معرفی و دانلود کتاب دیوان غربی شرقی

معرفی کتاب دیوان غربی شرقی

یوهان ولفگانگ فون گوته با الهام از حافظ کتاب دیوان غربی شرقی را آفرید و بدین وسیله میان شرق و غرب پلی ساخت که ارتباطی دور از تعصب فرهنگی و مذهبی پدید آمد.

به همین دلیل حافظ و یوهان ولفگانگ فون گوته (Johann Wolfgang von Goethe) سرچشمه‌هاى همیشه ماندگار رابطه‌ى فکرى و فرهنگى میان کشورهای ایران و آلمان محسوب می‌شوند؛ سرچشمه‌هایى که هرگز خشک نخواهند شد.

بناى یادبود گوته و حافظ نمادى بیانگر همین نکته می‌باشد. این بنا که ده سال پیش توسط رؤساى جمهور وقت آلمان و ایران رونمایی شد، در شهر وایمار قرار دارد و دو کرسى بزرگ سنگى است که مقابل هم، در دو قبله‌ى شرق و غرب هستند، تا نشان دهنده‌ی گفت‌وگوى میان گوته و حافظ و هم‌زمان آلمان و ایران در چهارچوبى جهانى باشند.

آشنایى گوته با حافظ نمونه‌ى درخشانى از گفت‌وگوى میان فرهنگ‌ها به شمار می‌رود. این گفت‌وگو بر وجوه اشتراک ملت‌ها تأکید دارد. اما باید اختلافات را نیز به فال نیک گرفت، چرا که به واسطه‌ى تفاوت‌ها مى‌توان یکدیگر را تکمیل نمود. در راه گفت‌وگوى فرهنگ‌ها، دیوان غربی شرقی (West - ostlicher Divan) دستاوردى با اهمیتى تصورناپذیر است.

گوته پیش از آن که در آخرین سال‌هاى عمر خود مفهوم «ادبیات جهانى» را بپرورد، در راه شکل‌گیرى چنین ادبیاتى به سهم خود گامى عملى برداشت. دیوان غربى شرقى او ادامه‌ى خلاقانه‌ى شعر حافظ فارسى زبان است که غزل‌هایش بر گوته تأثیرى چشمگیر گذاشته بودند.

به این ترتیب نوعى شعر غربى پدید آمد که بهترین جانب شعر شرقى را حفظ کرد و نوآورانه غنایش بخشید. انسان دوستى و مدارا پیام گوته است به همه‌ى انسان‌هایى که خواهان زندگى در صلح و حفظ چنین صلحى همچون فرمان مرجعى ملکوتى‌اند. این خواسته در دیوان گوته چنین بازتاب مى‌یابد: «از آن خداست مشرق، از آن خداست مغرب. سرزمین‌هاى شمالى و جنوبى، در صلح دستان او آرمیده‌اند.»

گوته خود مى‌دانست که در آلمان تنها خوانندگانى اندک شعرهاى او را به راستى مى‌فهمند، زیرا از فرهنگ و تاریخ مشرق زمین شناختى ندارند. چنین بود که پیوستى علمى را همراه دیوان خود کرد. «یادداشت‌ها و مقالات براى درک بهتر دیوان غربى شرقى» که چیزى چون تاریخ مختصر فرهنگ مشرق زمین‌اند، پلى هستند میان شرق و غرب و اگر هم دانش امروز همه‌ى دیدگاه‌هاى گوته را تأیید نمى‌کند، باز مجموعه‌ى این مقالات یک کار بزرگ تاریخى مى‌ماند و از تازگى خواسته‌ى بنیادین آن هیچ کاسته نشده است.

در بخشی از کتاب دیوان غربی شرقی می‌خوانیم:

پر بارى و تنوع شعر فارسى از گستره‌ى کران ناپیداى دنیاى آن، و غناى پایان ناپذیر این دنیا سرچشمه مى‌گیرد. دریاى یک زندگى همیشه متلاطم اجتماعى که در آن همه چیز به جاى خود داراى ارزش است، در پیش نیروى خیال ما تموج برمى‌دارد. و به همین خاطر هم استعاره‌هاى آنان اغلب براى ما عجیب و ناخوشایند است. این شاعران بى‌هیچ تأمل والاترین تصویر را کنار پست‌ترین آن مى‌نشانند، و این روشى است که ما به راحتى به آن عادت نمى‌کنیم.

اما صادقانه بر زبان بیاوریم: مرد اهل زندگى، انسانى که آزاد و عملى نفس مى‌کشد، نه حس زیبایى‌شناختى دارد، نه سلیقه‌اى. براى او در عمل لذت، نگرش و شعر، بارى، نفس واقعیت کافى است. ولى اگر با این حال مشرقى چفت و بست‌هایى غرابت انگیز ایجاد کرد و وصله‌هایى ناجور زد، آن خواننده‌ى آلمانى هم که به این چیزها برمى‌خورد، نباید نیم بر نگاهشان کند.

آشفتگى‌اى که از چنین آثارى به تخیل ما دست مى‌دهد، مثل وقتى است که در بازارى شرقى، و یا نمایشگاهى اروپایى به گردش مى‌رویم: در این گونه مکان‌ها همیشه نفایس و زخارف درست از هم تفکیک نشده‌اند و در پیش چشم ما با هم درمى‌آمیزند، بسا که کیسه‌ها، گونى‌ها و جعبه‌هاى بسته‌بندى‌شان هم در کنارشان. هم‌چنان که در سبزى فروشى هم نه فقط گیاه، ادویه و میوه، که اى بسا این گوشه و یا آن گوشه بسیارى هم پوسته و خس و خاشاک مى‌یابیم.

فهرست مطالب کتاب

به خوانندگان فارسى زبان
دیباچه
یادداشت مترجم
مغنى‌نامه
حافظ‌نامه
عشق‌نامه
تفکرنامه
رنج نامه
حکمت‌نامه
تیمور نامه
زلیخانامه
ساقى‌نامه
مثل‌نامه
پارسى‌نامه
خلدنامه
اشعار به جا مانده
یادداشت‌ها و مقالات
درآمد
عبرانى‌ها
اعراب
گذار
ایرانیان کهن
حکومت
تاریخ
محمد
خلفا
اشاره‌اى راهنما
محمود غزنوى
ملوک شعرا
میراث‌هاى مکتوب
فردوسى
انورى
نظامى
جلال‌الدین رومى
سعدى
حافظ
جامى
نگاهى گذرا
توضیح کلى
نگاهى کلى‌تر
متأخران و معاصران
تردید
استبداد
ایراد
مکمل
واکنش
نکته‌اى ضمنى
عناصر پایه‌اى شعر شرقى
گذار از تصویر به تشبیه
هشدار
مقایسه
گوشزد
انواع آثار ادبى
قالب‌هاى طبیعى هنر سرایندگى
پیوست
کتاب الهام
زبان گل و نشانه
رمز اعداد
دیوان آتى
از تورات
بنى‌اسرائیل در صحرا
مراجع جدیدتر
زائران و جنگ‌جویان صلیبى
مارکوپولو
یوهانس‌فون مونته‌ویلا
پیترو دلاوال
پوزش
الئاریوس
تاورنیه و شاردن
جهانگردان سپسین و امروزین
آموزگاران
رفتگان و زندگان
فون هامر
انواع ترجمه
و سرانجام، پایان!
بازنگرى
توضیحات پیوست
کتاب‌نامه‌ى مترجم