می‌پردازد؟

هر فصل این کتاب مختص به گفت‌وگو و گفتارهای یکی از جریانات دانشگاه‌پژوهی است. در هر جریان سعی بر آن بوده تا با یک چهره از صاحب‌نظران که دارای آثار تخصصی در این زمینه هستند و سپس با اساتیدی که علاوه بر دیدگاه علمی دارای وجهه مدیریتی در حوزه آموزش‌عالی کشور نیز هستند و سعی داشته‌اند بخشی از این اندیشه‌های این جریان را محقق کنند، گفتگو شود.

در پایان نیز متناسب با قشر اصلی مخاطب این اثر مناظره‌ای مفصل بین سه نفر از دانشجویان دکترا که صریحاً خود را متعلق به یکی از این جریانات می‌دانستند، برگزار گردیده است تا تبادل نظر و نقدهای هریک بر دیگری مورد دقت قرار گیرد؛ به عبارت دیگر کتاب حاضر دیدگاه‌های سه قشر از هر یک از جریانات یعنی دانشجویی، اساتید و مدیران هر سه جریان دانشگاه‌پژوهی را گردآوری کرده است.

کتاب دانشگاه نو: تاریخ و جریان شناسی دانشگاه پژوهی و مطالعات آموزش عالی در ایران به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

این کتاب به‌ منظور روشن و دسته‌بندی نمودن فضای دیدگاه‌ها و آراء مطرح در زمینه دانشگاه و آموزش‌ عالی برای دانشجویان و متقاضیان ورود به دانشگاه آماده و تنظیم گردیده است. دغدغه شدن دانشگاه و سردگمی آراء گوناگون پیش چشم دانشجویان علاقمند و فعال و اهل مطالعه، ضرورت نگارش این کتاب با ساختاری روان و مبتنی بر پرسش و پاسخ را آشکار کرد. البته مشخص است که مطالب کتاب حاضر برای سایر مخاطبان اعم از پژوهشگران و صاحب‌نظران نیز می‌تواند مفید باشد.

در بخشی از کتاب دانشگاه نو: تاریخ و جریان شناسی دانشگاه پژوهی و مطالعات آموزش عالی در ایران می‌خوانیم:

در دانشگاه نخبه‌گرا دولت‌ها به سادگی توانایی تأمین بودجه دانشگاه را داشتند، اما در دانشگاه توده‌گرا هیچ دولتی قادر به تأمین کل بودجه دانشگاهی نیست. نیازمند امکانات رفاهی، آموزشی و تأمین نیازهای سیاسی و اجتماعی هستند که دیگر نمی‌توانند با تکیه به بودجه دولتی نیازهای خود را تأمین کنند. لذا دانشگاه‌ها در همه جای دنیا با بحران مالی مواجه هستند. در واکنش به این بحران مالی، دانشگاه‌های خصوصی و غیردولتی به وجود آمدند و در کنار دانشگاه‌های دولتی هویت پیدا کردند. علاوه‌ بر این طبیعتاً دانشگاه توده‌گرا با خیل عظیم دانشجویان و اساتید با بحران‌های آموزشی مختلفی مواجه شدند. سیستم‌های ارزشیابی و کنترل کیفیت دیگر نمی‌توانند با تکیه بر نیروهای نخبه درونی که از درون خانواده‌ها و گروه‌های اجتماعی برخاسته‌اند، به دانشگاه نگاه کنند. ارزشیابی و کنترل کیفیت در این دانشگاه‌ها طبیعتاً نوع جدیدی از مدیریت آموزشی را طلب می‌کند.

در این نوع دانشگاه توده‌گرای جدید کیفیت آموزشی از چالش‌های اصلی در سراسر جهان از جمله ایران شده است. گذشته از این حضور انبوه نسل جوان در دانشگاه‌ها باعث تغییر جایگاه دانشگاه در جامعه شده است. دانشگاه امروزه مانند مدرسه بخشی از زندگی عمومی نسل جوان است. همان‌گونه که کودکان در سن 6 سالگی وارد مدرسه می‌شوند، نسل جوان هم بعد از دیپلم به‌طور طبیعی وارد دانشگاه می‌شوند. امروزه حداقل تا کسب مدرک کارشناسی به‌عنوان بخش اجتناب‌ناپذیر از زندگی نسل جوان تلقی می‌شود. دانشگاه توده‌گرا با چالش‌هایی هم مواجه شده است. چالش‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی گوناگون که فهرست کردن این چالش‌ها در اینجا امکان‌پذیر نیست و خود نیازمند نگارش انبوهی از مقاله‌ها و کتاب‌هاست.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
فصل اول: دانشگاه کارآفرین
فصل دوم: دانشگاه اجتماعی
فصل سوم: دانشگاه اسلامی
فصل چهارم: مناظره جریانات
فصل پنجم: بحث و نتیجه
پیوست 1: مجموعه‌های فعال در دانشگاه‌پژوهی و مطالعات آموزشعالی
پیوست 2: کنفرانس‌های علمی دانشگاه‌پژوهی و مطالعات آموزشعالی
کتاب‌نامه